Morgunblaðið - Sunnudagur - 06.11.2016, Blaðsíða 40

40 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 6.11. 2016
LESBÓK
Sigríður Hagalín Björnsdóttirfréttakona sýndi á sér nýjahlið á dögunum þegar hún
sendi frá sér sína fyrstu skáldsögu:
Eyland sem er lýst svo á bókarkápu:
„Hrollvekjandi ástar- og spennusaga
þar sem Íslandssagan tekur óvænta
stefnu.“
Framan af er og ekki annað að sjá
en bókin sé ósköp hefðbundin skáld-
saga um skilnað og afleiðingar hans;
þau Hjalti og María slíta ástarsam-
bandi sínu með tilheyrandi tilfinn-
ingaflækjum og leiðindum. Eftir
stormasamt matarboð skilja þau að
skiptum, en áður en þau ná að vinna
úr sambandsslitunum, daginn eftir að
María flytur út, gerist svo stór at-
burður að allt annað hverfur í skugg-
ann.
Sigríður segir að bókin sé sprottin
úr hugmynd sem hún fékk fyrir
fimmtán árum, þegar tvíturnarnir
féllu í New York. „Ég bjó þá úti í
Kaupmannahöfn og það breyttist svo
margt við árásina og ég fór að velta
fyrir mér stórum atburðum sem um-
bylt geta sögunni, en vann ekkert
með það frekar. Svo þegar hrunið
varð á Íslandi eftir að við vorum kom-
in heim þá duttu brot inn í hugmynd-
ina líka þegar það rofnaði ákveðið
samband við umheiminn þannig að
það hefur verið að mjatlast inn í þessa
sögu lengi.“
Í samtalinu við Sigríði nefni ég
bókina dystópíu, sem notað er yfir
sögur sem lýsa samfélagi þar sem allt
er farið úr skorðum á versta veg en
hún segist ekki taka alveg undir þá
lýsingu, þó að vissulega sé rökkur í
bókinni. „Ég vissi ekkert þegar ég
lagði af stað að hún yrði svona dökk,
hún tók bara svolítið af mér völdin og
þróaðist í þessa átt.“
– Eins og þú nefnir þá kviknaði
hugmyndin fyrir nokkrum árum og
síðan hefur smám saman tínst í sarp-
inn, en þó ertu að mörgu leyti að lýsa
því sem er að gerast í dag. Eyland tal-
ar beint inn í það sem er að gerast í
Evrópu í dag, pópúlíska hægriflokka,
flóttamenn og hælisleitendur og hvað
það er í raun grunnt á kynþátta-
hyggju í samfélaginu.
„Ég lærði sagnfræði og hef alltaf
haft mjög mikinn áhuga á hagsögu og
þessari einangrun landsins, sem var
alltaf mikil í gegnum söguna. Ég hef
líka alltaf haft óskaplegan áhuga á
þjóðernishyggju og skrifaði talsvert
um hana í sagnfræðináminu. Þetta er
svo frumstæð stjórnmálapæling og
dúkkar alltaf upp þegar fólk er hrætt
og finnst að því vegið, brýst fram.
Það er kannski langt síðan það
gerðist á Íslandi, en þeir atburðir og
sú þróun sem ég lýsi í bókinni er eitt-
hvað sem við þekkjum frá Evrópu, á
Balkanskaga til dæmis og í raun hvar
sem er, að fólk virðist vera fært um
ótrúlega hluti þegar að verður hrætt.“
Þó að Sigríður hafi gengið lengi
með hugmyndina þá segir hún að
skrifin hafi gengi hratt þegar hún
byrjaði að skrifa. „Ég setti mér dead-
line þegar ég settist niður og byrjaði
að skrifa í janúar, gaf mér þrjá mán-
uði, vann á hverjum degi. Þetta var
hörku púl, en ég fékk bara þriggja
mánaða launalaust leyfi þegar ég var
að gera þetta og að þremur mánuðum
liðnum lokaði ég skjalinu og mætti í
vinnuna beint í Panama-skjölin og
Wintris. Það er í raun fyndið hve
margt í þessari bók er skrifað inn í
hluti sem voru að gerast eftir að ég
skrifaði hana.“
Sigríður segist eiga fleiri hug-
myndir að skáldverkum, en er ekki að
flýta sér að skrifa meira, segist ætla
að sjá hvernig gengur með Eyland og
hvernig henni líði. „Mér fannst svolít-
ið skrýtið að vera að skipta svona um
fasa. Sem fréttamaður er maður svo
ofsalega bundinn staðreyndum og
getur ekki leyft sér neinn skáldskap
og það var svolítið átak að brjótast út
úr þessum faglegu forsendum sem
maður setur sjálfum sér og fara í frítt
flæði. En alveg rosalega gaman.
Ég ætla að sjá til, ég veit ekki einu
sinni hvernig mér tekst að samræma
þetta. Ég hef stundum sagt að fyrir
þremur mánuðum vissi enginn að
þessi bók væri til, en þannig að þetta
hefur gerst afskaplega hratt og verið
skemmtilegt. Útgefandi minn til-
kynnti mér í gær að við værum komin
með útgáfusamning bæði í Frakk-
landi og Þýskalandi og það er ótrú-
legt ævintýri og miklu meira en ég
hafði nokkurn tímann gert mér vonir
um.“
Eyland ögrum
skorið
Í nýrri skáldsögu Sigríðar Hagalín Björnsdóttur, Eylandi, gerist
atburður sem er svo afdrifaríkur að hann setur hversdagskryt í kjánalegt
samhengi og þjappar þjóðinni saman. Til að byrja með.
Árni Matthíasson arnim@mbl.is
Blómið, saga um glæp heitir ný skáldsaga
Sölva Björns Sigurðssonar. Sagan hefst þegar
Benedikt Valkoff vaknar í rúmi sínu við
skjálfta sem aðrir virðast ekki hafa orðið varir
við. Hann á afmæli þennan dag, en á afmæl-
isdegi hans fyrir þrjátíu og þremur árum hvarf
litla systir hans meðan foreldrar þeirra voru
að heiman. Hvarfið er óupplýst og enginn virð-
ist vita hvað varð um hana, en það er komið að
uppgjöri.
Í skáldsögunni Sonnettan eftir Sigurjón Magn-
ússon segir frá því er Tómas hrekst úr kennslu
við framhaldsskóla í kjölfar heitra umræðna um
það hvort sonnetta Snorra Hjartarsonar, Land
þjóð og tunga, sé andstæð fjölmenningu. Sum-
arið eftir heldur hann til Spánar, öðrum þræði
til að reyna að bjarga hjónabandi sínu, en deil-
urnar um sonnettuna ná langt út fyrir landstein-
ana. Ugla gefur bókina út, sem er áttunda
skáldsaga Sigurjóns.
Land þjóð og tunga
Í kjölfar hrunsins settist Sverrir Berg Stein-
arsson við skriftir og sendi frá sér spennusöguna
Drekann. Nú kemur frá honum önnur slík saga,
Óminni, og gerist við Seyðisfjörð. Þangað stefnir
Brynjar með dóttur sinni á leið í frí á bernsku-
slóðum, en fríið fer fyrir lítið þegar hann er ráð-
inn til að grennslast fyrir um hver sé á bak við
skemmdarverk vegna umdeilds gagnavers í firð-
inum.
Almenna bókafélagið gefur bókina út.
Viðsjár við Seyðisfjörð
Fimmta heftið af Skagfirskum skemmtisögum
er komið út og ber undirtitilinn Endalaust fjör!
Skagfirðingurinn og blaðamaðurinn Björn Jó-
hann Björnsson tekur sögurnar saman í bókina
líkt og fyrri bindi ritraðarinnar. Í bókinni eru
um 200 sögur héðan og þaðan úr Skagafirði, allt
frá Fljótum í norðri til Akrahrepps í suðri.
Króksarar koma við sögu, Hofsósingar og nær-
sveitamenn.
Bókaútgáfan Hólar gefur út.
Endalaust fjör í Skagafirði
á landinu. Margt bendir til að þarna
séu að verki aðilar úr öðrum heimi.
Lögreglan fær Bergrúnu Búadóttur
huldumiðil til að aðstoða við rann-
sókn málsins. Fljótlega kemur í ljós
að myrk og máttug öfl seilast til auk-
inna valda bæði í Mannheimi og
Hulduheimi.
Fjórtán Víghólar
Emil segist hafa fengið þá hug-
mynd fyrir nokkrum árum að skrifa
bók um miðil og búa þá til ramm-
íslenska furðusögu sem, væri þá
bland af fantasíu, norrænni glæpa-
sögu og íslenskum veruleika. Hvað
víghólinn varðar segist hann hafa al-
ist upp í Kópavogi og þar sem leið
Emil Hjörvar Petersen er einnaf frumherjum íslenskrarfurðusagnahefðar, en hann
skrifaði til að mynda þríleikinn Sögu
eftirlifenda sem kom út fyrir nokkr-
um árum og hefur að geyma bæk-
urnar Höður og Baldur, Heljarþröm
og Níðhöggur, en í bókunum segir
frá ásunum sem lifðu af Ragnarök,
baráttu þeirra í heimi sem þeir
misstu tökin á, og þróun þess heims
sem er fullur af furðum.
Fjórða skáldsaga Emils, Víghólar,
kom svo út á dögunum á vegum Ver-
aldar, en eins og segir á bókarkápu:
Vinnuvélar verktakafyrirtækis eru
stórskemmdar í skjóli nætur. Illa út-
leikin lík finnast á nokkrum stöðum
hans lá í Menntaskólann í Kópavogi
gekk hann daglega framhjá þeim
Víghól sem þar er að finna á Digra-
neshálsi. „Þetta er því staður sem ég
fer oft á og ég hugsaði með mér af
hverju ekki að nýta álagblett eða
álfabyggð sem stendur mér næst,
því þó ég trú sjálfur ekki á yfirnátt-
úruna er ég heillaður af henni og vil
nýta hana og þjóðsagnarfinn.“
„Ég fór að rannsaka sagnir um
Víghól og komst að því á héraðs-
skjalasafninu i Kópavogi að það eru
til fjórtán Víghólar á landinu, að
minnsta kosti einn í hverjum lands-
hluta, og þá kviknaði hugmyndin að
þetta yfirnáttúrlega morðmál sem
birtist í sögunni myndi tengjast
þeim víghólum.
Sagan hefst í Kópavogi þar sem
vinnuvélar hafa verið skemmdar
vegna framkvæmda nálægt Víghóli
og Bergrún Búadóttir huldumiðill er
fengin á svæðið til að rannsaka. Hún
Emil Hörvar Petersen er einn
af frumherjum íslenskrar
furðusagnahefðar og sendir
nú frá sér bók sem byggir
á íslenskum þjóðsagnaarfi.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Yfirnáttúrlegt
morðmál
Í Víghólum, nýrri skáldsögu Emils Hjörvars
Petersen, sem byggist á íslenskum
þjóðsagnaarfi, renna raunveruleikinn
og hið yfirnáttúrlega saman í eitt.
Árni Matthíasson arnim@mbl.is
Saga um glæp