Morgunblaðið - 11.07.2015, Qupperneq 11

Morgunblaðið/Árni Sæberg
Heillaðist af Svaninum Ása Helga las Svaninn eftir Guðberg Bergsson í bókmenntafræði og sá fyrir sér bíómynd.
Einnar nætur drama
Þegar hér er komið sögu er lag
að spyrja kvikmyndagerðarkonuna
Ásu Helgu nánar út í hennar eigin
vinnu. „Þar sem framleiðslustyrk-
urinn fyrir bíómyndina kemur ekki
til úthlutunar fyrr en 2016, ákvað ég
að halda mér í æfingu og gera stutt-
mynd á meðan. Ég var búin að
hugsa söguna, sem byggist jafnt á
æskuminningum mínum sem og
kunnuglegu djammumhverfi á tán-
ings- og fullorðinsárunum. Ég held
að ég hafi aldrei verið eins fljót að
skrifa og leikstýra mynd, en sagan
gerist nótt eina í Reykjavík. Myndin
er 13 mínútna drama með tragikóm-
ísku ívafi, tekin upp á tveimur dög-
um og klippt á þremur vikum. Hlín
Jóhannesdóttir og Birgitta Björns-
dóttir eru framleiðendur mynd-
arinnar, en fyrirtæki þeirra, Vin-
tage Pictures, mun líka framleiða
kvikmyndina sem ég fékk vilyrði
fyrir og byggist á Svaninum eftir
Guðberg Bergsson.“
Ása Helga vonast til að frum-
sýna Þú og ég innan tíðar á Íslandi.
Stuttmyndin Ástarsaga, sem var
meistaraverkefni hennar í kvik-
myndagerð frá Columbia-háskól-
anum í New York 2012, var ívið
stærri í sniðum, 17 mínútur, og tek-
in upp á sjö dögum í New York og á
Íslandi.
Frægir leikarar í Ástarsögu
„Ég fékk skólastyrk úr Sjóði
Leifs Eiríkssonar, sem gerði mér
kleift að ráða framleiðanda, alvöru
tökulið og atvinnuleikara. Katherine
Waterston, sem fór með annað aðal-
hlutverkið, hefur síðan öðlast tölu-
verða frægð. Hún leikur til dæmis
stórt hlutverk í Inherent Vice í leik-
stjórn Paul Thomas Anderson, sem
leikstýrði meðal annars Magnolia
og There Will be Blood. Einnig mun
hún leika fyrri eiginkonu Steve Jobs
í mynd um goðsögnina sem verður
frumsýnd í haust. Að vísu frétti ég
eftir á að umboðsmaður Waterson
hefði fyrir algjöra tilviljun svarað
símanum þegar ég hringdi. Frægir
leikarar taka stundum að sér hlut-
verk í stuttmyndum, þótt þeir fái
lítið eða ekkert borgað, ef þeim
finnst hlutverkið áhugavert eða
bjóða upp á skemmtileg ferðalög til
framandi slóða. Eins og í tilviki Kat-
herine Waterston.“
Ástarsaga hefur síðan farið á
hátt í fimmta tug kvikmyndahátíða.
Raunar viðurkennir Ása Helga að
hún hafi gert ótal aðrar stuttmyndir
í skólanum, þær séu bara ekki mjög
góðar, en engu að síður mikilvægar
fyrir sig til að læra af. „... eins og af
ýmsum störfum sem eru ótengd
kvikmyndabransanum,“ segir hún.
Ása Helga hefur fengist við ým-
islegt um dagana; skúrað gólf á lög-
fræðiskrifstofu, starfað sem þjónn,
og í mörg ár hefur hún unnið af og
til í safnbúð Þjóðminjasafnsins.
„Fyrir utan það að þurfa að ná end-
um saman, þá finnst mér finnst gef-
andi að standa annað slagið upp frá
tölvunni og stinga mér í mann-
hafið.“
Lék í Kaffihúsi tregans í
Kanada
Í spjallinu kemur líka upp úr
dúrnum að hún lauk námi í bók-
menntafræði við Háskóla Íslands
áður en hún hóf nám í kvikmynda-
gerð.„Ég fékk snemma áhuga á
kvikmyndum og leiklist. Sautján ára
byrjaði ég að skrifa handrit, en var
feimin og sýndi engum. Mér fannst
flæðið sem kvikmyndaformið býður
upp á magnað og heillaðist af því
hvað hægt er að segja mikið með
smávegis litablæbrigðum og svip-
brigðum leikara. Að leikstýra bíó-
mynd er samt svolítið eins og að
túlka bókmenntatexta, bara í ein-
hverju veldi, maður fer alveg í sömu
stellingarnar.“
Eftir stúdentspróf frá MH
ákvað hún að fylgja móður sinni, dr.
Birnu Bjarnadóttur, bókmennta-
fræðingi, til Kanada þar sem henni
hafði boðist staða forstöðumanns ís-
lenskudeildar Manitoba-háskóla.
„Þar vestra sótti ég tíma í bók-
menntum, leiklist og kvikmynda-
fræði og endaði meira að segja með
að leika eitt aðalhlutverkið í leikrit-
inu Kaffihúsi tregans eftir Edward
Albee. Í Winnipeg tók ég líka kvik-
myndaáfanga hjá vestur-íslenska
leikstjóranum Guy Maddin. Þótt
áhuginn á kvikmyndanámi kraum-
aði undir niðri sneri ég heim og
byrjaði í bókmenntafræði. „Ég var
enn ekki viss hvað ég ætlaði að
gera, en vissi þó að bókmenntirnar
yrðu góður grunnur fyrir hvað sem
það myndi verða“.
Í bókmenntafræðinni las Ása
Helga m.a. Svaninn, sem hún heill-
aðist af og sá strax fyrir sér sem
bíómynd. „Mamma hefur stúderað
Guðberg í sinni fræðimennsku og
því var alltaf talað mikið um hann
heima. Þess vegna hafði ég sem
barn engan áhuga á því að kynna
mér hans skáldskap! Ég man meira
að segja að einhver gaf mér Svan-
inn í fermingargjöf en ég skilaði
bókinni strax,“ viðurkennir hún.
Rúntar með og kynnir
Svaninn út um allar trissur
Hvort sem það var aukinn
þroski sem breytti viðhorfi hennar
til Svansins eða eitthvað annað, er
nú svo komið að hún er búin að
tryggja sér kvikmyndaréttinn á
bókinni og hefur undanfarið verið
„að rúnta með og kynna Svaninn út
um allar trissur,“ eins og hún kemst
að orði.
„Ég komst til dæmis með hann
á meðframleiðslumarkað í Berlín
þar sem ég keppti í hópi tíu leik-
stjóra, og var ein þriggja sem voru
valdir til að kynna verkefnið form-
lega. Svipað var uppi á teningnum á
handritavinnubúðum í Jerúsalem,
en þar var álíka fjöldi ungra leik-
stjóra valinn til að kynna og vinna
áfram í handritinu sínu. Þessar
kynningar ganga út á að selja og
sjarma og eru að mínu mati leið-
inlegasti hluti starfsins. En ég er
samt óðum ná tökum á að fara þá
bara í annað hlutverk – eiginlega út
úr sjálfri mér – við þessar að-
stæður.“
Þeim þætti er senn lokið hvað
Svaninn varðar að minnsta kosti.
Ása Helga er á leið í tökustaðaleit í
Svarfaðardalnum, þaðan sem hún er
ættuð og faðir hennar, Hjörleifur
Hjartarson, tónlistarmaður, leik-
skáld og skemmtikraftur, býr.
Hún er líka farin að líta í kring-
um sig að leikurum, en verst allra
frétta, segist þó mögulega vera búin
að finna aðalleikkonuna. Svanurinn
hverfist um 9 ára stúlku, en auk
hennar eru fimm lykilpersónur og
fjöldi aukaleikara. „Kvikmyndin
verður svolítið eins og stofudrama
því flest atriðin gerast á bóndabæ í
lífi þessara persóna, kannski ein-
hvern tímann á tíunda áratug lið-
innar aldar, þótt þar sé allt eins og
tíminn hafi gleymst,“ upplýsir Ása
Helga. Sjálf veit hún alveg hvað
tímanum líður. Markmiðið er að
ljúka tökum á 5 til 6 vikum næsta
sumar og frumsýna myndina sum-
arið 2017.
DAGLEGT LÍF 11
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 11. JÚLÍ 2015
Ullarnærföt í útivistina
Þinn dagur, þín áskorun
OLYMPIA
Höfðabakka 9, 110 Reykjavík • Sími 561 9200 • run@run.is • www.run.is 30ÁRA
100% Merino ull
Góð og hlý heilsársföt
fyrir karla og konur
Stærðir: S – XXL
Sölustaðir:
Hagkaup • Fjarðarkaup • Útilíf • N1 • Vesturröst Verslunin
Bjarg, Akranesi • Verslunin Tákn, Húsavík • JMJ, Akureyri
Verslunin Blossi, Grundafirði • Pex, Reyðarfirði
Veiðisport Selfossi • Kaupfélag Skagfirðinga • Hafnarbúðin
Ísafirði • Efnalaug Vopnafjarðar • Nesbakki, Neskaupsstað
Kaupfélag V-Húnvetninga • Siglósport, Siglufirði
Blómsturvellir, Hellissandi • Heimahornið, Stykkishólmi
Eyjavík, Vestmannaeyjum • Verslunin Skógar, Egilsstöðum
WIFT, Women in Film and Televi-
sion, í samstarfi við RIFF og
Kvikmyndaskóla Íslands, verður
með sumarnámskeið í stutt-
myndagerð fyrir stelpur á fram-
haldsskólaaldri 4. - 18. ágúst.
Á námskeiðinu eru kennd
undirstöðuatriði kvikmynda-
gerðar og því lýkur með gerð
stuttmyndar. Myndirnar verða
sýndar á RIFF í haust, en RIFF
verður með sambærilegt nám-
skeið á hátíðinni fyrir stelpur á
grunnskólaaldri.
Þátttakendum verður skipt í
tvo hópa, annars vegar 15 - 17
ára, og hins vegar 18 - 20 ára.
Kennarar eru Ása Helga Hjör-
leifsdóttir og Dögg Mósesdóttir.
Námskeiðið skiptist í hand-
ritsgerð og myndræna frásögn,
leikstjórn og framleiðslu,
kennslu á myndavélar og tækni-
legan undirbúning fyrir tökur,
tökur á stuttmyndum, og klipp
og aðra eftirvinnslu.
Frekari upplýsingar og skrán-
ing: stelpurskjota@gmail.com
Stelpur skjóta
SUMARNÁMSKEIÐ
Í STUTTMYNDAGERÐ
„Að leikstýra bíómynd
er svolítið eins og að
túlka bókmenntaverk,
bara í einhverju veldi,
maður fer alveg í sömu
stellingarnar.“
Í kjölfar kynningar á bókinni Verum
græn! Ferðalag í átt að sjálfbærni
gefst gestum kostur á að taka þátt
í listasmiðju í Sesseljuhúsi á Sól-
heimum í Grímsnesi á morgun kl. 14
til 16. Í smiðjunni er náttúran og
nærumhverfi Sólheima nýtt sem
efniviður listsköpunar.
Þátttakendur fá tækifæri til
gæðastunda þar sem þeir vinna
saman að skapandi listrænum verk-
efnum sem tengja börn og fullorðna
í gegnum skemmtilega upplifun á
náttúrunni á Sólheimum.
Þátttaka í smiðjunni er ókeypis
og öllum opin. Ásthildur B. Jóns-
dóttir, lektor við Listaháskóla Ís-
lands, leiðir smiðjuna. Hún er einnig
einn höfunda bókarinnar Verum
græn! sem er handbók fyrir börn og
fjölskyldur þeirra sem sýnir á ein-
faldan hátt hvernig hægt er að taka
skref í átt að grænum og sjálf-
bærum lífsstíl.
Listasmiðja í Sesseljuhúsi á Sólheimum
Nýtni Sólheimar leggja áherslu á náttúrulegt hráefni, endurnýtingu og -vinnslu.
Verum græn og sjálfbær