Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2002, Side 23

Guðfrœðingurinn og guðsmaðurinn Sigurbjörn Einarsson
létu til sín taka í guðfræði og kirkjulífi hér á landi hvort sem þeir voru
kenndir við frjálslyndi eða íhaldsemi.
Að þessu sögðu ber að taka það fram að Sigurbjörn er fyrst og fremst
skapandi guðfræðingur og hann er skapandi guðfræðingur vegna þess að
hann er alltaf um leið trúmaður höndlaður af yfirþyrmandi krafti trúarinnar.
Það er því ekki alltaf auðvelt að finna þau áhrif sem hann hefur orðið fyrir
sem guðfræðingur. Trúin og guðfræðin eru ekki það sama, en hvort tveggja
snertir á einn eða annan hátt grundvallar lífsskoðun og sjálfsskilning.
Kirkjan er miðlægt hugtak í guðfræði Sigurbjörns og ég hef sýnt fram á
hve djúpstæður veruleiki kirkjan er í biblíufræðum þeirrar guðfræði sem
mótaði Sigurbjöm í upphafi háskólanáms hans. Þess vegna verða spurning-
arnar um hvað kirkjan sé svo mikilvægar þegar þau viðfangsefni sem leituðu
á skapandi guðfræði millistríðsáranna eru greind. Þar var fengist við afhelg-
un, og afskræmdar hugsjónir eins og fasisma, kommúnisma og auðhyggju. í
þessari glímu uppgötvuðu framsæknir guðfræðingar á ný að það er grund-
vallaratriði að kirkjan er almenn og postulleg. Hún hvílir á trú vitnanna sem
borist hefúr kynslóð eftir kynslóð og allt fram til þessa dags.
Þess vegna var það óráðlegt að afskrifa játningar kirkjunnar, sem komið
höfðu til sem vegvísar á ýmsum tímum. Játningarnar stóðu vörð um heild-
rænan skilning á kristinni trú og hlutverki kirkjunnar á tímum þegar aðför
var gerð að kjarnanum og hentistefnumenn vildu gera málamiðlun við ríkj-
andi viðhorf og hagsmuni til að tryggja stöðu sína.
Það kom í Ijós þegar á reyndi að trúarjátningar kirkjunnar voru trygging
fýrir trúverðugleika órofinnar raðar vitna frá frumkristninni til nútímans. í
þeim samkirkjulegu viðræðum og samstarfi sem tókst eftir seinni heims-
styrjöldina voru játningarnar mikilvægar viðmiðanir, bæði þegar kirkjurnar
skilgreindu fyrir sér og öðrum hvar þær stóðu og hvar bæri að leita að og
kanna grundvöll samvinnu og samstöðu.
VI
Guðffæðin byggir á raunveruleika trúarinnar, hún fjallar um lífið sjálft, hún
leitar sannleikans og hefúr það verkefni að skilgreina hann. Ástundun guðfræði
hefúr því í sér fólgna mikla ábyrð. Guðffæði er stunduð vegna þess að það er
predikað í söfúuðum landsins á hverjum sunnudegi. Guðffæði er stunduð í
háskólum til að skapa grundvöll fyrir því að trúmálaumræðan slitni ekki úr
tengslum við þekkingarleitina og til að trúarlíf í landinu sé stundað af skyn-
samlegu viti í anda umburðarlyndis og mannkærleika. Guðffæðin er stunduð til
þess að gera samræðu milli ffæðigreina mögulega þannig að við skiljum betur
en ella þátt trúar í menningu okkar, sögu og lífsviðhorfi. Þess vegna er föndur
21