Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1980, Side 182

180
MÚLAÞING
hvölunum, mest til smíða en ]>ó einnig til að sýna }>au. Séð hef
ég öskudall er gerður var úr holuðum hvalhryggjarlið. Margvís-
lega nytjahluti stóra sem smáa er hægt að smíða úr heinunum
en einnig skrautmuni og póttu pá tennurnar besta efnið. Rif og
rifjahlutar voru notuð fyrir hlunna áratugum saman a. m. k. í
Mjóafirði og ]>óttu bestu hlunnarnir, voru hálli og entust margfalt
betur en tréhlunnar. Því mun orðið bein hafa komist inn í málið
í merkingunni hlunnur (S. K.).
Ekki voru hvalferðir vinsælar ]>ví menn óhreinkuðu föt sín
illa við að búa um hvalinn, lyfta klyfjum til klakka og taka niður
aftur. Síaðist blóð og lýsi í föt manna og olli præsuiykt er magn-
aðist þcgar á leið ferðina, einkum ef heitt var í veðri. Þá bætti
rigning ekki úr skák. Ásmundur Jónsson í Grófargerði — móður-
bróðir minn — fór margar hvalferðir til Mjóafjarðar og taldi enn
ógeð fara um sig er hann minntist heimfararinnar fyrir 40 árum
eða meira. Hins vegar hefði ferðin ofan yfir verið skemmtileg.
Héraðsmenn fóru ætíð eftir Eyvindarárdal, Slenjudal og Mjóa-
fjarðarheiði niður til stöðvanna enda ekki um aðra leið að ræða.
En hann taldi lærdómsríkt fyrir sig að hafa séð þessar stóru
skepnur og vinnubrögðin við að nýta pær. Hann dó 1951.
Þegar rnenn komu heim úr hvalferðunum voru hafðar hraðar
hendur við að salta kjötið, sjóða pað er súrsa skyldi og að hreinsa
föt ferðalanganna. Ekki var fólk hrifið af að fá lyktina í hús sín
og pví voru rengið, sporðhvalurinn og rótin víða soðin á útihlóð-
um. Að pví loknu var þetta látið kólna og sett að pví búnu í
sýruna, sem geymd var í tunnum í gömlu búrunum. Þau voru með
þykkum veggjum og torfþaki, svo að súrmatur geymdist þar án
teljandi hitabreytinga, hvort heldur var á sumri eða vetri.
Fötin voru fyrst skoluð úr heitu vatni en síðan soðin til að ná
grútnum og lyktinni úr þeim. Ef að líkum lætur hafa menn reynt
að hafa einhvem lakari fatnað til að vera í á heimleiðinni. 13.
júlí 1911 fóru 3 Vopnfirðingar með 26 hvalhesta uppyfir. ímynd-
aðu þér, lesandi góður, verkunina á fatnaði þeirra við heimkom-
una. Hluta leiðar hefur áður verið lýst en svo lá leiðin yfir þvert
Hérað út Hlíð og yfir Hellisheiði áður en til Vopnafjarðar kom.
Tafla um bátafjölda, veidda hvali og lýsistunnur á hvalstöðv-