Tímarit UNIFEM - 01.01.2008, Blaðsíða 47

47
fjalla um hvernig hægt sé að greiða leið
kvenna að samningaborðinu, þar sem fram-
tíð samfélagsins er ráðin. Sameinuðu þjóð-
irnar og aðildarríki þeirra hafa með ályktun
1325 skuldbundið sig til að greiða leið
kvenna að samningaborðinu, en það hefur
vantað á framkvæmd þess. Meginefni ráð-
stefnunnar er að fjalla um af hverju þessi
ályktun öryggisráðsins hefur ekki virkað
sem skyldi, hver er að bregðast konum og
hvað hægt er að gera til að bæta úr því.
„Það stendur upp á aðildarríki Sameinuðu
þjóðanna að framfylgja ályktuninni. Það eru
margir sem koma að samningaborði og það
eru ýmsir sem skipa í þau sæti. En þegar
verið er að velja fólk er yfirleitt beitt mjög
hefðbundnum leiðum. Það er að segja, við-
komandi þarf að hafa einhverja stöðu í
samfélaginu. Þetta er svipað og í dag hér á
Íslandi; hver myndi ganga hér niður í bæ og
segja: Mér lýst ansi vel á þessa stúlku hérna,
hvernig væri að setja hana í bankaráð? Þú
þarft að vera stödd á vissum stað í samfé-
laginu til að fá aðgang. En konur eiga of
litla aðild að þeim stofnunum samfélagsins
sem litið er til í leit að sáttasemjurum.“
Sameinuðu þjóðirnar þurfa
að líta í eigin barm
Þórhildur bendir á að það sé ekki bara í
fátækari ríkjum, þar sem ófriður hefur ríkt
og jafnréttisbaráttan hefur ekki náð jafn
langt og í hinum vestræna heimi, sem kon-
urnar eru ekki staddar á réttum stað. „Það
að vera sáttasemjari hjá Sameinuðu þjóð-
unum, til dæmis, er mikil virðingarstaða.
Þar eru oft fullorðnir karlmenn sem eiga
pólitískan feril að baki, fyrrverandi ráð-
herrar jafnvel forsetar. Það eru fáar konur í
þessum hópi, karlmenn eru alls staðar í
meirihluta. Meira að segja í samfélögum
þar sem konur eru virkir þátttakendur, eins
og á Vesturlöndum, eru ekki margar komn-
ar svona hátt í valdapíramídanum. Því er
það svo að þegar farið er eftir hefðbundn-
um leiðum, bara eins og hér á landi þegar
leitað er eftir fólki í stjórnir fyrirtækja, þá
liggur beinast við að velja karlmann.
Nákvæmlega sami hugsunarháttur og rök
liggja að baki ákvörðunum. Karlmaðurinn
er bara nær, hann er augljósari kostur. En
með meðvituðum ákvörðunum er hægt að
breyta þessu. Það þarf að kíkja fyrir hornið
til að finna konur, setja upp önnur gler-
augu, en þær eru þarna – og fullt af þeim.
Þær hafa einnig ómetanlega þekkingu,
reynslu og oft önnur sjónarmið sem verða
líka að koma fram. Það er enginn að segja
að það eigi að reka alla karla frá samninga-
borðinu, en það er affarasælast, þar eins og
víðar, að konurnar komi líka að málum.“
Oft er spurt af hverju þurfi að kalla konur
sérstaklega að samningaborði og uppbygg-
ingu. „Það er hægt að nefna til sögu lýð-
ræðisleg, mannréttinda- og kvennréttinda-
rök fyrir nauðsyn þess. Konur eru jú helm-
ingur mannskynsins. En mikilvægustu rökin
eru ef til vill þau að það hefur sýnt sig að
þar sem konur sitja við samningaborðið
koma þær með önnur sjónarmið. Þetta er
nokkuð sem hægt er að sjá á orðalagi í
opinberum skýrslum.“
Þórhildur bendir sérstaklega á skýrslu Sam-
einuðu þjóðanna sem hún hefur nýlega
lesið. „Þar kom fram – og auðvitað var um
líkingu að ræða – að karlmennirnir skildu
byssurnar eftir við dyrnar, en átökin héldu
samt áfram við borðið. Í sömu skýrslu var
notað orðalagið „They embrace their
enemy“ um konur. Þeirra lausnir felast ekki
í því hvernig eigi að deila völdum eða hvar
landmærin eigi að liggja. Þær koma að
samningaborðinu með praktískar sam-
félagslegar lausnir en ekki útdeilingu valda.
Þær vilja heilbrigðiskerfi, menntakerfi, vel-
ferðarkerfi og félagslega ábyrgð og virkni;
lausnir sem stuðla að áframhaldandi friði,
því undirrót ófriðar er svo oft fáfræði og
fátækt auk valdníðslu af ýmsum toga.“
Bjóða lykla að
nýjum hugmyndum
Áætlað er að ráðstefnan verði haldin hér á
landi þegar kemur fram á mitt ár 2009, og
hafa fjölmargir sérfræðingar þegið boð um
að koma og halda hér erindi. Það eru því
væntingar uppi um að ráðstefnan muni
skila árangri í uppbyggingarstarfi. „Þarna
kemur áhrifafólk sem hittist ekki dagsdag-
lega en hefur mikla reynslu og þekkingu á
þessum málum. Vonandi fer þetta fólk með
eitthvað í farteskinu aftur; nýjar hugmyndir,
eða lykla,“ segir Þórhildur. En þetta mun
einnig auka þekkingu hér heima, verða
steinn í þekkingarhleðslu jafnréttisstoðar
utanríkisstefnunnar. „Sumir eru fullir háðs
þegar kemur að Íslandi og þátttöku í
alþjóðastarfi,“ segir Þórhildur. „En það
getur líka verið kostur að vera lítill. Við
höfum staðið utan átaka og höfum ekki
verið nýlenduþjóð, líkt og margar Evrópu-
þjóðir. Hins vegar höfum við verið nýlenda,
og það er reynsla sem við eigum að þekkja
og vera meðvituð um. Það er ekki nema
hálf öld síðan við vorum meðal vanþróaðra
ríkja, en við höfum tekið þetta heljarstökk
fram á við – og reyndar aftur á bak í bili!
Eins og utanríkisráðherra hefur bent á,
höfum við náð alþjóðlega viðurkenndum
árangri á nokkrum sviðum, eins og til dæmis
í sjávarútvegi, í þekkingu og nýtingu jarð-
varma og í jafnréttis- og kvennabaráttu.
Það síðastnefnda er líka hægt að gera að
útflutningsvöru. Við höfum hér mikla og
dýrmæta reynslu í baráttu sem er þess virði
að flytja út til annarra þjóða. Íslenskar
konur hafa svo sannarlega kunnað að
skipuleggja sig og flykkja sér saman þegar
það skiptir máli.“
Með eflda trú í hjarta á samtakamátt og
mikilvægi kvenna er aftur gengið út í sól-
ina. Neyðarblysin loga ekki lengur yfir höf-
uðborginni.
„Þegar kemur að friðarsamningum og uppbyggingu samfélagsins
eftir átök eru það nánast eingöngu karlmenn sem koma að því ferli
og á ráðstefnunni á að fjalla um hvernig hægt sé að greiða leið
kvenna að samningaborðinu, þar sem framtíð samfélagsins er ráðin.“
Lj
ó
sm
yn
d
:
H
ar
p
a
R
u
t
H
ilm
ar
sd
ó
tt
ir