Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2001, Page 120

Kristján Búason
Staðhæfingarnar um orðaskipti lærisveinanna og Jesú þjóna því mikilvæga
hlutverki, að setja á oddinn grundvallarspurningu104 um hlutdeild heiðingj-
ans í hjálpræði Guðs, sem Jesús er sendur með aðeins til ísraels. Þær draga
fram yfirborðslega afstöðu eða skilningsleysi lærisveinanna, en með orðum
Jesú er gefinn lykill að skilningi myndorðanna, sem fylgja. Þetta þýðir, að
framvinda fléttunnar um hlutdeild heiðingjanna yrði öll óljósari, ef þau væru
felld niður.105 Sjá má andstæður milli trúarskilnings konunnar og skilnings-
leysis lærisveinanna.
Bygging frásögunnar er flókin eins og fram hefur komið. Þegar hugað er
að orðaskiptunum, vekur það athygli, að ekki er um bein svör að ræða. ítrek-
aðri hjálparbeiðni kristinnar konu er ekki svarað beint.106 Hér er því ekki um
venjulegt samtal að ræða, heldur fela orð Jesú í v. 24 og 26 í sér sjálfstæðar
yfirlýsingar, sem standast í sjálfu sér, en þjóna því hlutverki að kynna sann-
indi, sem gætu virzt ósamrýmanleg beiðni konunnar, en samkvæmt niðustöðu
frásögunnar eru það ekki, þar sem hjálpræði Guðs, sem ætlað er ísrael með
sendingu Jesú Krist, er forsenda þess, að heiðinginn á hlutdeild í því.107
Fléttan um spurninguna um hlutdeild heiðingjans, sem hér er tengd um-
hyggju kristinnar konu af heiðnum uppruna fyrir dóttur sinni, er rökræns eðl-
is og felst í því að velta upp mismunandi staðhæfingum, sem virðast eða gætu
dótturina. Russell 279 telur ekki hægt að greina hér á milli, konan trúi vegna dóttur sinn-
ar, þess vegna segi hún .’.EXérioóv ge...“ Luz 430 kallar konuna „staðgengil," „Stellver-
treterin." Gundry 313 sér hér áhrif frá Mt. 20.30.
104 Trilling 82.
105 Gnilka 30 telur, að orð Jesú fái sérstakt vægi, af því að þau eru sögð við lærisveinana.
106 Lohmeyer-Schmauch 254 bendir á, að samtalið sé ómarkvisst (þýzk. „...die aussere Zi-
ellosigkeit dieses Gespráches.").
107 Sbr. Schlatter 245, sem leggur áherzlu á, að konan trúi því, að Jesús sé ríkur fyrir alla.
Jesús getur gert það, sem hún biður um, án þess að vera ótrúr köllun sinni. Harrisville
279 n. tekur undir þetta sjónarmið með orðunum, „By her resumption of the better word
in v. 26 she made no claim upon him; she only brought her petition into harmony with
his task.“ Á bls. 285 segir hann, að vandamálið um samfélag við heiðingkristna hafi að-
eins verið leyst með viðurkenningu á forgangi fsraels. Sjá Jeremiasl959, 47-62, einkum
62, þar sem hann vísar til J. Munch, Paulus und die Heilsgeschichte. Kopenhagen 1954,
bls. 266, „Jesus kommt gerade zu Israel, weil seine Sendung der ganzen Welt gilt.“ Gnilka
32 skrifar: „Die Heidenmission löste das Bemúhen um Israel nicht ab, sie ging aus ihm
hervor.“ Scott 162. Öðruvísi Meier 399, sem telur konuna mæta Jesú í leik hnittinyrða
með trú og mæta „mashal" með „mashal." „The woman boldly engages Jesus in a game
of wits, matching mashal with mashal; and her faith, spiced with determination and humor,
trumps the Lord.“ Þannig hafi Jesús leitt konuna stig af stigi til meiri trúar, sem yfirstígi
allar girðingar, Jesús bregðist ekki við sem sigraður, heldur með viðurkenningu og hrósi
- fram hjá lærisveinunum. Þetta dregur Harrisville í efa 279 n. Hann telur ósennilegt, að
leikur hnittinyrða hafi verið látinn leysa vanda samfélags heiðingkristinna og gyðingkrist-
inna.
118