Bjartur og frú Emilía: tímarit um bókmenntir og leiklist - 01.07.1995, Blaðsíða 28

einhversstaðar þar sem sér til fjalla“. Þessi ósk Halldórs rættist að
nokkru leyti. Eirafsteypan hefur lítið sem
ekkert látið á sjá síðan hún var sett upp á
grágrýtisklöpp sína árið 1964. Hins vegar er
ekki víst að skáldið hafi fellt sig við stað-
setningu hennar við gatnamót Suðurgötu og
Hringbrautar. Trjágróðurinn innan kirkju-
garðsins og grenilundurinn í bakgrunni
styttunnar byrgja það takmarkaða útsýni
sem þarna býðst til fjalla. í verki sínu um
Laxness túlkar Arni Sigurjónsson styttu
Einars Jónssonar með eftirfarandi hætti:
„Útilegumaðurinn heldur á konu sinni
dauðri og er að fara með hana til byggða svo
hún geti hvílt í vígðum reit. Hann ber barn
sitt, sem ef til vill er sjúkt; hundurinn hans eltir hann. Maðurinn er
hrakinn og smáður, útlagi úr mannlegu
félagi, búinn eins og steinaldar-
maður“. Staðsetning afsteypunnar á
götuhorni í Reykjavík kallar á
endumýjun þessarar túlkunar.
Flestir geta tekið undir það við-
horf að myndun og vöxtur íslenskra
bæja á fyrri hluta aldarinnar sé ein-
hver stórfelldasta breyting sem orð-
ið hefur á íslensku samfélagi frá
námi. Afsteypan af styttu Einars
Jónssonar við Hringbrautina er sem mynd af þessari
breytingu - hér mætast bændasamfélagið og borgarmenningin.
Útilegumaðurinn, íslenski kotbóndinn, hefur yfirgefið söguslóðir
dreifbýlisins. Hann stendur við eina af breiðgötum Reykjavíkur, bfl-
arnir streyma framhjá úr báðum áttum; það þarf að sæta lagi til að
komast yfir á gangstéttina hinum megin. Tilkomumikill tvífari
26