Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.2014, Síða 50

Tímarit hjúkrunarfræðinga – 3. tbl. 90. árg. 201446
ÚTDRÁTTUR
Bakgrunnur rannsóknar: Rannsóknarniðurstöður benda til þess
að meðferðaraðilar taki sjaldan eftir að um endurtekin áföll vegna
ofbeldis er að ræða hjá konum með geðröskun. Þær fái því ekki
viðeigandi meðferð, til dæmis tækifæri til tilfinningatjáningar og
tilfinningaúrvinnslu, við áföllunum.
Tilgangur rannsóknarinnar var að auka þekkingu og dýpka
skilning á áhrifum áfalla vegna endurtekins ofbeldis í bernsku og
á fullorðinsárum á líðan, líkamsheilsu og geðheilbrigði kvenna sem
greindar hafa verið með geðröskun.
Aðferð: Í þessari fyrirbærafræðilegu rannsókn voru þátttakendur
átta konur á aldrinum 35­55 ára. Tekin voru tvö viðtöl við allar
konurnar nema eina, samtals 15 viðtöl. Allar konurnar voru
greindar með þunglyndi og kvíða og sumar þeirra voru einnig með
annars konar geðröskun
Niðurstöður: Konurnar urðu margsinnis fyrir ofbeldi í bernsku og
á unglingsaldri sem leiddi iðulega til sálrænna áfalla. Ofbeldið, sem
þær urðu fyrir, var ýmist líkamlegt ofbeldi, andlegt ofbeldi, vanræksla
eða kynferðislegt ofbeldi. Þær urðu einnig margoft fyrir ofbeldi á
fullorðinsaldri svo að sálræn sár þeirra náðu aldrei að gróa. Það leiddi
síðan til tilvistarlegrar þjáningar sem þær sögðu raunar sjaldnast
frá. Tengslanet og stuðningur í uppvexti kvennanna var af skornum
skammti. Þær lýstu flestar umhyggjuleysi og að þeim hefði fundist
þær óvelkomnar eða þeim hafnað af fjölskyldunni í barnæsku og á
fullorðinsárum. Vegna þessa umhyggju­ og stuðningsleysis vantaði
sálrænan höggdeyfi gegn niðurbrjótandi áhrifum ofbeldisins. Þetta
leiddi til að þær brotnuðu niður og vissu ekki hvað það var að líða vel.
Afleiðing þessa alls var að þær glímdu allar við geðræn vandamál,
einkum þunglyndi og kvíða. Konurnar lýstu uppgjöf við að finna út úr
því hvað gæti hjálpað þeim til að líða betur. Tilfinning sumra þeirra var
að þær gætu varla þolað meiri tilvistarlegan sársauka.
Ályktun: Rannsóknin varpar ljósi á mikilvægi þess að spyrja um
áfallasögu vegna endurtekins ofbeldis hjá konum með geðröskun
og veita þeim viðeigandi meðferð.
Lykilorð: Ofbeldi, sálræn áföll, konur, fyrirbærafræði, viðtöl.
INNGANGUR
Ofbeldi hefur neikvæð áhrif á líf milljóna kvenna um allan heim. Það
hefur niðurbrjótandi áhrif á heilbrigði þeirra og getur jafnvel leitt til
dauða. Árið 1979 samþykktu Sameinuðu þjóðirnar samning um
afnám allrar mismununar gagnvart konum sem tók gildi á Íslandi
18. júlí 1985. Khan (2000) telur 20­50% stúlkna og kvenna meðal
þjóða heims verða fyrir ofbeldi og að þessi tollur á heilbrigði og
vellíðan kvenna verði ekki lækkaður nema fjölskyldur, stjórnvöld,
stofnanir og almenningur taki saman á vandanum.
Ofbeldi er hægt að skipta í fjóra meginflokka: líkamlegt ofbeldi,
andlegt ofbeldi, vanrækslu og kynferðislegt ofbeldi (Ingólfur V.
Gíslason, 2008; Samtök um Kvennaathvarf, 2008; Sameinuðu
þjóðirnar, 1993) (sjá töflu 1).
Sigríður Hrönn Bjarnadóttir, geðheilsustöð Breiðholts
Sigrún Sigurðardóttir, heilbrigðisvísindasviði Háskólans á Akureyri
Sigríður Halldórsdóttir, heilbrigðisvísindasviði Háskólans á Akureyri
„Ég veit ekki hvað það er að líða vel“
REYNSLA KVENNA MEÐ GEÐRÖSKUN AF ÁHRIFUM ENDURTEKINS
OFBELDIS Á LÍÐAN, LÍKAMSHEILSU OG GEÐHEILBRIGÐI
ENGLISH SUMMARY
Bjarnadottir, S.H., Sigurdardottir, S., and Halldorsdottir, S.
THE ICELANDIC JOURNAL OF NURSING (2014), 90 (3),46-56
"I HAVE NEVER KNOWN WELL-BEING":
WOMEN’S PERCEPTIONS OF THE
CONSEQUENCES OF REPEATED VIOLENCE ON
WELLBEING, PHYSICAL AND MENTAL HEALTH
Background: Research results suggest that repeated traumas
due to violence are greatly undetected in women who have
been diagnosed with a mental disorder and they, therefore, do
not get the appropriate treatment such as an opportunity for
emotional expression and processing.
The purpose of the study was to increase the knowledge
and deepen the understanding of the effects of trauma
because of repeated violence on the well­being, physical
and mental health of women who have been diagnosed with
a mental disorder.
Method: In this phenomenological study, eight women in the
age 35­55 participated. Two interviews were conducted with all
the women, except one, at a total of 15 interviews.
Results: The women experienced repeated violence in
childhood – physical, psychological, sexual or neglect – which
led to repeated traumas. They also experienced repeated
violence in adulthood which meant that their psychological
wounds never managed to heal. This led to existential suffering
that was usually unexpressed. Social networks and support
in their environment was scarce. Their existential pain was
also connected with feeling unwanted or rejected by their
family in childhood and adulthood. Since caring and support
was missing from their environment they lacked the needed
psychological buffer against the damaging effects of violence.
This led to their breaking down and to the development of
emotional problems and none of them had ever experienced
well­being. The consequence of all this was that they all
wrestled with mental health problems, especially depression
and anxiety. The women expressed their mission to find out
what might help them towards well­being. Some felt that they
could not endure more existential pain.
Conclusion: This study highlights the importance of asking
women diagnosed with a mental disorder about trauma
caused by violence and provide the appropriate treatment.
Keywords: Violence, psychological trauma, women’s health,
phenomenology, interviews.
Correspondance: siggahb@internet.is