Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.12.2009, Blaðsíða 54

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 6. tbl. 85. árg. 200950
Meðalaldur karla var 60,9 ár (sf=13,8; spönnun 24­90
ár), meðalhæð 179,7 cm (sf=6,0; spönnun163­199 cm),
meðalþyngd 90,0 kg (sf=15,7; spönnun 53­145 kg) og
meðallíkamsþyngdarstuðull 27,8 (sf=4,3; spönnun 17­42,1).
Hjá konum var meðalaldur 56,4 ár (sf=14,8; spönnun 19­86
ár), meðalhæð 166,7 cm (sf=5,9; spönnun 136­182 cm),
meðalþyngd 79,5 kg (sf=16,1; spönnun 49­149 kg) og
meðallíkamsþyngdarstuðull 28,6 (sf=5,7; spönnun 16,1­51).
Mikill meirihluti sjúklinga, eða 78,6%, (n=327), hafði ekki börn
undir 18 ára aldri á heimili, 78,2% (n=325) sjúklinga voru gift eða
í sambúð, 16,8% (n=70) bjuggu ein og 72,4% (n=301) voru af
höfuðborgarsvæðinu. Á heimilum 26,2% sjúklinga (n=109) átti
einhver annar við veikindi að stríða og hjá 12,5% (n=52) þurfti
einhver á heimilinu á aðstoð að halda við daglegar athafnir.
Rannsóknarspurning 1: Hversu algeng eru, hver er meðal­
styrkur og hvert er samband kvíða­ og þunglyndiseinkenna
hjá skurðsjúklingum á Landspítala og heima þegar að lágmarki
fjórar vikur eru liðnar frá aðgerð?
Meðalstigafjöldi á HADS­kvíðakvarða heima var 3,2 (sf=2,9;
spönnun 0­15; N=392) og á spítala 3,5 (sf=3,0; spönnun 0­14;
N=381). Á þunglyndishluta matstækisins var meðalstigafjöldi
heima 3,2 (sf=2,8; spönnun 0­16; N=386) og á spítala 3,6 (sf=2,9;
spönnun 0­14; N=379). Tafla 1 sýnir sterka jákvæða fylgni á milli
kvíða og þunglyndis á spítala (r=0,76) og heima (r=0,78).
Tafla 2 sýnir fjölda sjúklinga sem fara yfir viðmið um hugsanlegan
eða líklegan kvíða eða þunglyndi á spítala og heima, 25
sjúklingar fóru yfir viðmiðin fyrir bæði kvíða og þunglyndi á
spítalanum og 21 sjúklingur heima. Sjö sjúklingar voru yfir
viðmiðunum bæði á spítalanum og heima (sést ekki í töflu).
Rannsóknarspurning 2: Hvert er samband einkenna kvíða og
þunglyndis skurðsjúklinga á LSH við verki, almenn einkenni, þætti
tengda heilsu og spítaladvöl og bakgrunnsbreytur, á spítalanum
og heima þegar að lágmarki fjórar vikur eru liðnar frá aðgerð?
Verkir
Flestir sjúklinganna (74,8%) voru með verki fyrir skurðaðgerð og
50,1% með verkina oftast eða stöðugt. Meðaltalsstyrkur verkja
á Spítalasársauka var 3,9 (sf=1,9; spönnun 0,5­9,0; N=304).
Heima sögðust 273 sjúklingar (65,6%) hafa fundið fyrir verkjum
vegna aðgerðarinnar frá því þeir útskrifuðust af spítalanum og
voru 25,5% þeirra oft eða stöðugt með verki. Meðaltalsstyrkur
verkja á Heimasársauka var 3,2 (sf=1,7: spönnun 0,5­8,0;
N=133). Tafla 1 sýnir almennt veik tengsl verkja við einkenni
kvíða og þunglyndis jafnt heima og á spítala, hins vegar eru
miðlungstengsl á milli verkja heima og verkja á spítala.
Almenn einkenni
Tafla 3 sýnir fjölda og hlutfall sjúklinga sem sögðu almenn
einkenni hafa valdið talsverðri til mikilli vanlíðan viku fyrir
innlögn á spítala og vikuna áður en spurningalista var svarað
heima. Hæst hlutfall sjúklinga sagði erfiðleika við hreyfingu
valda vanlíðan bæði á spítala (49,4%) og heima (21,2%).
Tafla 4 sýnir að tengsl almennra einkenna við einkenni kvíða
og þunglyndis eru almennt veik. Miðlungssterk tengsl eru þó
á milli þess að finna fyrir mæði eða minnisskerðingu heima og
hafa einkenni kvíða og þunglyndis heima.
Miðlungssterk tengsl eru á milli þess að finna talsvert eða
mikið fyrir mörgum einkennum á spítala (Heildareinkenni á
spítala) og hafa einkenni kvíða og þunglyndis á spítala og
veik tengsl við að hafa einkenni kvíða og þunglyndis heima.
Tafla 2. Fjöldi sjúklinga sem greindust með hugsanlegan eða
líklegan kvíða eða þunglyndi samkvæmt svargildum HADS.
Kvíði
á spítala
Kvíði
heima
Þunglyndi
á spítala
Þunglyndi
heima
Kvíði á spítala 59 ­ ­ ­
Kvíði heima 15 50 ­ ­
Þunglyndi á spítala 35 12 58 ­
Þunglyndi heima 11 25 14 45
Tafla 1. Tengsl verkja, heildareinkenna, kvíða­ og þunglyndiseinkenna heima og á spítala
Heima Á spítala
Einkenni
kvíða
Einkenni
þunglyndis
Einkenni
kvíða
Einkenni
þunglyndis
Spítala-
sársauki
Heima-
sársauki
Heildareinkenni
spítala
Einkenni kvíða heima 1
Einkenni þunglyndis heima 0,78** 1
Einkenni kvíða á spítala 0,56** 0,53** 1
Einkenni þunglyndis á spítala 0,53** 0,63** 0,76** 1
Spítalasársauki 0,12* 0,15** 0,17** 0,19** 1
Heimasársauki 0,10 0,05 0,23** 0,27** 0,35** 1
Heildareinkenni á spítala 0,19** 0,22** 0,35** 0,28** 0,27** 0,13 1
Heildareinkenni heima 0,32** 0,35** 0,35** 0,24** 0,18* 0,30** 0,36**
**Marktækt við p<0,01
*Marktækt við p<0,05