Morgunblaðið - 26.11.2015, Blaðsíða 69

UMRÆÐAN 69
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 26. NÓVEMBER 2015
Sú merka þjóð gyð-
ingar hefur í þúsundir
ára mátt þola kúgun,
fjöldamorð og herleið-
ingu. Þjóðernisvitund
gyðinga hefur þó alltaf
lifað og trú þeirra á
Yahweh virðist eilíf.
Öllu kristnu fólki er
kær saga gyðinga og
sögusvið Biblíunnar í
Landinu helga – kon-
ungsríki Davíðs og Sal-
ómons.
Þótt aðstæður hafi öldum saman
hindrað gyðinga í að endurreisa
þjóðríki sitt hafa þeir alltaf haldið
tryggð við slóðir feðranna og marg-
ir búið í Landinu helga, oftast við
harðræði stórvelda. Tyrkir lögðu
undir sig löndin við austanvert Mið-
jarðarhaf 1517 og réðu síðan þess-
um löndum allt fram til 1922, þegar
Bretland tók við stjórn svæðisins í
umboði Þjóðabandalagsins.
Þjóðríkisstefna (síonismi)
gyðinga nær fótfestu
Merkasti boðberi þjóðríkisstefnu
gyðinga var Theodor Hertzl (1860-
1904), sem fæddist í Búdapest. Þeg-
ar Dreyfus-málið kom upp 1894
starfaði Hertzl sem blaðamaður í
París, en honum blöskraði gyðinga-
hatrið sem þarna kom fram. Tók
Hertzl nú að skrifa bæklinga þar
sem hann hvatti gyðinga til að
flytja til Kanaan og endurreisa þar
þjóðríki sitt.
Á fyrstu ráðstefnunni um þjóð-
ríkisstefnuna, sem haldin var í Ba-
sel 1897, beitti Hertzl sér fyrir að
stofnað yrði formlegt félag til að
berjast fyrir endur-
reisn þjóðríkis gyð-
inga í Kanaan, sem
Bretar nefndu Palest-
ínu. Ísraelsríki (Eretz
Yisrael) var stofnað
14. maí 1948, eða 51
ári eftir að þjóðríkis-
stefnan hafði verið
mótuð formlega.
Á þessu 51 árs
tímabili hafði margt
skeð í heimsmálunum,
sem áhrif hafði á
stofnun Ísraelsríkis.
Heimsstyrjöldin fyrri
hófst 28. júlí 1914 og henni lauk 11.
nóvember 1918. Bretland stóð uppi
sem einn af sigurvegurunum. Tyrk-
land tapaði miklum lendum og þar
á meðan Kanaan. Áður en stríðinu
lauk gerði ríkisstjórn Bretlands
mikilvæga samþykkt, sem hafði af-
drifaríkar afleiðingar fyrir gyðinga
og þjóðríki þeirra. Þessi yfirlýsing
er jafnan kennd við Arthur James
Balfour, utanríkisráðherra Bret-
lands.
Balfour-yfirlýsingin
frá 2. nóvember 1917
Alþjóðlegar samþykktir um
stofnun Ísraelsríkis er hægt að
rekja til Balfour-yfirlýsingar Bret-
lands, sem samþykkt var á rík-
isráðsfundi 31. október 1917. Í yf-
irlýsingunni lofaði Bretland að
beita öllum ráðum til að þjóðríki
gyðinga yrði stofnað í Palestínu.
Balfour-yfirlýsingin var mikilvæg
skuldbinding Bretlands um þjóðríki
handa gyðingum, en því miður gekk
Bretland síðar á bak orða sinna.
Næsta skref í þessari sögu var að
24. júlí 1922 fól Þjóðabandalagið
Bretlandi að stjórna Palestínu. Um-
boðið til Bretlands var samþykkt af
öllum ríkjum bandalagsins, 51 tals-
ins. Umboðið lagði margar kvaðir á
Bretland og þar á meðal var marg-
ítrekað að Bretlandi væri falið að
tryggja stofnum þjóðríkis gyðinga í
Palestínu. Meðal annars segir:
„Umboðsaðilinn (Bretland) skal
vera ábyrgur fyrir, að í Palestínu
komist á aðstæður sem tryggja að
þjóðríki gyðinga verði stofnað (sec-
ure the establishment of the Jewish
national home).“
Svik Bretlands, sem fólgin voru í
daðri við araba og stöfuðu af olíu-
hagsmunum, náðu ekki að hindra
stofnun Ísraels. Afleiðingarnar voru
samt hrikalegar því að Bretland
hindraði beinlínis að gyðingar flyttu
til Palestínu. Helförin gegn gyðing-
um í Evrópu var því miklu mann-
skæðari en hún hefði orðið ella.
Stofnun Ísraels dróst til 14. maí
1948, en þann dag afsalaði Bretland
umboði sínu til Sameinuðu þjóð-
anna (SÞ). Um sex mánuðum áður
höfðu SÞ samþykkt stofnum Ísr-
aels.
Ísland átti góðan þátt
í stofnun Ísraels
Hjá SÞ hafði mikið verið reynt að
fá arabaríkin til að samþykkja til-
verurétt Ísraels, en það tókst ekki.
Sendiherra Íslands, Thor Thors,
átti stóran þátt í þessum tilraunum,
en arabarnir hafa fyrr og síðar
krafist eyðingar Ísraels og útrým-
ingar gyðinga. Að lokum gáfust
menn upp á að reyna samninga við
arabana og 29. nóvember 1947 bar
Thor upp tillögu um stofnun þjóð-
ríkis gyðinga í Palestínu og var hún
samþykkt með afgerandi hætti, sem
ályktun númer 181.
Daginn eftir stofnun Ísraels
gerðu fjölmennir herir arabaríkj-
anna innrás í landið, með það yfir-
lýsta markmið að eyða Ísrael og út-
rýma gyðingum. Á þeim 67 árum
sem liðin eru frá stofnun Ísraels
hafa arabarnir gert ótal innrásir í
landið og hryðjuverk á hendur gyð-
ingum hafa verið daglegt brauð.
Með því að hafna samningnum við
gyðinga hjá SÞ fyrirgerðu arabar
lögfræðilegum kröfum til lands í
Kanaan. Með stöðugum innrásum í
Ísrael og hryðjuverkum gegn gyð-
ingum hafa arabar einnig glatað öll-
um siðferðilegum kröfum á hendur
Ísrael.
Hafa ber í huga að Palestína er
landfræðilegt hugtak, ekki nafn á
ríki. Engin „Palestínuþjóð“ er í
Kanaan og hefur aldrei verið. Arab-
ar á Gaza eru frá Egyptalandi og
Hamas sem þar ræður var stofnað
af Bræðralagi múslima í Egypta-
landi. Arabar á Bakkanum eru frá
Arabíu og Fatah sem þar ríkir var
stofnað af Arababandalaginu sem
gerði innrásina 1948. Ísrael á mikl-
ar óinnheimtar stríðsskaðabætur
vegna tíðra innrása arabanna og
eðlilegt er að með tímanum nái Ísr-
ael yfir allt hið forna konungsríki
Davíðs og Salómons.
Sagan af stofnun Ísraels
Eftir Loft Altice
Þorsteinsson » Sendiherra Íslands,
Thor Thors, átti
stóran þátt í þessum til-
raunum, en arabarnir
hafa fyrr og síðar kraf-
ist eyðingar Ísraels og
útrýmingar gyðinga.
Loftur Altice
Þorsteinsson
Höfundur er verkfræðingur.
Hafðu okkur
með í ráðum
569 6900 08:00–16:00www.ils.is
Okkar hlutverk hefur frá upphafi verið að stuðla að jafnvægi
og að allir hafi jafna möguleika á að eignast húsnæði, hvar
sem er á landinu.
Hjá okkur færðu óháða og trausta ráðgjöf, hvort sem þú ætlar
að kaupa eða leigja, þannig að þú vitir örugglega hvað þú ert
að fara út í.
Móttaka
aðsendra
greina
Morgunblaðið er vettvangur lif-
andi umræðu í landinu og birtir
aðsendar greinar alla útgáfudaga.
Þeir sem vilja senda Morg-
unblaðinu greinar eru vinsamlega
beðnir að nota innsendikerfi
blaðsins. Kerfið er auðvelt í notk-
un og tryggir öryggi í samskiptum
milli starfsfólks Morgunblaðsins
og höfunda. Morgunblaðið birtir
ekki greinar sem einnig eru send-
ar á aðra miðla.
Að senda grein
Kerfið er aðgengilegt undir
Morgunblaðslógóinu efst í hægra
horni forsíðu mbl.is. Þegar smellt
er á lógóið birtist felligluggi þar
sem liðurinn „Senda inn grein“ er
valinn.
Í fyrsta skipti sem inn-
sendikerfið er notað þarf notand-
inn að nýskrá sig inn í kerfið. Ít-
arlegar leiðbeiningar fylgja hverju
þrepi í skráningarferlinu. Eftir að
viðkomandi hefur skráð sig sem
notanda í kerfið er nóg að slá inn
kennitölu notanda og lykilorð til
að opna svæðið. Hægt er að
senda greinar allan sólarhringinn.
Nánari upplýsingar veitir
starfsfólk Morgunblaðsins alla
virka daga í síma 569-1100 frá kl.
8-18.
mbl.is
alltaf - allstaðar