Frón - 01.06.1944, Blaðsíða 54

116
Jón Helgason
óbreyttar þýSingar útlendra fræSirita reynist henni oft gagns-
litlar, þá mun þaS ennþá miklu fremur eiga viS um Grænlendinga.
En hvaS sem þessu líSur, þá er þaS víst aS þjóSernistilfinning
Grænlendinga er aS vakna, aS minnsta kosti meSal þeirra er hér
dveljast. Eitt mál sem veriS hefur á dagskrá í félagi þeirra er
mannanöfnin. Fyrir blöndun viS danskar ættir, fyrir tilhlutun
danskra presta og trúboSa og fyrir undirlægjuhátt Grænlendinga
sjálfra er nú svo komiS aS þeir hera flestallir dönsk nöfn, einatt
sótt í bifliuna eSa konungsættina. PaS er átakanlegt aS sjá i
minningargrein um tvo látna grænlenzka sagnamenn í fornum
stíl, líklega einhverja síSustu fulltrúa ævagamallar þjóSlegrar
kunnáttu, aS annar hafSi veriS skírSur Sören Sakkæussen en hinn
Peter Schmidt. Sú var lika einu sinni tíSin á Islandi aS nafn-
togaSur myndarmaSur á þjóSfrægu höfuSbóli taldi sér vegsauka
aS bera nafniS Olsen... En nú er Grænlendinga fariS aS langa
til aS reisa viS sín fornu nöfn, og hafa þar fullan stuSning
sanngjarnra og menntaSra manna meSal Dana.
I’aS kemur viSa fram aS Grænlendingar telja sig skorta
sjálfstraust og djörfung, enda mun fátt hafa veriS gert til aS
glæSa þessa eiginleika. Þegar félag þeirra var stofnaS, vakti
einhver máls á því, aS nú yrSi aS biSja Grænlandsstjórn leyfis.
En aSrir bentu á aS slíkt væri óþarfi, vegna þess aS í Danmörku
væru Grænlendingar undir dönskum lögum og gætu því frjálsir
ráSizt í þetta stórræSi... í blaSi sínu láta Grænlendingar í ljósi
þá trú sína og von aS þeir muni reynast hlutgengir viS aSra menn,
ef hætt verSi aS líta á þá eins og börn sem fyrir engu sé trúandi,
enda muni aukin ábyrgS hafa í för meS sér meiri þroska og
hæfileika til sjálfstæSs frumkvæSis. ,Peim sárnar aS vita sig ekki
talda jafnoka annarra. Peir kvarta um aS menntunarleysi standi
sér fyrir þrifum, og má í því sambandi geta þess aS háskóla-
genginn Grænlendingur er enginn til. Enn fremur sé bókakostur
þeirra fáskrúSugur, t. d. of fátt bóka er fræSi þá um þeirra eigin
þjóS eSa nánustu frændur hennar, lífskjör þeirra og forna
menningu. Pess er getiS aS í efstu skólabekkjum sé kennd saga
Danmerkur, en saga Grænlands er engin til á máli landsmanna,
hvorki til skólanýtslu né viS alþýSu hæfi. A5 vísu fara þeir
fjarska varlega. Hlutskipti þeirra hefur um langan aldur ekki
veriS til þess falliS aS stæla upp í þeim stærilæti né heimtufrekju.
En ekki þarf lengi aS lesa í blaSi þeirra til aS sjá aS þeir hafa
sínar skoSanir um sitthvaS sem betur mætti fara en hingaS til