Tímarit UNIFEM - 01.01.2008, Blaðsíða 44

44
Í október sl. skrifuðu fulltrúar lögreglu- og öryggissveita Evr-
ópusambandsins í Bosníu og Hersegóvínu (EUPM og EUFOR)
undir samstarfssamning við UNIFEM um fræðslu og samráð
innan vébanda ályktunar 1325. Samstarfsfélagar UNIFEM til
margra ára, kvennasamtökin Zene Zenama, munu annast
fræðslu um mannöryggi, konur og átakastjórnun fyrir tugi
háttsettra fulltrúa EUFOR, EUPM og bosnískra öryggissveita og
koma jafnframt á fót samráðsfundum milli frjálsra félagasam-
taka, bosnískra yfirvalda og alþjóðlegu öryggissveitanna.
Íslenska utanríkisráðuneytið styrkir starf UNIFEM í þágu 1325 á
Balkanskaganum og mun Hjálmar Sigmarsson, starfsmaður
UNIFEM í Sarajevo, hafa umsjón með samstarfinu við EUPM og
EUFOR.
„Um árabil hefur verið deilt um það hvort kynferðisofbeldi
gegn konum sé öryggismál sem þurfi að ræða á þessum vett-
vangi. Ég er stolt af því að við höfum loksins svarað þeirri spurn-
ingu játandi, með afgerandi hætti. Við staðfestum að kynferð-
isofbeldi hefur ekki einungis áhrif á heilsu og öryggi kvenna
heldur einnig á efnahagslegan og félagslegan stöðugleika
þjóða þeirra.“ Svo mæltist Condoleezu Rice við opnun fundar
öryggisráðsins 19. júní 2008 þegar ályktun 1820 var samþykkt.
Tæpu ári áður létu nokkrir meðlimir öryggisráðsins þá skoðun í
ljós að kynferðisofbeldi félli ekki undir verksvið þess.
Átta árum eftir að ályktun 1325 var samþykkt í öryggisráðinu er
ennþá langt í land með að konur taki jafnan þátt í friðarumleit-
unum. Í fimm friðarferlum sem nú standa yfir – í Afganistan,
Búrúndí, Kongó, Darfur og Úganda – eru konur að meðaltali
7% samningamanna. Í 14 nýlegum friðarsamningum voru
konur tæp 3% þeirra sem skrifuðu undir samninginn. Þátttaka
kvenna er einna sterkust meðal þeirra sem fylgjast með samn-
ingaviðræðunum; í Líberíu árið 2003 og í Darfur og Úganda nú
í ár voru konur að meðaltali fjórðungur áheyrnarfulltrúa.
Í Darfur má finna haldbær dæmi um stuðning UNIFEM við þátt-
töku kvenna í friðarferlum. Árið 2005 tók UNIFEM höndum
saman við Afríkusambandið (African Union) um að styðja konur
frá Darfur til að taka þátt í friðarviðræðunum í Abuja. Árið
2006 sendi UNIFEM sérfræðing í jafnréttismálum til að styðja
við friðarferlið og æ síðan hefur UNIFEM unnið með aðstand-
endum friðarferlisins til að tryggja að fleiri konur geti tekið
þátt í næstu friðarviðræðum um Darfur.
Í nýlegri skýrslu UNIFEM, Progress of World´s
Women 2008/2009: Who Answers to
Women, er því skýrt haldið fram að alþjóða-
stofnanir á sviði öryggismála sýni takmark-
aðan vilja til að bera ábyrgð á réttindum
kvenna og jafnrétti kynjanna, til að mynda
með því að fjölga konum í ábyrgðarstöð-
um, vernda konur fyrir ofbeldi og að tryggja
fullnægjandi fjárheimildir fyrir eftirfylgni
ályktunarinnar. Í skýrslunni er jafnframt
bent á að nær alger skortur á reglubundnu
eftirlitskerfi fyrir ályktun 1325 sé skamm-
arlegur í samanburði við sambærilega
ályktun öryggisráðsins númer 1612 (sam-
þykkt árið 2005) um börn og vopnuð átök.
Þeirri ályktun fylgja öll þau ábyrgðar- og
eftirlitstól sem ályktun 1325 hefur ekki, svo
sem sérstakur vinnuhópur innan öryggis-
ráðsins, skýr tímarammi og refsiákvæði.
kvennasamtök varðhundar
og hreyfiafl 1325
Sterkustu viðbrögðin við samþykkt álykt-
unarinnar árið 2000, og allar götur síðan,
voru meðal kvennahreyfinga á átakasvæð-
um sem tóku fagnandi þessari mikilvægu
viðurkenningu á málefnunum sem þær voru
að berjast fyrir. Loksins urðu þessar kvenna-
hreyfingar og störf þeirra lögmæt í augum
alþjóðasamfélagsins. Sú staðreynd að álykt-
un 1325 hefur verið þýdd á 95 tungumál,
fyrst og fremst að frumkvæði frjálsra félaga-
samtaka, segir kannski meira en mörg orð
um útbreiðslu ályktunarinnar í grasrótinni.
Það má segja að kvennahreyfingarnar séu
bæði varðhundar og hreyfiafl ályktunar-
innar. Þær hvetja og styðja stjórnvöld til að
fylgja ályktuninni eftir, s.s. með fræðslu-
námskeiðum, útgáfu, ráðstefnuhaldi og
mótmælafundum. Þær vinna með alþjóða-
stofnunum að afvopnunaraðgerðum, rekstri
þjónustumiðstöðva fyrir fórnarlömb ofbeld-
is og þjálfun fyrir friðargæsluliða, svo eitt-
hvað sé talið. Og þar sem stuðning er hvorki
að finna frá stjórnvöldum né alþjóðastofn-
unum er starfsemi engu að síður haldið úti
með stuðningi og upplýsingum frá syst-
ursamtökum víða um heim í gegnum Inter-
netið. Elstu starfandi friðarsamtök kvenna,
Women’s International League for Peace
and Freedom (WILPF) halda úti síðunni
www.peacewomen.org þar sem safnað er
saman upplýsingum um starfsemi í þágu
ályktunar 1325 um allan heim. Á síðunni má
glöggt sjá hvílíkur fjöldi hreyfinga starfar
að þessum málum og hversu fjölbreyttar
aðgerðir þeirra eru. Grasrótin sem ályktun
1325 spratt upp úr og dafnar nú í er svo
sannarlega öflug og hnattræn.
1325 í FraMkVæMd
Konur vinna saman í Afganistan.
Lj
ó
sm
yn
d
:
M
ag
n
ea
M
ar
ín
ó
sd
ó
tt
ir