Frón - 01.06.1944, Side 47

'Reikult er rótlaust þangið
109
stein. Hér er ekkert nema gráar götur og fjandsamleg hús,
verksmiSjur eins og fangelsi, hvergi óræktaður blettur, hvammur
eSa laut. Stundum reyndi maSur aS reika niSur aS sjónum til aS
svala sinni óljósu heimþrá, en þaS orkaSi venjulega þveröfugt
á mann. Langalína og höfnin öll urSu óþolandi reglubundin, þegar
maSur minntist skyldra hluta heima, sjórinn var allt of óhreinn
og loftiS fullt af kolareyk. MaSur sjálfur var gagnteknari en
nokkuru sinni fyrr af söknuSi þess sem áSur var en ekki var
meir. Og ekki voru göturnar betri. Eg man einn morgun er eg
vaknaSi meS sálarlíf af þessari tegund og gat ekki hugsaS til
þess aS fara í tíma heldur sat heima þangaS til fariS var aS ræsta
herbergiS og eg varS aS flýja. Petta var á áliSnum vetri, grár
dumbungshiminn og sallarigning. Einhvern veginn komst eg út
á NorSurbrú á þær götur sem heitnar eru eftir forfeSrum vorum
og arkaSi þar ókunnar slóSir milli verksmiSja og leigukassa í
reyk og súld. Eg fór aS heiman meS ólund og kom heim aftur
í sjálfsmorSsþönkum.
Svona héldu gráar minningar áfram aS flæSa inn yfir mig,
aSrar og bjartari sitja aS jafnaSi í fyrirrúmi, en þessi hús vöktu
allt í einu á ný gráma og einmanakennd hins fyrsta vetrar upp
í hugskoti mínu. Pessar hliSar á sálarlífi sínu eru menn heldur
ófúsir á aS breiSa út fyrir aSra, en eg þykist vita aS þessar
kenndir séu ekkert einsdæmi hjá mönnum erlendis. LeiSi og
söknuSur ná oft tökum á mönnum í einverunni fjarri ætt og
fósturjörS. Menn bregSast allmisjafnlega viS, sumir steypa sér
á kaf í vinnuna, aSrir flýja út undir bert loft, sumir yrkja, aSrir
gera allt þetta.
1 öngum mínum erlendis
yrki eg skemmsta daginn,
segir Jónas Hallgrímsson. PaS er engin tilviljun aS mörg af okkar
hugSnæmustu kvæSum eru ort í útlegSinni viS Eyrarsund.
Einmenni, söknuSur, heimþrá eiga sinn þátt í þeim leiSa er
stundum grípur unga menn hér ytra. Pau eru skörp tæki viS
sköpun þeirra skálda og iSjuleysingja, sem íslenzka nýlendan í
þessari borg hefur veriS svo auSug aS. En þar meS er ekki nema
hálfsögS sagan. NútímamaSur getur veriS rótlaus, þótt aldrei
fari hann utan og aldrei sæki á hann heimþrá. Margir okkar
hafa slíkt ævistarf aS orkaS getur tvísýnis um ávöxt þess.
Bóndinn sem sér jörSina gróa og skepnurnar dafna undir höndum