Morgunblaðið - 26.11.2015, Blaðsíða 34

Morgunblaðið - 26.11.2015, Blaðsíða 34
34 FRÉTTIRInnlent MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 26. NÓVEMBER 2015 Ármúla 26 | 108 Reykjavík | Sími 578 4400 | Helgi Bjarnason helgi@mbl.is Á teikniborðinu eru nýir búvöru- samningar sem gjörbylta núverandi framleiðslukerfi. Samninganefndir ríkis og bænda eru orðnar sammála um ákveðnar meginlínur sem samn- ingamenn bænda ákváðu að kynna í grasrótinni áður en lengra yrði haldið. Haldnir eru fundir með kjörnum fulltrúum og fjórir opnir bændafundir. Sá fyrsti var á Hellu í fyrrakvöld. Fundurinn var mjög vel sóttur, fundargestir voru um 130. Sigurgeir Sindri Sigurgeirsson, formaður Bændasamtaka Íslands, sagði í framsöguræðu að viðræður um nýjan búvörusamning hefðu haf- ist í byrjun september, allt of seint. Fundað hafi verið þétt síðustu vik- urnar. Hann tók fram að ætlunin hefði verið að taka tollvernd land- búnaðarins inn í samningana og því hefði óvæntur tollasamningur land- búnaðarráðherra við Evrópusam- bandið valdið vandræðum. Þar væri búið að festa mikið niður og litlu hægt að breyta, nema þá helst í mjólkinni. Eftir að ræða fjárhæðir Ríkið og fulltrúar einstaka bú- greina komu með sínar áherslur til viðræðna. Sumt fór saman en annað ekki. Úr þessu er verið að vinna. Útfærslan er eftir. Sindri sagði að ekki væri á borðinu að gera samn- inga um starfsskilyrði fleiri bú- greina en nautgriparæktar, sauð- fjárræktar og garðyrkju, þeirra greina sem væru þegar með sér- staka búvörusamninga. Hins vegar hefði verið rætt um möguleika á fjárfestingarstuðningi, utan samn- inga, við aðrar búgreinar vegna aukinna krafna um aðbúnað dýra á búunum. Þá væri verið að ræða um að auka jarðræktarstyrki. Gert er ráð fyrir því að samið verði til tíu ára. Forsenda þess er að verið er að gera talsverðar kerf- isbreytingar. Samningarnir verða endurskoðaðir tvisvar á tímabilinu, 2019 og 2023. Meginbreyting samninganna er að greiðslumarkið svonefnda, grundvöllur kvótakerfisins, hverfur á tímabilinu. Stuðningur ríkisins færist úr beingreiðslum út á greiðslumark í greiðslur út á fram- leiðslu afurða og fjölda gripa. Breytt verðlagning Sindri tók fram að eftir væri að ræða fjárhæðir, það er að segja um stuðning ríkisins við landbúnaðar- framleiðsluna á samningstímabilinu. Gengið væri út frá því að þær yrðu að minnsta kosti þær sömu og gert væri ráð fyrir í fjárlagafrumvarpi næsta árs. Fram kom í yfirliti Sig- urðar Loftssonar, formanns Lands- sambands kúabænda, að breytingin mundi gerast á nokkrum árum. Fyrstu árin mundu beingreiðslur, svokallaðar A-greiðslur, minnka hægt en í stærri skrefum þegar líð- ur á samninginn. Afurða- og gripa- greiðslur aukast á móti. Gripa- greiðslurnar tvöfaldast á fyrsta ári. Framsal á greiðslumarki verður bannað frá byrjun árs 2017. Ríkið mun leysa til sín það greiðslumark sem menn kunna að vilja selja eftir þann tíma, út frá því sem eftir er af A-greiðslunum. Kúabændur gera kröfu um auk- inn stuðning til að bæta nautakjöts- framleiðsluna. Einnig er rætt um fjárfestingarstyrki. Gert er ráð fyrir að verðlagning gjörbreytist. Opinberri verðlagn- ingu í núverandi myndi verði hætt. Í staðinn kæmu bændur og mjólkur- iðnaðurinn sér saman um tillögur að lágmarksverði og fleiri þáttum og yrðu þær teknar til athugunar af þar til bæru stjórnvaldi. Sigurður sagði að óvissa væri um tollamálin. Kúabændur gerðu kröfu um að tollverndin yrði uppfærð, þannig að hún héldi verðgildi sínu. Vilja efla markaðsstarf Hugmyndir samninganefndanna varðandi framleiðslu sauðfjárafurða snýst um að leggja greiðslumark af í áföngum á samningstímanum og taka í staðinn upp greiðslur út á gæðastýrða framleiðslu og greiðslur út á fjölda gripa. Þórarinn Ingi Pét- ursson, formaður Landssamtaka sauðfjárbænda, viðurkenndi að hug- myndirnar væru langt frá þeim markmiðum sem aðalfundur sauð- fjárbænda hefði sett, það er að vægi greiðslumarksins yrði minnkað um 10% á samningstímabilinu. Á móti gerðu þeir kröfur um viðbótarfé í ný verkefni, eins og til dæmis fast fé til markaðsöflunar. Þar er litið til þess að auka verðmæti framleiðslunnar, bæði á erlendum mörkuðum og hjá erlendu ferðafólki hér á landi. Tók Þórarinn beinlínis fram að mark- miðið væri að hækka afurðaverðið til bænda. Framsal greiðslumarks í sauð- fjárrækt verður stöðvað 2021 og gæðastýring verður hið almenna viðhorf. Gert er ráð fyrir að allt ut- anumhaldið verði rafrænt. Þórarinn sagði að endurskoða þyrfti landnýt- ingarþáttinn í gæðastýringunni, þar þyrftu menn bæði belti og axlabönd. Í samningi um starfsskilyrði garðyrkjunnar er gert ráð fyrir áframhaldandi niðurgreiðslum á gúrkum, papriku og tómötum. Unn- ið er að því að taka niðurgreiðslur á raforkukaupum og flutningi inn í búvörusamning í stað viðbót- arsamninga við einstök orkufyr- irtæki. Gunnar Þorgeirsson, for- maður Sambands garðyrkjubænda, sagði á fundinum að ríkið vildi draga úr tollvernd útiræktaðs grænmetis. Þar eru kartöflur og rófur mikilvægastar. Af því tilefni hefur Sambandið látið reikna út virði tollverndarinnar. Niðurstaðan er 1,4 milljarðar króna. Þak á stuðning Formaður Bændasamtakanna lét þess getið á fundinum að gert væri ráð fyrir þaki og gólfi á heildar- stuðningi ríkisins við einstök bú. Ekki væri búið að útfæra reglur um það. Annars vegar væri rætt um að enginn fengi stuðning nema búa á lögbýli og hafa virðisaukaskatts- númer. Það þýddi að allra smæstu framleiðendur, frístundabændur, fengju ekki stuðning. Þá væri rætt um að hámark stuðnings til einstaka búa væri á bilinu hálft til eitt pró- sent af heildarstuðningi ríkisins. Nýtt búvörukerfi á teikniborði  Samningamenn kanna hug bænda til afnáms kvótakerfis í mjólkur- og kindakjötsframleiðslu  Kvótakerfið aflagt á 10 ára samningstíma  Hugmyndir um breytt fyrirkomulag verðlagningar Morgunblaðið/Helgi Bjarnason Bændafundur Fjölmenni var á fundi sem samninganefnd bænda boðaði til á Hellu í fyrrakvöld. Bændur vilja kynna sér stöðu samningaviðræðna við ríkið. Samningar » Við upphaf samninga- viðræðna bænda og ríkisins um nýjan búvörusamning var stefnt er því að sameina tvo meginsamninga í einn. Enn er ekki vitað hvort það markmið næst. » Búvörusamningur er grund- völlur búvörulaga sem kveður á um framleiðslu, verðlagningu og sölu á búvörum. Búnaðarlög taka hins vegar til stuðnings ríkisins við jarðabætur í sveit- um og búfjárrækt. Bændur veltu ýmsum hlutum upp í hugleiðingum og fyrirspurnum til framsögumanna á fundinum á Hellu. Áhrif af afnámi kvótakerf- isins var þó rauði þráðurinn. Með nýju kerfi yrðu bændur hvattir til að framleiða sem mest. Mun það ekki leiða til verðfalls? Lögðu nokkrir fundarmenn áherslu á að kvótinn hefði verið settur á af illri nauðsyn, til að stýra fram- leiðslunni og koma í veg fyrir of- framleiðslu. Fleiri en einn fyrir- spyrjandi lagði áherslu á að finna þyrfti góða útflutnings- markaði, áður en stigið yrði á bensínið í framleiðslunni. Þórarinn Ingi Pétursson, for- maður sauðfjárbænda, rifjaði upp að við allar breytingar á kvóta- kerfinu frá 1995 hefði allt átt að fara fjandans til. Hann tók undir að feta sig rólega út á nýja braut. Hann minnti jafnframt á endurskoðunina 2019, þar gæfist tækifæri til að bregðast við ef hluturnir væru að þróast í ranga átt. Sigurður fór yfir mikinn kostnað greinarinnar við kvótakaup á undanförnum árum. Áður hafði hann sagt að bændur væru að greiða 12 krónur á lítra vegna kvótakaupa, og hefðu varið til þess milljörðum króna. Kvóta- verðið hefði hækkað í hvert skipti sem búvörusamningar hefðu verið endurnýjaðir. Var á honum að heyra að kvótaverðið færi í hæstu hæðir á ný, ef nýr búvörusamningur yrði gerður að óbreyttu fyrirkomulagi. Raunar væri ólíklegt að slíkur samningur stæði til boða. með fundarmönnum um að vinna þyrfti heimavinnuna í markaðs- málum. Það væri verið að gera. Hann lýsti þeirri skoðun sinni að markaðirnir væru til staðar en það þyrfti að vinna í þeim. Tók hann söluna til Whole Foods Mar- ket í Bandaríkjunum sem dæmi um það. Sigurður Loftsson, formaður kúabænda, sagði eðlilegt að menn hefðu áhyggjur af breyt- ingum. Dýrt kvótakerfi Flestir fundarmanna hefðu alla sína búskapartíð unnið við fram- leiðslustýringu. Hann sagði að sú aðgerð að hætta henni skapaði vissulega framleiðsluhvata. Í hugmyndum að nýjum búvöru- samningi væru menn hins vegar Þekkja ekki annað en framleiðslustýringu FUNDARMENN VELTU FYRIR SÉR ÁHRIFUM NÝS FYRIRKOMULAGS
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.