Morgunblaðið - 26.11.2015, Blaðsíða 44

VIÐTAL
Svanhildur Eiríksdóttir
Reykjanesbæ
Fida Abu Libdeh var 16 ára þegar
hún flutti til Íslands með fjölskyldu
sinni. Móðir hennar Amal Tamimi
hafði þá fengið atvinnu- og dvalar-
leyfi á Íslandi og hér átti Amal bróð-
ur, Salmann Tamimi sem aðstoðaði
fjölskylduna við að koma sér fyrir.
Fida þekkir þó vel hvernig er að
vera innflytjandi með rætur í stríðs-
hráðu landi og finnur til samkenndar
með öllu því fólki sem nú flýr stríðs-
hrjáð heimalönd og óskar eftir að
setjast að í löndum þar sem friður
ríkir, m.a. á Íslandi.
„Ég er stríðsbarn og veit alveg
hvernig fólkinu líður. Fólk er ekki að
koma hingað af því að það hati landið
sitt og vilji ekki búa þar, heldur af
því að það er neytt til þess. Þess
vegna skiptir miklu máli hvernig er
tekið á móti því, vegna þess að síð-
asta úrræði þess er að flýja land og
leita betra lífs. Ég tek það líka nærri
mér þegar fólk er að alhæfa og setja
alls kyns titla á fólk eftir trúarbrögð-
um eða útliti og dæma um hvernig
það eigi eftir að haga sér. Til varnar
þessu fólki tek ég oft sjálfa mig sem
dæmi, því ég er ekkert öðruvísi en
þú, þó ég sé dekkri og eigi önnur
trúarbrögð,“ segir Fida við Morgun-
blaðið.
Fordómarnir komu seinna
Fida segir þetta þó ekki hafa verið
sín reynsla þegar hún flutti til Ís-
lands 16 ára gömul. Íslendingar hafi
tekið henni og fjölskyldu hennar vel
og það á sjálfsagt stóran þátt í því
hversu vel þeim gekk að samlagast
íslensku samfélagi.
„Við bjuggum fyrst hjá frænda
mínum Salmann í nokkra mánuði en
fluttum svo í Kópavoginn. Þar tóku
nágrannar okkar vel á móti okkur.
Fólk kom með föt til okkar og hús-
gögn, bauð okkur í afmæli og kom til
okkar í afmæli og færðu okkur af-
mælis- og jólagjafir. Við vorum vel-
komin allsstaðar þar sem við kom-
um. Það er öðruvísi þegar maður
kemur inn í landið sem flóttamaður,
þá tekur við ákveðið kerfi sem held-
ur utan um mann þangað til maður
hefur fest rætur. Við völdum hins
vegar að koma og þá er stuðningur
minni.“
Fida segir sama hafa verið upp á
teningnum þegar hún var í skóla,
fannst hún ekki merkja fordóma í
sinn garð fyrir að vera innflytjandi
frá Palestínu. „Þetta er eiginlega
svolítið sérstakt, ég þekkti ekki for-
dóma og fannst ég því ekki verða
fyrir fordómum fyrr en seinna. Þeg-
ar ég var orðin fullorðin fór ég að
hugsa meira um fordóma, hvað for-
dómar væru. Þá fannst mér ég frek-
ar upplifa fordóma vegna þess að ég
væri kona en ekki innflytjandi. En
það er auðvitað verra að vera kona
og innflytjandi. Þegar ég fullorðnað-
ist og fór að segja mína skoðanir þá
fannst mér fólk ekki dæma mig út
frá skoðunum mínum heldur sagði
að ég hugsaði svona af því ég væri
kona og innflytjandi,“ segir Fida
gráglettin.
Átak MS skilaði árangri
Það er aðdáunarvert að hlusta á
Fidu mæla á íslenskri tungu, aldrei
er hik í samtalinu og íslenskan renn-
ur áreynslulaust þó vissulega heyr-
ist að Fida er af erlendu bergi brot-
in. Það er ekki síður áhugavert að
heyra hvað varð kveikjan að brenn-
andi áhuga Fidu á að læra íslenskt
mál. „Ég man alltaf hvað það fór í
taugarnar á mér að geta ekki lesið
hvað stóð á mjólkurfernunum. Það
var markmið mitt fyrst og fremst að
vita hvað stæði á mjólkurfernunum.
Það skiptir líka máli hvað íslenskan
er vernduð, menningin í kringum
tungumálið og hvernig íslenskan er
út um allt. Þetta smitaðist til mín og
hjálpaði mér að læra. Mjólkurfernan
var eitthvað sem ég þurfti að kaupa
og vildi skilja hvað stóð á henni. Ég
var viss um að það væri eitthvað
mjög skemmtilegt.“
Hún segir það sama upp á ten-
ingnum með það flóttafólk sem nú sé
að koma til Íslands, það ætli að setj-
ast hér en ekki koma til að starfa
tímabundið og finnist því ekki taka
því að læra íslensku. „Til þess að
geta lifað hér og vera þátttakandi í
samfélaginu, verður þú að læra mál-
ið.“
Lesblinda fjötur um fót
Íslenskunámið í skólakerfinu
reyndist þó langt frá því að vera auð-
velt fyrir Fidu þrátt fyrir jákvæða
hvatningu frá málræktarátaki
Mjólkursamsölunnar. Fida veltist
um í íslensku skólakerfi og gekk illa
í íslensku- og dönskunámi en skuld-
inni var alltaf skellt á þá staðreynd
að hún ætti ekki íslensku að móður-
máli. Henni tókst ekki að klára stúd-
entspróf og þrátt fyrir að hafa marg-
sinnis sótt um undanþágu frá
íslensku- og dönskunámi og fá að
einbeita sér að raungreinum, sem
lágu vel fyrir henni, því hún átti sér
þann draum að komast í háskóla,
voru dyrnar á íslensku skólakerfi
lokaðar. Þar til hún uppgötvaði Keili
á Ásbrú.
„Í millitíðinni var ég hins vegar
búin að gefast upp og árið 2004 fór
ég aftur til Palestínu og var ekki
nema rúma sjö mánuði, því ég var
orðin miklu meiri Íslendingur en ég
hélt. En þetta var mikil barátta því
ég átti mér þann draum að klára
námið mitt en gat það aldrei.“
Dæmið snerist við í Keili, þar var
minni áhersla lögð á tungumálin og
Fidu gert kleift að einbeita sér að
því sem hún gerði vel. Það sem
meira var, hún var send í lesblindu-
greiningu sem gaf jákvæða niður-
stöðu og var því undirrót erfiðleik-
anna í málanáminu. Frá því lá leiðin
bara upp á við, enda Fida komin með
úrræði í hendurnar sem auðveldaði
námið til muna og efldi hana mikið í
íslensku. Að sögn Fidu skiptu hljóð-
bækur þar sköpum.
Fida útskrifaðist fyrst af Háskóla-
brú Keilis með viðskiptafræði og
hagfræði sem fagsvið og hóf svo nám
í tæknifræði við skólann um leið og
það bauðst árið 2009. Um það leyti
sem Fida var að útskrifast árið 2012
hófst ævintýrið með framleiðslu
fæðubótarefnis úr kísli, sem hvergi
sér fyrir endann á né hvernig á eftir
að þróast um ókomin ár.
GeoSilica fær góðar viðtökur
„Ég tók orku- og umhverfis-
tæknifræði og þar vorum við að
skoða mikið jarðvarma, orkunýtingu
og hvernig hægt er að nýta afurðir
úr jarðhitavirkjunum á sjálfbæran
hátt. Í lokaverkefninu var ég mikið
að skoða rannsóknir á áhrifum kísils
á bakteríur og sveppi í samstarfi við
Matís og Burkna Pálsson, sam-
starfsmann minn, sem var að skoða
leiðir til að hreinsa kísil án þess að
nota aukaefni. Þá datt ég inn á rann-
sóknir þar sem tilgreint var að kísill
væri notaður sem fæðubótarefni,
væri tekinn til inntöku. Á sama tíma
fann Burkni leið til að hreinsa kísil
án þess að nota aukaefni. Í fram-
haldi ákváðum við að stofna fyrir-
tæki,“ segir Fida um upphafi fram-
leiðslu fæðubótarefnisins geoSilcia
sem nú hefur verið á markaðnum í
rétt tæpt ár. Í júní sl. lauk Fida
MBA námi með uppbyggingu fyr-
irtækisins svo það hefur verið í mörg
horn að líta.
Fyrsta verkefni hins nýstofnaða
fyrirtækis var að sækja um verk-
efnastyrk til tækniþróunarsjóðs
Rannís. Fida og Burkni höfðu þá
fengið þjálfun í umsóknarferlinu, s.s.
viðskiptaáætlun og markaðs-
setningu í skólanum. Þróunin tók tvö
ár og því var varan að koma fyrst á
markað í janúar 2015. „Þróunin
snérist um að koma í veg fyrir botn-
fall í vökvanum og hreinsa kísilinn
án aukaefna því við vildum hafa
þetta eins náttúrulegt og hægt
væri.“
Framleiðendurnir nota affallsvatn
frá Hellisheiðarvirkjun og fram-
leiðslan fer þar fram á hverjum degi.
Allar prófanir á framleiðslunni fara
hins vegar fram í höfuðstöðvunum í
Eldey á Ásbrú. Vörunni er tappað á
hjá fyrirtækinu Pharmarctica á
Grenivík sem er vottað sem vinnslu-
stöð lífrænna afurða (GMP vottun)
og við það fær geoSilica sama vott-
unarstimpil. Fimm starfsmenn
vinna við framleiðslu og markaðs-
setningu vörunnar.
Hefði ekki geta gert þetta
án stuðnings maka
Nokkur reynsla er komin á vör-
una og hafa framleiðendurnir fengið
góð viðbrögð frá notendum. Kísillinn
þykir reynast vel í baráttunni við
gigt, á liðverki og við húðsjúkdóm-
um á borð við psoriasis. Sölustaðir á
Íslandi eru orðnir yfir 80 og vinna
við erlenda markaði komin vel á veg,
m.a. í Danmörku, Kanada og Þýska-
landi.
Fyrirtækið er enn smátt og þann-
ig verður það áfram, að sögn Fidu
meðan verið er að styrkja innviði
þess betur. Það þýðir að starfsfólk
gengur í öll störf því yfirbygging er
engin og oft um sjálfboðavinnu að
ræða. Hún segir það einkenna störf
frumkvöðla.
En hvenær hættir frumkvöðull að
vera frumkvöðull?
„Einu sinni frumkvöðull, alltaf
frumkvöðull,“ segir Fida og játar að
hún hefði aldrei getað staðið í þess-
ari uppbyggingu með óreglulegum
vinnutíma og óreglulegri innkomu
nema njóta stuðnings frá maka sín-
um. Saman eiga þau þrjú ung börn
og reka heimili á Ásbrú.
Fida fékk fyrr á þessu ári Euwinn
viðurkenningu fyrir nýsköpunina
geoSilica og komst í topp 10 hóp
framúrskarandi ungra Íslendinga
árið 2013. Í ársbyrjun var hún út-
nefnd Suðurnesjamaður ársins af
Víkurfréttum. Þá eru ótaldar fjöl-
margar viðurkenningar sem fyrir-
tækið hefur fengið.
Vildi geta lesið á mjólkurfernurnar
 Fida Abu Libdeh er gott dæmi um innflytjanda sem hefur tekist að aðlagast íslensku samfélagi og
gefa ríkulega til þess  Hún rekur nýsköpunarfyrirtæki og framleiðir fæðubótarefni úr kísli
Morgunblaðið/Svanhildur Eiríksdóttir
Prófanir Fida Abu Libdeh prófar hvort geoSilica sé ekki eins hrein og hún á að vera, þ.e. án botnfalls og aukaefna.
44 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 26. NÓVEMBER 2015
Söluaðilar:
Gilbert úrsmiður Meba - Rhodium
GÞ - skartgripir & úr Georg V. Hannah, Kef.
Leonard Halldór Ólafsson, Ak.
Meba Úr & Gull, Hafnarf.
Collection noemia
KATHERYN WINNICK
Deeply involved in the Arts since its early days, RAYMOND WEIL is thrilled
to count acclaimed TV series Vikings’ leading star Katheryn Winnick as its new
Brand ambassador. Her strong personality, natural beauty and undisputable
charisma make her the perfect match for the independent Swiss matchmaker.
Join the discussiong using #RWKatherynWinnick