Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.06.2011, Side 48

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 3. tbl. 87. árg. 201144
Christer Magnusson, christer@hjukrun.is
HEILSUGÆSLA FYRIR
HEILBRIGÐISSTARFSMENN
Í Svasíland er fjórðungur íbúa smitaður af HIV­veirunni en það er hæsta hlutfall
eyðnismitaðra í heiminum. Margir hjúkrunarfræðingar eru einnig smitaðir og
vinnuálag hjúkrunarfræðinga er gífurlegt. Ástandið varð mjög slæmt upp úr
aldamótunum en þá var brugðið á það ráð að stofna heilsugæslustöð fyrir
hjúkrunarfræðinga og aðra heilbrigðisstarfsmenn. Það hefur gefið góða raun og
hafa fimm önnur Afríkulönd ákveðið að setja upp slíkar stöðvar.
Hjúkrun eyðnisjúklinga hefur lagst þungt
á hjúkrunarfræðinga úti um allan heim
sl. áratug. Hvergi annars staðar hefur
þó ástandið verið eins slæmt og í Afríku
sunnan Sahara­eyðimerkurinnar. Verst
er það í Svasíland en þar eru 26%
íbúa með veiruna. Við það bætist að
margir hjúkrunarfræðingar hafa sjálfir
smitast, bæði í vinnu og í einkalífinu.
Þeir hafa einnig þurft að sjá eftir
samstarfsmönnum sem hafa látist úr
eyðni. Veikir hjúkrunarfræðingar hafa
þurft að fara í sömu biðröð og aðrir
til þess að fá heilbrigðisþjónustu. Einn
daginn voru þeir sjúklingar en næsta dag
gátu þeir verið að sinna fólki við hliðina
í röðinni. Þetta rýrði traust sjúklinga
á þjónustu hjúkrunarfræðinga og olli
auknu álagi á hjúkrunarfræðingana.
„Hjúkrunarfræðingar í Svasílandi höfðu
í raun góða ástæðu til að gefast upp
og fara að vinna annars staðar,“ sagði
Patrick Mhlanga, hjúkrunarfræðingur
frá Svasílandi, á ráðstefnu Alþóðaráðs
hjúkrunarfræðinga í maí sl. „Sjálfur
var ég að velta fyrir mér að gerast
bifvélavirki. Þá gæti ég séð bíla, sem
ég hefði gert við, keyra um í borginni.
Sjúklingunum mínum versnaði bara og
svo dóu þeir.“ Margir hjúkrunarfræðingar
ákváðu á þessum árum að flytjast til
útlanda. Vandamálið varð mjög alvarlegt
þegar allir 40, sem útskrifaðist úr
hjúkrunarskólanum 2004, fóru úr landi.
„Ástæðan fyrir því að hjúkrunarfræðingar
fluttust úr landi var ekki svo mikið launin
heldur vinnuaðstæður og að þeim
fannst þeir ekki fá stuðning eða athygli
heilbrigðisyfirvalda,“ sagði Patrick.
Hjúkrunar félagið í Svasílandi lagði þá
til að stofnuð yrði heilsugæslustöð fyrir
eyðni smitaða hjúkrunarfræðinga og
annað heil brigðisstarfsfólk. Félagið leitaði
eftir stuðningi hjá Alþjóðaráði hjúkrunar­
fræðinga og tók ráðið vel í það. Fjöldi
stofnana og félaga hefur stutt hugmyndina,
meðal annars danska hjúkrunarfélagið
og heil brigðistæknifyrirtækið Becton
Dickinson.
Nú geta hjúkrunarfræðingar leitað til
stöðvarinnar til þess að fá skoðun, ráðgjöf
og stuðning og einnig lyfjameðferð.
Stöðin sinnir aðallega eyðnisjúklingum
en einnig berklasjúklingum. Berklar eru
algengir hjá eyðnisjúklingum og eru
gríðar legt heilsufarsvandamál í löndunum
sunnan Sahara.
Við stöðina í Svasílandi vinna nú samtals
fimm hjúkrunarfræðingar en þegar hún
var opnuð fyrir fimm árum voru þeir
þrír. Við stöðina vinna einnig læknir,