Jökull


Jökull - 01.12.1972, Blaðsíða 32

Jökull - 01.12.1972, Blaðsíða 32
forming its inner walls provides a constricted outlet for the Kverkfjöll outlet glacier on the northern end of the massif. Hveradalur, the solfatara valley of Kverkfjöll vestri, trends north-northeast on the northwest flank of the Kverkfjöll massif, following a structural trend parallel to other volcano-tec- tonic lines of western Vatnajökull ancl the southern part of the neovolcanic zone. The high-elevation geothermal area of Kverkfjöll eystri is associated with the precipitous escarp- ment north and south of Skarphédinsjökull (Fig. 2) and is presumably also linear, with north-northeast surface trends roughly parallel to tliose of Hveradalur in Iíverkfjöll vestri. F. W. Anderson, who visited Kverkfjöll eystri in 1932, described postglacial pillow lava at the base of the above-mentioned escarpment near Skarphédinsjökull (Atiderson 1949, p. 784 and Fig. 4). Evidence of volcanic activity in Kverkfjöll and adjacent parts of Dyngjujökull has been reported by Thoroddsen (1924, 1925), Jónsson (1945), and Thorarinsson (1950). Tephrafall in North Iceland in 1477 was prob- ably caused by an eruption in Kverkfjöll or its vicinity. Jökulhlaups (glacier outburst floods), causing damage on the Jökulsá á Fjöll- um delta on the north coast of Iceland, occurr- ed in the years 1655, 1684, 1711/12, 1716?, 1717, 1726 and 1729 (Thorarinsson 1950). It may be regarded as nearly certain that these floods were volcanogenic as four of the jökulhlaups (1684, 1716?, 1717, ancl 1726) coincide with known volcanic eruptions in Vatnajökull, ancl four (1655, 1684, 1711/12, and 1717) are too big to have been caused by ice barricades in the Jökulsá river or by the drainage of mar- ginal ice-dammed lakes (Thorarinsson 1950). In his 1950 paper Tliorarinsson concluded that the most probable location of the eruption center was beneath Dyngjujökull just north of Kverkfjallahryggur, on the extension of the Geirvörtur-Thórdarhyrna-Grímsvötn volcano- tectonic line (Fig. lb), rather than in Kverk- fjöll. His later repeated visits to Kverkfjöll (the sixth and last one in 1968) have, however, convinced him that large floods could also have been caused by volcanic activity beneath the accumulation area of Kverkjökull (south of d on Fig. 4). Thorarinsson described (1950 ancl 1953) and 30 JÖKULL 22. ÁR sketchecl (1953) one major ancl several minor ice cauldrons of Kverkfjöll vestri and attribut- ed these to subglacial melting by solfatara activity. He also noted (1953, p. 21) that Hvera- dalur southwest of the biggest solfataras “seems to be formed as a volcanic fissure”. Later he noted (1962, p. 33) that a very young fissure runs parallel with Hveradalur along its north- west side. A small eruption may have occurred in this area as late as about 1935. This is in- dicated by a tephra layer observed in 1946 in the firn walls of the Hveradalur Iake (Jökul- lón); the tephra layer was in 1946 covered by at least ten annual firn layers (Thorarinsson 1950, p. 129, cf. also Ó. Jónsson 1945, p. 318- 319). After the Vatnajökull expedition of 1953, Thorarinsson (1953, p. 19—22) provided the most detailed description yet available of the location and nature of the geothermal area of Hveradalur (1953, Figs. 11—13) and Kverkfjöll eystri. He also summarized the results of pre- vious visits to Kverkfjöll, including earlier ob- servations by P. Hannesson and S. Sigurclsson in 1933 and Ó. Jónsson in 1941 and 1946 (Jónsson 1953). The many visits to Hveradalur since 1953 by members of the Iceland Glacio- logical Society have revealed that the change- ability of the solfatara area is considerable. New steam vents and solfataras are formed while others diminish or disappear. Fig. 3. Aerial photograph of Kverkfjöll vestri and part of Kverkjökull outlet tongue. a) Linear array of Hveradalur thermal features (perfora- tions in glacier shown by arrows); b) Kverk- jökull outlet tongue; c) thermal melt water emerging from glacier portal; d) bedrock escarp- ment separating Kverkfjöll vestri from Kverk- jökull outlet tongue; g) Holocene volcanic rocks; li) ablation zone of Dyngjujökull. Aerial photograph by U. S. Air Force, 24 August 1960. From Friedman et al., 1969, Fig. 10. Mynd 3. Loftmynd af Kverkfjöllum vestri og hluta af Kverkjökli, tekin 24. ágúst 1960. a) Jarðhitalínan í Hveradal (örvar benda á göt í jöklinum); b) sporður Kverkjökuls; c) frá- rennsli undan jöklinum; d) hamrar, sem vita að Kverkjökli; g) berg frá siðasta jökulskeiði og yngra; h) leysingarsvœði Dyngjujökuls.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.