Félagsbréf - 01.09.1963, Side 45

eignum og annaðhvort teknir af lífi
eða fluttir í nauðungarvinnu.
Eftir að „alræði öreiganna“ liafði
drottnað nokkra áratugi, þurfti sam-
yrkjubóndinn enn að fá skriflegt leyfi
hústjórans til að ferðast til næstu borgar.
Ríkið sópaði uppskerunni til borganna,
hændur fóru í kaupstað til að kaupa
sér brauð og stóðu í biðröðum. Og
rússneski bóndinn sagði: Rúkí otbíti
— það eru höggnar af okkur bendurn-
ar.
1928 bófust fyrstu „réttarhöldin“. Þá
voru þekktir kolanámuverkfræðingar
skotnir. Dómsorðið var: hópur burgeisa.
48 matvælasérfræðingar voru skotnir,
bagfræðingar teknir af lífi. Maxiin
Gorki var „óáreiðanlegt element“.
Stalín lét yfirmann leynilögreglunnar,
Jagoda, myrða hann á eitri. Síðan var
Jagoda settur á sakamannabekk og
skotinn. Þá sneri einvaldurinn sér að
hernum. Þar stóðu hreinsanir í al-
gleymingi og voru hinir frægustu hers-
höfðingjar eins og Túkhaséfskí aflíf-
aðir. Á eftir honum fóru þúsundir her-
foringja. Á 17. flokksþinginu mættu
1961 fulltrúi. Af þeim lét Stalín drepa
og fangelsa 1108. 1 miðstjórninni voru
139 manns. Af þeim voru 98 aflífaðir.
Á tímabilinu 1933—1935 hurfu 500.000
stjórnar- og flokksstarfsmenn.
Nú var svo komið að áliti höfundar,
„að Sovétin, sem áttu að vera tæki í
höndum verkalýðsins til lýðræðislegra
stjórnarhátta, voru nú ekki annað en
tæki alvaldans til að koma fram hug-
myndum sínum. Kosningar urðu úr-
eltar. Flokkurinn varð að hó])i halli-
lújagaulara. Alger undirgefni var
frumskilyrði til að lifa af. Allir óttuð-
ust alla, því að enginn vissi, hver
næst gat orðið fyrir barðinu á öfund,
hatri og rógi, enginn gat reiknað út
vilja hins Æðsta. Iíann varð að sýna
vald sitt öðru hverju með því að láta
myrða vini sína og vezíra“.
Og þegar Arnór Hannibalssoft af-
lienti tímaritinu „Rétti“ fyrstu gerð
þessarar greinar, var henni hafnað af
ritstjóranum (Einari Olgeirssyni) með
þeim orðum að hún „væri ekki aktúel“.
Hið mikla goð stóð á stallinum hér
heima, þó að annars staðar væri það
fallið.
Athyglisverð er hér frásögn höfund-
ar af viðbrögðum íslenzkra „sósíalista“
hér heima þegar einn úr þeirra liópi
hefur umræður um ástandið í Sovét-
ríkjunum. Höfundi er mætt með þögn-
inni einni. I þessu sambandi er vert
að spyrja hvort eitthvað hafi komið
fram, sem gefi það til kynna, að höf-
undur fari að einhverju leyti með rangt
mál, lýsingar hans séu ekki réttar. lír
því verður að sjálfsögðu ekki skorið
af þeim sem ekki liafa kynnzt ástand-
inu af eigin raun, en vert er að minna
á, að ein helzta heimild höfundar er
sjálfur Nikita Krustjoff, forsætisráð-
herra Sovétríkjanna. Þögn íslenzkra
„sósíalista“ verður því enn torskildari.
Höfundur er að vonum hitur og segir
í formála bókarinnar, að kjörorð hinna
íslenzku sósíalistaforingja sé blekk-
ing, en ekki þekking, staðreyndirnar
komi illa heima við paradísartrú þeirra.
Hér hefur einkum verið rakinn einn
þáttur bókarinnar. Rúmsins vegna
verða aðrir kaflar vart raktir, svo að
nokkru nemi, enda talar bókin sjálf
skýrustu máli.
FÉLAGSBRÉF 41