Skólavarðan - 01.11.2010, Síða 38

38
Skólavarðan 5. tbl. 2010námsgÖgn
Vegurinn heim er frábær tuttugu og sex mínútna heimildamynd um
fjölmenningu á Íslandi sem Námsgagnastofnun gaf út nýverið og er
fengur fyrir alla kennara sem eru á höttunum eftir efni um mann-
réttindi, fjölmenningu, siðferði og samskipti. Heimildamyndin byggist
á viðtölum við fi mm börn innfl ytjenda á Íslandi. Þau eru á aldrinum sjö
til tólf ára og eru frá Póllandi, Taílandi, Kosóvó, Palestínu og Haítí. Í
myndinni ræða börnin um líf sitt og tilveru hér á landi. Þau tala um vini
sína, fjölskyldu, skóla, tungumál og fordóma. Höfundar eru Oddný
Helgadóttir og Jón Gunnar ólafsson sem hafa bæði lokið meistara-
námi í alþjóðasamskiptum frá Háskóla Íslands með fjölmenningu sem
sérgrein. Auk þess hafa þau starfað á fjölmiðlum, skrifað greinar og
úttektir og skipulagt fundi og málþing um málefni innfl ytjenda. Í náms-
efni sem fylgir myndinni eru útfærð verkefni fyrir mið- og unglinga-
stig grunnskóla auk þess sem greint er frá hugmyndum til að ræða um
myndina við yngsta aldurshópinn. Verkefni á unglingastigi gætu einnig
nýst á framhaldsskólastigi.
Erlendar rannsóknir sýna að mikil hætta er á að börn innfl ytjenda
einangrist og verði utanveltu í samfélaginu. Hugsunin með heimilda-
myndinni er að veita börnum innfl ytjenda vettvang til að taka þátt í
umræðu um innfl ytjendur á Íslandi. Verkefnin voru samin með hlið-
sjón af og til notkunar með myndinni. Níu verkefni eru fyrir miðstig
og tíu fyrir unglingastig. Verkefni sem bera sama heiti á mið- og
unglingastigi eru ekki eins heldur miðast þau við getu og þroska
nemenda á hvoru stigi. Verkefnin eru aðgengileg fyrir kennara, þeim
fylgja greinargóðar kennsluleiðbeiningar og skýr markmið. Grein er
gerð fyrir áætluðum kennslutíma, nauðsynlegum kennslugögnum og
tengslum við námsgreinar. Lykilhugtök eru skilgreind og kennurum
bent á ítarefni vilji þeir dýpka þekkingu sína á viðfangsefninu. Þá er
verkefnunum skipt í fjóra fl okka sem kennari getur valið um.
Flokkarnir eru
• fordómar, staðalmyndir og misrétti
• miðlun, skynjun og samkennd
• breytingar, áskoranir og erfi ðleikar
• fjölmenning, tungumál og önnur lönd
Við gerð verkefna var gengið út frá hugmyndafræði fjölmenningar.
Áhersla er lögð á að rækta gagnrýna hugsun, virkja margvíslega hæfi -
leika og beina athygli að sammannlegri reynslu. Litið er á nemendur
sem virka samfélagsþegna sem geta bætt umhverfi sitt. Í kennslu af
þessum toga er ekki einblínt á minnihlutahópa og aðlögun þeirra.
Áhersla er lögð á að innfæddir lagi sig að breyttu þjóðfélagsformi, læri
að sýna samkennd og setja sig í spor annarra. Þá er gert ráð fyrir að
fólk af ólíkum uppruna geti lært margt hvert af öðru. Því er hafnað að
það sé einvörðungu á ábyrgð innfl ytjenda að aðlagast nýju samfélagi.
Verkefnin eru fjölbreytt og til dæmis er farið í leiki, rýnt í umfjöllun
fjölmiðla, vísað í reynslu nemenda og tekist á við fl óknar spurningar.
Leitast er við að beita fjölbreyttum kennsluaðferðum og hvatt til sjálf-
stæðra og skapandi vinnubragða, meðal annars er lögð áhersla á
samvinnunám og hópstarf. Nemendur taka þátt í hugfl æði og stýrðri
umræðu, fl ytja fyrirlestra og rökræða. Þeir leita að heimildum upp á
eigin spýtur, taka viðtöl og skrifa ritgerðir. Þá er unnið út frá leiklist
og farið í hlutverkaleiki.
Námsefni af þessum toga á brýnt erindi hér á landi. Reynslan sýnir
að í fjölmenningarlegum samfélögum Evrópu hafa fordómar gagn-
vart innfl ytjendum aukist í efnahagsþrengingum. Innfl ytjendur verða
iðulega blórabögglar í vaxandi atvinnuleysi og fjárhagsvanda. Því er
sérstaklega mikilvægt að kenna umburðarlyndi og samstöðu þegar
harðnar á dalnum.
Vegurinn heim
Heimildamynd og meðfylgjandi
námsefni um fjölmenningu á Íslandi
Reynslan sýnir að í fjölmenningarlegum
samfélögum Evrópu hafa fordómar gagnvart
innfl ytjendum aukist í efnahagsþrengingum.
Innfl ytjendur verða iðulega blórabögglar í
vaxandi atvinnuleysi og fjárhagsvanda.
Jón Gunnar fékk nýverið rannsóknar-
styrk frá EDDU-öndvegissetri en rann-
sókn hans beinist meðal annars að
þjóðarímyndum í íslenskri fjölmiðla-
orðræðu. Samhliða rannsóknarvinnu
kennir Jón Gunnar á BA- og meistara-
stigi við stjórnmálafræðideild Háskóla
Íslands.
Oddný er í framhaldsnámi í stjórnmála-
hagfræði við Brown háskóla í Banda-
ríkjunum. Hún skrifaði nýlega bókina
Spor í sögu stéttar með Andrési Inga
Jónssyni en bókin segir sögu leikskóla-
kennara frá sjónarhorni rúmlega þrjátíu
máttarstólpa sem tekið hafa þátt í
mótun stéttarinnar.
Úr mannréttindahandbókinni Kompás sem Námsgagna-
stofnun lét þýða og gaf út 2009.
Í nemendamiðuðu námi er gert ráð fyrir að hver og einn sé virkur
og að hann breytist og einnig er tekið tillit til þess félagslega
umhverfi s sem hver og einn hrærist í, en það merkir ekki að
kennarar þurfi að vinna hver út af fyrir sig eða að þeir geti ekki
lært hver af öðrum þótt þeir kunni að starfa í ólíku umhverfi . Það
sem sameinar mannréttindakennara um allan heim er ein og sama
mikilvæga hugsjónin – löngunin til þess að lifa í heimi þar sem
mannréttindi eru metin að verðleikum og virt.
Hérna er námsefnið og myndin:
nams.is/Namsefni/Namsgrein/?searchtype=store&search=Vegurinn+heim
Námsefnið (ritaða) er opið en nauðsynlegt er að hafa ip-tölu (eins og
grunn- og framhaldsskólar hafa) til að hlaða myndinni niður.
Lj
ós
m
yn
d:
J
ón
Þ
or
ge
ir
K
ri
st
já
ns
so
n