Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1999, Page 24

Múlaþing
Sigurður Helgason rithöfundur frá Grund,
Mjóafirði. Ljósm.: Minjasafn Austurlands.
1928. Hann var skólastjóri á Klébergi á
Kjalarnesi og kennari við Austurbæjar-
skólann í Reykjavík. Kona Sigurðar var
Lára Guðmundsdóttir kennari og áttu þau
eina dóttur, Guðnýju Ellu kennara.
Sigurður Helgason byrjaði að fást við
ritstörf á unglingsaldri. Frá þeim árum er
dálítið handrit með 50 stuttum frásögnum af
dulrænum atburðum, einkum í Mjóafirði og
á Eiðum. Hann var seinna um skeið ritstjóri
Unga Islands og Dýraverndarans og bjó til
prentunar safnritið Brim og boða í tveimur
bindum. Hann samdi málfræði fyrir
barnaskóla og þýddi og endursagði nokkrar
barnabækur. Umfangsmest eru þó skáld-
verk hans, fimm skáldsögur og tvö smá-
sagnasöfn. Skáldsögurnar eru: Ber er hver
að baki, 1936, Við hin gullnu þil, 1941,
Hafið bláa (unglingasaga), 1944, Gestur á
Hamri (bamasaga), 1945 og Eyrarvatns-
Anna /-//, 1949 og 1957. - Smásagnasöfnin:
Svipir, 1932, Og árin líða, 1938.
Þegar tími vannst til tók Sigurður
Helgason að heyja sér fróðleik á söfnum,
einkum austfirskum. Sér á parti safnaði
hann efni í „Bændatal norðurfjarða“ sem
skyldi ná frá Borgarfirði til Norðfjarðar.
Ekki entist honum aldur til að ljúka því
verki, en formað hafði hann gerð þess.
Sigurður hafði er hann lést gert skrár um
bændur í Mjóafirði 1703-1900. Hann hafði
og leitað uppi og afritað margvíslegan
fróðleik um sögu þess byggðarlags. Má þar
til nefna upplýsingar um kirkju og klerka í
Firði, afritanir torlesinna kafla í kirkjustóli,
dómabókum og fleiri heimildum auk fjöl-
margra samantekta um ættir og einstakar
persónur og er þá fátt talið.
Sigurður Helgason var fús að miðla
gömlu sveitungunum af grúski sínu í spjalli
og með afritum og glæddi þann veg áhuga
okkar hinna. Mér sendi hann til dæmis
fullbúið Bændatal Brekku, dávænt hefti. En
fyrst og fremst hafði ég greiðan aðgang að
eftirlátnum plöggum hans í „Handrita-
deild“. Varð það mér ómetanleg viðspyma
meðan ég vann að byggðarsögu sveitar
okkar.
Sigurður Helgason andaðist í Reykjavík
23. september 1973.
Næst er kvaddur til sögunnar Benedikt
Sveinsson, vinnumaður og dagbókarritari.
Benedikt var fæddur á Kirkjubóli í
Norðfirði 20. júlí 1849. Foreldrar hans voru
Sveinn Jónsson bóndi þar og áður í Firði í
Seyðisfirði, lengi hreppstjóri, og seinni
kona hans Guðný Benediktsdóttir prests á
Skorrastað. Var Benedikt hálfbróðir Katr-
22