Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.02.2013, Blaðsíða 23

Tímarit hjúkrunarfræðinga – 1. tbl. 89. árg. 2013 19
spennandi þessi hluti starfs heilbrigðis-
starfsmanna er. Sótt er í smiðju félags-
og heilbrigðisvísindanna til að útskýra
hugarheim sjúklinga, hvað hvetur þá og
letur og hvað getur skýrt viðhorf þeirra og
viðbrögð. Val á heimildum er fjölbreytt og
trúverðugt. Dæmisögur brjóta upp textann
og virka vel til að útskýra og auðvelda
skilning á flóknu umfjöllunarefni. Höfundur
skrifar af mikilli þekkingu og á lifandi og
sannfærandi hátt. Þetta á sérstaklega
við í köflum um sálfélagslega þætti,
áhrif menningar og samskipti sjúklinga
og heilbrigðisstarfsmanna (þar á meðal
kennslu sjúklinga) þar sem endurspeglast
ríkur skilningur og virðing fyrir sjúklingum.
Hins vegar er bókin ekkert sérstaklega
árennileg til lestrar við fyrstu sýn. Mikill
samfelldur texti einkennir hana og að ósekju
hefði mátt nota myndefni ýmiss konar til að
brjóta upp efnið og nota til útskýringa.
Nokkrar töflur eru í bókinni en ekki fylgir
heildaryfirlit yfir þær; hins vegar eru töflur
merktar sérstaklega í orðaskrá þar sem
það á við. Kaflinn um hjálpargögn í kennslu
(e. instructional aids) hefði gjarnan mátt
vera betur uppfærður. Heimildir þar eru
allar utan ein frá árunum 1991 til 2000 og
mikil þróun hefur orðið í fræðsluaðferðum
síðan þá, ekki síst með tilkomu tölvutækni,
netsins og félagslegra miðla sem tengjast
því. Sama má segja um kaflann um
viðbótarmeðferð þar sem flestar heimildir
eru eldri en frá árinu 2000 en mikið hefur
verið rannsakað og skrifað um notkun
hennar á undanförnum árum. Það vekur
einnig eftirtekt að ekki er minnst á skýrslu
Alþjóðaheilbrigðisstofnunarinnar (Sabaté,
2003) sem inniheldur vandaða samantekt
um aðheldni í langvinnum sjúkdómum.
Umfjöllun er fyrst og fremst um kennslu
sjúklinga, eins og höfundur lagði upp með,
en lítið er fjallað um nám þeirra, til dæmis
út frá kenningum um nám fullorðinna sem
hefði verið áhugaverð viðbót.
Í heild má því segja að bókin sé yfirgripsmikil,
vönduð og ágætlega uppfærð samantekt
þekkingar á þeim mörgu þáttum sem hafa
þarf í huga við skipulagningu fræðslu og
í samskiptum við sjúklinga og fjölskyldur
þeirra. Hún gefur yfirsýn yfir ferli sjúklinga
frá greiningu til lífsloka og þá þekkingu og
skilning sem sjúklingar þurfa á að halda
á hverjum tíma. Bókin leiðbeinir og veitir
ráðleggingar um samskipti við sjúklinga,
hún vekur lesanda til umhugsunar og
með því að nota dæmisögur fæst tenging
við raunveruleikann og aðstæður sem
heilbrigðisstarfsmenn ættu að kannast við
og geta nýtt sér. Við endurútgáfu bókarinnar
virðist mismikið hafa verið lagt í einstaka
kafla en grunnurinn er nú sem fyrr vandaður
og stendur vel fyrir sínu. Bókin endurspeglar
nútímalegri viðhorf til sjúklinga og fjölskyldna
þeirra en áður og býður upp á ný verkfæri
í kennslu þeirra. Hún ætti því að koma
öllu heilbrigðisstarfsfólki og nemendum í
heilbrigðisfræðum, sem eiga samskipti við
sjúklinga, að gagni og geta stutt þá í
hlutverki sínu sem ráðgjafar og fræðarar.
Heimild:
Sabaté, E. (ritstj.) (2003). Adherence in long-term
therapies: Evidence for action. Genf: The
World Health Organisation.
Brynja Ingadóttir er sérfræðingur í hjúkrun
aðgerðasjúklinga á Landspítala og í doktors-
námi við Linköpingháskóla í Svíþjóð þar sem
rannsóknarefni hennar er sjúklingafræðsla.
Vinun
Ráðgjafar- & þjónustumiðstöð
Heimaþjónusta fyrir alla
Boðið er upp á fjölþætta heimaþjónustu og liðveislu sem er sérsniðin að þörfum
hvers og eins. Almennt eftirlit, vöktun og sértæk umönnunarþjónusta sé þess óskað.
Á vegum okkar eru sérþjálfaðir starfsmenn og hjúkrunarfræðingar sem sjá um eftirlit.
Nánari upplýsingar á www.vinun.is og 578-9800