Morgunblaðið - Sunnudagur - 17.04.2016, Blaðsíða 2

Í FÓKUS
2 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 17.4. 2016
Ritstjórn
Árni Matthíasson arnim@mbl.is Ásdís Ásgeirsdóttir asdis@mbl.is Einar Falur Ingólfsson efi@mbl.is Eyrún Magnúsdóttir eyrun@mbl.is Gunnþórunn Jónsdóttir gunnthorunn@mbl.is Inga Rún Sigurðardóttir ingarun@mbl.is
Júlía Margrét Alexandersdóttir julia@mbl.is Orri Páll Ormarsson orri@mbl.is Sigurborg Selma Karlsdóttir sigurborg@mbl.is Silja Björk Huldudóttir silja@mbl.is Skapti Hallgrímsson skapti@mbl.is
Nærri allar konur sem leita á náðir Kvennaathvarfsins glíma við óttaog kvíða, eða um og yfir 90% kvennanna. Um 40% kvennanna hafahaft sjálfsvígshugsanir. Þetta er meðal þeirra fjölmörgu sorglegu
staðreynda sem fram koma í ársskýrslu Samtaka um kvennaathvarf sem
kom út í vikunni.
Tölfræðin í skýrslunni er sláandi líkt og fyrr, en þar kemur fram að 846
konur leituðu til Kvennaathvarfsins á síðasta ári, nokkuð fleiri en árin á und-
an. Erfitt er að meta nákvæmlega umfang heimilisofbeldis, en rannsóknir
hér á landi hafa sýnt að líkur eru á að á degi hverjum verði fimm konur fyrir
ofbeldi í nánum samböndum.
Ljóst er að því miður er þörf fyrir
starfsemi eins og þá sem haldið er
uppi af Samtökum um kvenna-
athvarf sannarlega fyrir hendi.
Einn af ljósum punktum í skýrsl-
unni er sá að hafin er vinna við að
meta kostnað samfélagsins vegna of-
beldis karla gegn konum. Drífa Jón-
asdóttir afbrotafræðingur vinnur nú
í félagi við aðra sérfræðinga á þessu
sviði að rannsókn á þessum kostnaði.
Auðvitað er kaldranalegt að skoða
þessa alvarlegu vá út frá kostnaði í
stað mannúðar. Heimilisofbeldi á
ekki að líðast, hvort sem það kostar
peninga eða ekki.
En staðreyndin er þó engu að síður sú að til þess að ná eyrum þeirra sem
úthluta af sameiginlegu fé til heilbrigðis- og velferðarmála, löggæslu o.s.frv.
þá er einfaldlega skýrara ef einhver tala liggur fyrir. Einhver hugmynd um
kostnað samfélagsins gæti hjálpað til við að auka vitund um umfang heimilis-
ofbeldis og þrýst á aukið fjármagn og fræðslu til að berjast gegn því.
Það er vitað að tíðni þunglyndis, kvíða, stoðkerfisvandamála og ýmiss kon-
ar hjarta- og blóðþrýstingsvandamála er hærri hjá þolendum ofbeldis en hjá
þeim sem ekki hafa upplifað ofbeldi.
Reyndar þarf ekki mikinn sérfræðing til að geta leitt að því líkum að konur
sem búa við stöðugan ótta munu þróa með sér alvarleg vandamál og glíma
við kvilla sem draga úr lífsgæðum þeirra. Og þegar þær skipta hundruðum
og raunar þúsundum (því aðeins brotabrot leitar á náðir Kvennaathvarfsins)
þá mun það óhjákvæmilega kosta samfélagið peninga.
Það er jákvætt og nauðsynlegt að reikna út samfélagslegan kostnað vegna
heimilisofbeldis og rannsókn Drífu er mikið gleðiefni. En hvert og eitt okkar
ætti líka að reikna út hversu sláandi miklar líkur eru á því að við þekkjum
konu sem er eða hefur verið beitt ofbeldi í nánu sambandi. Það reiknings-
dæmi er sorglega einfalt.
Eyrún Magn-
úsdóttir
Morgunblaðið7Eggert Jóhannesson
Sorglega einfalt
reikningsdæmi
Pistill
Eyrún
Magnúsdóttir
eyrun@mbl.is
’Auðvitað er kald-ranalegt að skoðaþessa alvarlegu vá út frákostnaði í stað mannúðar.
Heimilisofbeldi á ekki að
líðast, hvort sem það
kostar peninga eða ekki.
Jóna Kristín Bjarnadóttir
Nei, ég get ekki gert það upp við
mig. Mér finnst þetta mjög erfið
ákvörðun. Þeir eiga náttúrulega eft-
ir að koma fram og tala máli sínu.
SPURNING
DAGSINS
Ert þú
búin(n) að
ákveða
hvern þú
ætlar að
kjósa sem
forseta?
Erlendur Ísfeld
Nei, minn frambjóðandi er greini-
lega ekki kominn fram.
Björgvin Þorsteinsson
Nei. Ekki ennþá.
Laufey Bjarnadóttir
Nei. Það er eiginlega enginn af
þeim sem eru að bjóða sig fram
sem mér líst á.
Ritstjóri Davíð Oddsson
Ritstjóri og framkvæmdastjóri Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri Karl Blöndal
Umsjón
Eyrún Magnúsdóttir,
eyrun@mbl.is
Prentun
Landsprent ehf.
Hádegismóum 2,
110 Reykjavík.
Sími 5691100
Útgáfufélag
Árvakur hf.,
Reykjavík.
Hvers konar leikrit er Auglýsing ársins?
Það er mjög auðveldlega hægt að máta verkið inn í íslensk-
an veruleika dagsins. Þarna er meira að segja mögulegur
forsetaframbjóðandi! En sagan er einföld: auglýsingastofa
er á hausnum þegar inn kemur kúnni og biður um að gerð
sé auglýsing fyrir hann. Allt fer á fullt til að þóknast hon-
um en í raun veit enginn hvað verið er að auglýsa.
Tyrfingur Tyrfingsson fékk mjög góða dóma
fyrir fyrri verk. Hvað er hann að fara hér?
Verkið er mjög djúpt og dáleiðandi í senn. Ég leyfi mér að
segja að fólk muni sjá eitthvað sem það hefur ekki séð í leikhúsi
áður og það verður mjög spennandi að sjá hvernig verkinu verður
tekið. Það varpar ljósi á okkur sem samfélag og er líka vangavelta
um listina; hvað sé list og hverjum við erum að þóknast. Hvað erum
við tilbúin að gera fyrir peninga, frægð og frama? Hve langt erum
við tilbúin að ganga? Hvað situr eftir þegar við erum búin að fórna
öllu? Ég held að allir geti tengt við þetta.
Hefurðu leikið í verki eftir Tyrfing áður?
Nei, en við vorum í Listaháskólanum á sama tíma, þekkjumst því vel og
það er frábært að vinna með honum. Ég hef alltaf verið mikill aðdáandi
hans. Tyrfingur er dásamleg manneskja og frábær listamaður, hann hefur
verið með okkur í sköpunarferlinu allar átta vikurnar sem við höfðum til að
búa til sýningua. Það er þakklátt og gefandi að hafa höfundinn á kantinum til
að svara öllum þeim mörgu spurningunum sem upp koma á leiðinni.
Er önnur upplifun að vinna við verk eftir Tyrfing en aðra?
Já, ég myndi segja það. Engin tvö verk eru eins og höfundar hafa missterkan
stíl, en Tyrfingur hefur sérstaka rödd og sérstakan stíl sem gefur manni mik-
ið inn í þá vinnu að búa til karakterinn og í heildaruppbygginguna. Stíllinn
hefur ekki breyst frá fyrri verkum en mér finnst hann stækka mikið sem höf-
undur með þessu leikriti.
Geturðu útskýrt það?
Karakterarnir hans eru risastórir, það er mikið frelsi fyrir leikarann í
verkunum en auðvitað verður að skapa persónur sem fólk getur tengt við;
maður vill leyfa þeim að fljúga svolítið en samt halda þeim á jörðinni. Það
er línudans og gaman að fá að spreyta sig á því. Þetta er mjög áleitið verk.
Það hristir upp í manni, vægast sagt, um leið og maður hefur samþykkt
þann heim sem Tyrfingur skrifar um. Um leið og það gerist er maður
kominn í eitthvert tívolítæki sem maður veit ekkert hvert fer. En spurn-
ingin sem situr eftir er þessi: Af hverju erum við að öllu þessi basli? Stór
spurning en nauðsynleg.
Hann svarar spurningunni vonandi ekki endanlega!
Nei! Eins og er með öll góð verk verður hver að svara fyrir sig. En það er
ótrúlega gefandi ef tekst að hreyfa við fólki og setja í þá aðstöðu að það
horfist í augu við eitthvað. Alveg sama hvert svarið er.
Morgunblaðið/Golli
ELMA STEFANÍA
ÁGÚSTSDÓTTIR
SITUR FYRIR SVÖRUM
Til hvers er
allt baslið?
Forsíðumyndina tók
Skapti Hallgrímsson
Auglýsing ársins, nýtt leikrit eftir Tyrfing Tyrfingsson, er frumsýnt í Borg-
arleikhúsinu um helgina. Elma Stefanía Ágústsdóttir leikur í verkinu ásamt
Birni Thors, Theódór Júlíussyni, Hirti Jóhanni Jónssyni, Kristínu Þóru Har-
aldsdóttur og Ólafíu Hrönn Jónsdóttir. Leikstjóri eru Bergur Þór Ingólfsson.