Bjartur og frú Emilía: tímarit um bókmenntir og leiklist - 01.07.1995, Blaðsíða 60

misboðið. Báðir hópar líta á braggaformið sem syndugt form og
lítilsiglt - það minnir á hið lága, dregur fram það úr sögu Reykjavíkur
sem borgarbúar fyrirverða sig fyrir: sníkjulífið kringum herinn. Og
mannlífið þar næstu áratugi á eftir. Gólfkuldinn, fátæktin, hungrið,
rotturnar, fylleríin, allur hryllingurinn - allt þetta kviknar fyrir hug-
skotssjónum gamalla Reykvíkinga og því
eiga þeir erfitt með að sætta sig við þetta
hús. Fram eftir öldinni var venjan að
sækja form og tákngildi stórbygginga í
Reykjavík til náttúrunnar. Meðan Guðjón
Samúelsson ríkti hér voru reistar álfaborg-
ir, klettabelti og stuðlaberg, bent út á land
þar sem fólk ynni raunverulega vinnu í
alvöru íslensku veðri og talaði rétta ís-
lensku og byggi í réttformuðum húsum;
og enn hefur íslendingurinn þá hugmynd
um fallegt hús að það hermi lögun fjalls,
eins og burstabærinn gerði svo fagurlega.
Því skarpara sem formið er því þjóðlegra
er það, hraustlegra og þolbetra; það er
prjállaust og hvasst eins og íslenska stak-
an. Ráðhúsið er hins vegar myndað af tveimur rómönskum bogum.
Hinar ávölu línur hans vísa suður til landa, í munúð, þróttleysi,
vellyst, það sem Bjarni Thor kallaði læpuskaps ódyggðir; það er eitt-
hvað nautnalegt við slíkt form, þig langar að strjúka það. Konnóta-
sjónir braggaformsins er borgarlíf, bjórdrykkja, innflutningur land-
búnaðarvara.
Ráðhúsið er fyrsta reykvíska stórbyggingin - Perlan og Kringlan
kynni einhver að segja, en Perlan er bara flokkskirkja án guðs, vígð af
flokksprestinum úr Viðey; Kringlan er bara skrípó. En ráðhúsið er
vitnisburður um að lýðveldið sé að komast á nýtt stig. Með ráðhúsinu
er beinlínis sagt: Fagra veröld! Það var allt í lagi með braggana, þeir
58