Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.02.2013, Blaðsíða 52

Tímarit hjúkrunarfræðinga – 1. tbl. 89. árg. 201348
UMRÆÐA
Helstu niðurstöður þessarar rannsóknar gefa vísbendingar um
að þeir sem eru með trausta tengslagerð greini frá meiri gæðum
í sínum rómantísku samböndum. Hins vegar hafa þeir sem eru
með óttablandnari tengslagerð eða haldnir eru kvíða í tengslum
minni sjálfsvirðingu og rómantísk sambönd þeirra einkennast af
lakari gæðum. Meginniðurstöðurnar eru því í samræmi við fyrri
rannsóknir á þessu sviði og þá hugmyndafræði sem lögð var til
grundvallar rannsókninni. Komið hefur í ljós að einstaklingar hafa
yfirleitt mikla þörf fyrir sjálfsvirðingu (Leary o.fl., 1995) enda er
hún talin hjálpa þeim í aðlögun þeirra að þeim breytingum sem
verða í lífi þeirra (Greenberg o.fl., 1992). Samkvæmt mörgum
erlendum rannsóknum er jákvætt samband á milli þeirra sem hafa
trausta tengslagerð og mikillar sjálfsvirðingar (Bartholomew og
Horowitz, 1991) og því kom nokkuð á óvart að ekki fengust þær
niðurstöður í þessari rannsókn. Hins vegar kom í ljós neikvætt
samband á milli þeirra sem hafa ýkta og óttablandna tengslagerð
og sjálfsvirðingar, og samræmist það niðurstöðum erlendra
rannsókna (Bartholomew og Horowitz, 1991). Samkvæmt líkani
Bartholomew (1990) eru einstaklingar með ýkta eða óttablandna
tengslagerð með lítið álit á sjálfum sér og þar af leiðandi litla
sjálfsvirðingu. Því eru niðurstöður þessarar rannsóknar í samræmi
við fræðilegan bakgrunn rannsóknarinnar. Þeir sem höfðu kvíða í
tengslum höfðu minni sjálfsvirðingu og eru þessar niðurstöður í
samræmi við niðurstöður margra rannsókna (Gentzler og Kerns,
2004; Schmitt og Allik, 2005).
Þegar stofnað er til rómantískra sambanda er talið að þær
félagslegu þarfir, sem einstaklingarnir fengu uppfylltar af fjölskyldu
og vinum, flytjist yfir í þessi nýju sambönd þar sem áherslan er á
það að einstaklingarnir veiti hvor öðrum öryggi og nánd (Galliher
o.fl., 2004). Sýnt hefur verið fram á að stöðug og ánægjuleg
rómantísk sambönd stuðli að heilbrigði og vellíðan hjá þeim sem
í samböndunum eru (Baumeister og Leary, 1995). Í rómantískum
samböndum reynir einmitt á það hvernig einstaklingum tekst að
laga sig að þeim breytingum sem eiga sér stað og hvernig þeim
síðan gengur að takast á við þær tilfinningar, bæði jákvæðar og
neikvæðar, sem þar geta komið fram (Collins, 2003).
Í þessari rannsókn voru gæðin í rómantískum samböndum
könnuð út frá sjálfsvirðingu, tengslagerðum og tengslavíddum.
Samkvæmt niðurstöðum þessarar rannsóknar er marktækt
jákvætt samband milli sjálfsvirðingar og gæða í rómantískum
samböndum og eru þessar niðurstöður í samræmi við
niðurstöður annarra rannsókna (Jones og Cunningham, 1996;
Orth o.fl., 2012). Niðurstöðurnar sýndu einnig að þeir sem voru
með trausta tengslagerð bjuggu við meiri gæði í rómantískum
samböndum og er þetta í samræmi við það sem margar
niðurstöður erlendra rannsókna hafa sýnt (Hazan og Shaver,
1987; Monteoliva og García-Martínez, 2005; Welch og Houser,
2010). Allar framangreindar niðurstöður koma heim og saman
við líkan Bartholomew (1990) þar sem segir að einstaklingar
með trausta tengslagerð séu líklegri til að vera í traustu og
ánægjulegu rómantísku sambandi.
Sú tengslagerð, sem er andstæð traustri tengslagerð, er
óttablandin tengslagerð og kemur það því ekki á óvart að þeir
sem sögðust hafa slíka tengslagerð bjuggu við minni gæði í
rómantískum samböndum. Þessar niðurstöður eru í samræmi
við það sem Gentzler og Kerns (2004) fengu í sinni rannsókn.
Það að einstaklingar með óttablandna tengslagerð greini frá
litlum gæðum í rómantískum samböndum samræmist líkani
Bartholomew (1990) en samkvæmt því eru þessir einstaklingar
með neikvæða sýn á sjálfa sig og aðra og telja sig ekki vera þess
virði að vera elskaðir. Þeir forðast því náin sambönd enda óttast
þeir höfnun (Bartholomew og Horowitz, 1991). Að auki kom
fram neikvætt samband á milli þeirra sem sögðust hafa kvíða
eða hliðrun í tengslum við gæði í rómantískum samböndum og
er það í samræmi við niðurstöður erlendra rannsókna (Meyers
og Landsberger, 2002; Saavedra o.fl., 2010). Rannsóknin sýndi
að sá sem er kvíðinn í tengslum finnur fyrir minni ánægju, nánd,
trausti, ástríðu og ást í sínum rómantísku samböndum. Það kom
hins vegar ekki fram neikvætt samband á milli kvíða í tengslum
og skuldbindingar eins og hinna þáttanna enda leggja þessir
einstaklingar mikla áherslu á að skuldbinda sig í rómantískum
samböndum og óttast höfnun. Vegna alls þessa eiga þeir oft
erfitt með að fá þörfum sínum í rómantískum samböndum
fullnægt (Sibley og Liu, 2006). Þeir einstaklingar, sem greindu
frá hliðrun í tengslum, bjuggu við minni gæði í rómantískum
samböndum er lutu að ánægju, skuldbindingu, nánd, ástríðu
og ást. Þessir einstaklingar eiga oft erfitt með að mynda
traust í nánum samböndum enda vilja þeir halda tilfinningalegri
Tafla 3. Fylgni tengslagerða og tengslavídda við sjálfsvirðingu og gæði í rómantískum samböndum.
Sjálfsvirðing Heildargæði Ánægja Skuldbinding Nánd Traust Ástríða Ást
Tengslagerðir
Traust 0,05 0,17** 0,15* 0,06 0,01 0,06 0,25*** 0,12
Losaraleg 0,04 -0,08 -0,11 -0,07 -0,09 0,06 0,02 -0,12
Ýkt -0,18*** -0,05 -0,11 0,09 -0,02 -0,12 -0,12 0,04
Óttablandin -0,18*** -0,32*** -0,21** -0,27*** -0,27*** -0,28*** -0,17** -0,29***
Tengslavíddir
Kvíði -0,22*** -0,23*** -0,17** 0,09 -0,15* -0,25*** -0,25*** -0,13*
Hliðrun -0,02 -0,24*** -0,17** -0,22** -0,20** -0,09 -0,15* -0,26***
*p<0,05, **p<0,01, ***p<0,001