Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2002, Page 173

Ritdómar
slíku sem leynist í hebreska textanum og gyðingar hafa eðlilega næmara
auga fyrir en við hin sem fáumst við þessi fræði og höfum ekki hebreska
tungu að móðurmáli.
Meðal sálma sem skoðaðir eru með rabbínskum gleraugum er kunnasti
sálmur Saltarans, þ.e. S1 23 „Drottinn er minn hirðir“ og sálmurinn sem
Jesús sótti andlátsorð sín á krossinum í, þ.e. S1 22, svo og sá sálmur sem ís-
lenski þjóðsöngurinn var ortur út af, þ.e. S1 90, og loks S1 73 sem gegnir
stóru hlutverki innan sálmasafnsins þegar hugað er að uppbyggingu þess.
Hér skulu loks nefndar nokkrar forvitnilegar skýringar sem Magonet
sækir í hina gyðinglegu túlkunarhefð (midrash). Þannig nefnir hann forvitni-
lega skýringu á því hvernig „þúsund árin“ í S1 90 hafa í midrash verið tengd
paradísarsögunni. Sú skýring er á þá leið að þegar Adam hafði etið af hinu
forboðna tré í aldingarðinum Eden þá lést hann ekki samdægurs, eins og
Guð hafði sagt að hann myndi gera, því að einn dagur er hjá Guði sem þús-
und ár. Adam sá líka fram í tímann og vissi að Davíð konungi var ætlað að
deyja á unga aldri. Adam ákvað því að gefa Davíð 70 ár af ævi sinni svo að
hann gæti náð þeim aldri sem manninum er ætlaður samkvæmt S1 90:10:
„Ævidagar vorir eru sjötíu ár.“ Þannig gat Davíð náð eðlilegum aldri en það
er þá líka ástæðan til þess Adam dó 930 ára að aldri.
Nútíma biblíuvísindi gefa trúlega yfirleitt ekki mikið fyrir slíka ritskýr-
ingu en það er bæði forvitnilegt og gagnlegt að huga að því hvernig sérhver
kynslóð mótar sína eigin túlkun og raunar sérhver einstaklingur sem á ann-
að borð leggur sig fram um það að glíma við biblíutextana til að öðlast skiln-
ing á þeim. Sjálfur bendir Magonet (s. 52) á að túlkun eigi sér aldrei stað í
tómarúmi og það sé okkar að ákveða hvort við viljum reyna að gera okkur
grein fyrir hvað við leggjum með okkur við lestur textanna. Með því að
kanna mismunandi skoðanir, til dæmis túlkanir rabbínanna, getum við öðl-
ast mynd af okkar eigin skilningi og dýpri skilning á því hvað einstakir sálm-
ar hafa að bjóða. Fórnarkostnaðurinn sé vissulega sá að við glötum fullviss-
unni um að „þetta og aðeins þetta“ sé það sem sálmurinn merkir. En Mago-
net bendir á móti á að gyðingleg hefð hafi alltaf metið meira vitneskjuna um
að sálmarnir séu opnir fyrir stöðugum nýuppgötvunum og að þeir geti talað
á nýjan hátt inn í nýjar og breyttar aðstæður lesendanna. Magonet bendir á í
þessu sambandi að oft muni lesandinn komast að því að tveir ólíkar skoðan-
ir eða ætlanir höfundarins séu til staðar í textanum.
Þó að ýmsar skýringar Magonets virki framandi á flesta eru aðrar hins
vegar á þann veg að nútíma biblíufræðingar hljóta að gefa þeim alvarlegan
gaum og í sumum tilfellum hafa vafalaust einhverjir þeirra komist að sömu
eða svipaðri niðurstöðu og þessi frumlegi fræðimaður úr röðum gyðinga.
171