Dagblaðið Vísir - DV - 10.02.2015, Blaðsíða 20

Heimilisfang
Kringlan 4-12
6. hæð
103 Reykjavík
fréttaskot
512 70 70fr jál s t, ó Háð dag b l að DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
aðalnúmer
ritstjórn
áskriftarsími
auglýsingar
sandkorn
20 Umræða
Útgáfufélag: DV ehf. • Stjórnarformaður og útgefandi: Björn Ingi Hrafnsson • Ritstjórar: Eggert Skúlason og Kolbrún Bergþórsdóttir
Viðskiptaritstjóri: Hörður Ægisson • Fréttastjórar: Baldur Guðmundsson og Einar Þór Sigurðsson • Ritstjórnarfulltrúi: Jóhann Hauksson
Umsjónarmaður innblaðs: Sólrún Lilja Ragnarsdóttir • Framkvæmdastjóri : Steinn Kári Ragnarsson • Umbrot: DV ehf. • Prentun: Landsprent • Dreifing: Árvakur
Vikublað 10.–12. febrúar 2015
Ég hef alltaf verið
íhaldsskunkur
Óumflýjanlegt uppgjör
Gústaf Níelsson segist alltaf hafa verið íhaldsmaður þótt hann eigi ekki kyn til þess. - DV
Sterk staða Árna Páls
Staða Árna Páls Árnasonar, for-
manns Samfylkingarinnar, þyk-
ir vera mun sterkari nú en áður.
Landsfundur Samfylkingarinnar
fer fram 20.–21. mars og ljóst er
að formaðurinn mun ekki fá mót-
framboð. Árni Páll hefur ekki ver-
ið óumdeildur innan eigin þing-
flokks, en hann þykir hafa spilað
vel úr stöðunni undanfarnar vik-
ur, verið áberandi í fjölmiðlum
og styrkt sig sem forystumann
í stjórnarandstöðu. Einhverj-
ir hafa litið til Sigríðar Ingibjargar
Ingadóttur sem líklegs keppinaut-
ar Árna Páls, en stuðningsmenn
hennar telja að eins og staðan sé í
dag myndi hún ekki vinna hann í
formannskosningu.
Ólíkur stíll
Ólöf Nordal innanríkisráðherra
þykir röggsöm í starfi. Fyrir
tveimur vikum kvörtuðu Píratar
yfir leynilegum
valdbeitingarregl-
um lögreglunnar
í sérstökum um-
ræðum á Alþingi.
Ólöf upplýsti
þá að hún hefði
til athugunar að
birta þessar reglur að einhverju
eða öllu leyti.
Nú, hálfum mánuði síðar, hef-
ur Ólöf birt umræddar leyniregl-
ur opinberlega.
Þykir mörgum sem Bjarni Bene-
diktsson, formaður Sjálfstæðis-
flokksins, hafi valið vel í embætti
innanríkisráðherra. Í leiðinni er
bent á að um ár sé síðan fram
komu hugmyndir um að kaupa
gögn um undanskot auðmanna í
skattaskjólum, ríkissjóði til hags-
bóta.
Bjarni er enn með það mál í
fanginu.
Seðlabankastjórum
fjölgað í þrjá?
Beðið er með eftirvæntingu eftir
að nefnd sem vinnur að heildar-
endurskoðun á stjórnskipulagi
Seðlabanka Íslands skili tillögum
sínum síðar í þessum mánuði.
Fjármálaráðherra hefur boðað að
hann hyggist leggja fram frum-
varp um breytingu á lögum um
Seðlabankann ekki síðar en 26.
mars næstkomandi.
Fastlega er gert ráð fyrir því að
nefndin muni leggja það til að yf-
irstjórn bankans verði á ný skip-
uð þremur seðlabankastjórum.
Fram kom í yfirlýsingu Más Guð-
mundssonar seðlabankastjóra,
þegar hann var endurskipaður í
embætti til fimm ára í ágúst á síð-
asta ári, að óvíst væri hvort hann
myndi sækjast eftir endurráðn-
ingu kæmi til slíks ferlis vegna
breytinga á lögum um Seðla-
bankann.
M
argir framsóknarmenn
kalla nú eftir uppgjöri við
borgarfulltrúa flokksins á
landsþingi Framsóknar-
flokksins sem haldið verð-
ur í apríl. Öllum ætti að vera ljóst að
ýmislegt í málflutningi og ákvörðun-
um borgarfulltrúanna, Sveinbjargar
Birnu Sveinbjörnsdóttur og Guð-
finnu Jóhönnu Guðmundsdóttur,
hefur skaðað flokkinn. Það væri óvit-
urlegt af framsóknarmönnum að
bregðast ekki við, og reyndar hefði
forysta flokksins átt að gera slíkt
miklu fyrr.
Í síðustu borgarstjórnarkosning-
um fékk Framsóknarflokkurinn tvo
menn kjörna, sem var mun betri ár-
angur en búist hafði verið við. Mál-
flutningur, sem var í hæsta máta
vafasamur, skilaði niðurstöðu sem
verður ekki skilgreind öðruvísi en
sem pyrrhosarsigur. Framsóknar-
menn þurfa sannarlega ekki fleiri
sigra eins og þann sem þeir unnu í
borginni.
Ummæli sem frambjóðandi
flokksins, Sveinbjörg Birna Svein-
björnsdóttir, lét falla í kosningabar-
áttunni um múslima voru þess eðl-
is að flestum hlaut að blöskra, þótt
of margir tækju reyndar gleðikipp
og skunduðu á kjörstað til að kjósa
Framsóknarflokkinn. Sveinbjörg
Birna hefur ítrekað sagt að ummæli
hennar í kosningabaráttunni hafi
verið slitin úr samhengi og rangtúlk-
uð, en erfitt er að taka mark á þeirri
skýringu hennar því eftir því sem
leið á kosningabaráttuna bætti hún
við ummælin fremur en að draga úr
þeim. Á þeim tíma fordæmdi flokks-
forystan ekki ummæli Sveinbjargar
heldur fór í felur. Fjölmargir áttu
erfitt með að túlka þá þögn öðruvísi
en sem samþykki. Þessi þögn hefur
orðið flokknum jafn dýr og ummæli
Sveinbjargar.
Nýleg ákvörðun borgarfulltrúa
Framsóknarflokksins að velja Gústaf
Níelsson, flokksbundinn sjálfstæðis-
mann, sem varamann í borgarstjórn
var síðan undarleg. Jákvæðnin og
umburðarlyndið lýsir ekki beint af
Gústafi þegar kemur að málefn-
um múslima og samkynhneigðra.
Kannski var þetta val borgarfull-
trúanna hugsað sem fyndni eða
ögrun – það var allavega ekki vel til
þess fallið að styrkja ásýnd Fram-
sóknarflokksins. Nú brá hins vegar
svo við að forystan, reynslunni rík-
ari, greip strax í taumana og ávítti
borgarfulltrúana, sem hafa sannar-
lega reynst flokknum dýrir. Þessi
viðbrögð sýna að forystan hefur
verulegar áhyggjur af ímynd flokks-
ins enda full ástæða til. Borgarfull-
trúar Framsóknarflokksins eru ein-
angraðir og njóta ekki trausts eigin
flokksmanna. Viturlegast er að fram-
sóknarmenn viðurkenni þessa stað-
reynd og bregðist við en geri ekki
sömu mistök og gerð voru í að-
draganda síðustu borgarstjórnar-
kosninga þegar menn kusu að taka
ekki á vandanum. Í kjölfarið gerðist
það sem oft gerist í slíkum aðstæð-
um, að vandinn óx og magnaðist.
Nóg er til af góðum og grandvör-
um framsóknarmönnum og þeim
er brugðið. Þeir átta sig mætavel á
því að flokkur sem vill skilgreina sig
sem hófsaman miðjuflokk getur ekki
lagt blessun sína yfir málflutning þar
sem ákveðnir hópar eru gerðir tor-
tryggilegir. Uppgjör virðist óumflýj-
anlegt. n
Nei, Bjarni!
Í
byrjun ársins 2000 birtist í
Morgunblaðinu viðtal við einn af
bankastjórum Landsbankans þar
sem, meðal annars, var vikið að
skattaparadísum og bankaleynd.
Þetta var á þeim tíma sem þáver-
andi ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks
og Framsóknarflokks vann að því í
samvinnu við Viðskiptaráð að búa til
hér á landi „sérstakt skattaumhverfi“
fyrir svokölluð „alþjóðleg viðskipta-
félög“. Þetta var fínt nafn á því sem
nú er kallað skattaparadís, nema
hvað þarna átti ekki að vera leynd
heldur fyrir opnum tjöldum boðið
upp á skatta sem væru langt und-
ir því sem almennt tíðkaðist. Þarna
væri hægt að höndla með þjónustu
og framleiðsluvöru með lágmarks-
skattlagningu af hálfu hins opin-
bera.
Margs konar skattaskjól
OECD, Efnahags- og framfarastofn-
unin, gagnrýndi á þessum tíma
skattaskjól af þessu tagi því þau
græfu undan velferðarsamfélaginu
með því að innleiða samkeppni
þeirra í millum niður á við eins og
það var kallað. Slíkar skattapara-
dísir gerðu það að verkum að tekj-
ur af atvinnustarfsemi færðust frá
þeim löndum þar sem framleiðslan
fer fram og virðisaukinn myndast.
Skattbyrðunum væri með þessu
móti velt yfir á almenning í fram-
leiðsluríkjunum – hinn almenni
borgari axlaði ábyrgðina sem auð-
mennirnir viku sér undan.
Á endanum sáu íslensk stjórn-
völd sig knúin til að hverfa frá þess-
um áformum en það var þó ekki fyrr
en eftir að tugmilljónum hafði verið
sóað í þetta skuggalega samstarfs-
verkefni ríkisins og Viðskiptaráðs.
En til voru aðrar leiðir til undan-
skota. Síðla árs 1998 hafði Lands-
bankinn sett á laggirnar dótturfé-
lag á Ermarsundseynni Guernsey
til að veita viðskiptavinum sínum
svokallaða aflandsþjónustu. Og vík-
ur þá aftur að fyrrnefndu viðtali við
bankastjóra Landsbankans fyrir
fimmtán árum. Hann lýsti því fjálg-
lega hve ánægjulegt það væri að
Landsbankinn hefði fengið starfs-
leyfi á Ermarsundseynni Guernsey.
Þessu hefði verið afskaplega vel tek-
ið af stærri viðskiptavinum bankans,
sagði hann, og næmu eignir í sjóði
á vegum Landsbankans á Guernsey
þegar um þremur milljörðum króna
eftir aðeins rúmlega ár frá opnun!
Vilja leynd um sín stærri mál!
Viðtalið segir allt sem segja þarf: „[V]
ið vildum breikka alþjóðlega þjón-
ustu okkar og gefa kost á lögsögu,
eins og Guernsey, sem sérhæfir sig
í að veita hagstæð skattaleg skil-
yrði til rekstrar,“ sagði bankastjór-
inn í viðtalinu. Einnig sagði hann
bankaleyndina mikilvæga enda
þekktu Landsbankamenn það frá
Íslandi „…að margir einstaklingar
vilja ekki að aðrir viti eitt eða neitt
um þeirra stærri mál, af eðlilegum
ástæðum“.
Landsbankinn var ekki einn um
þetta ráðslag. Þannig kunna ein-
hverjir að minnast þeirrar viðhafnar
sem höfð var þegar Kaupþing opn-
aði útibú sitt í Lúxemborg á sínum
tíma. Lúxemborg er annað tveggja
OECD-ríkja sem gátu ekki einu sinni
hugsað sér að undirrita samkomu-
lag um lágmarksreglur OECD um
skattaparadísir, reglur sem mörgum
þóttu ganga alltof skammt. Í Lúxem-
borg bauð Kaupþing upp á svokall-
aða einkabankaþjónustu, m.a. ráð-
gjöf um það hvernig stofna mætti
eignarhaldsfélög til að geta frestað
greiðslu skatta af söluhagnaði hluta-
bréfa.
Fleiri nú með opin augu
Allt er þetta liðin tíð – eða hvað? Því
miður virðist gamla kerfið og gamla
sérgæskan aldrei hafa skilið við okk-
ur og enn er rætt um skattaparadísir.
Nema nú eru uppi gagnrýnni viðhorf
sem betur fer. Fyrir fimmtán árum
voru ekki margar raddir sem vildu
láta upplýsa um undanskotsmenn
úr hópi hinna dáðu útrásarmanna.
Slíkar kröfur eru hins vegar uppi
nú. Um miðjan apríl síðastliðinn var
greint frá því í fjölmiðlum að íslensk-
um stjórnvöldum stæði til boða að
kaupa gögn um skattaundanskot Ís-
lendinga. Í haust sendi skattrann-
sóknarstjóri greinargerð til fjár-
málaráðherra. Hún hefur verið til
skoðunar í fjármálaráðuneytinu án
þess að niðurstaða liggi fyrir.
Ríkið á ekki að verja ósvífnustu
skattsvikarana
Fjármálaráðherra segir ákvörðunar-
valdið liggja hjá skattrannsóknar-
stjóra en með skilyrðum þó. All-
ir læsir menn skilja hvert Bjarni
Bendektsson fjármálaráðherra er að
fara. Hann vill ekki að upplýsingarn-
ar verði keyptar. Gæti verið of mik-
ið í húfi fyrir einhvern? Hvar í flokki
skyldu þau standa?
Þetta mál er á ábyrgð ríkisstjórn-
arinnar og fjármálaráðherra sérstak-
lega. Fjármálaráðherra og formað-
ur Sjálfstæðisflokksins eru einn og
sami maðurinn.
Formaður Sjálfstæðisflokks-
ins má ekki komast upp með að
beita ríkisvaldinu til varnar ríkum
skattsvikurum! n
Ögmundur Jónasson
þingmaður Vinstri grænna
Kjallari „Allir læsir menn
skilja hvert Bjarni
Benediktsson fjármála-
ráðherra er að fara.
MyNd SIGtRyGGuR ARI
„Nóg er til af góð-
um og grandvör-
um framsóknarmönnum
og þeim er brugðið. Þeir
átta sig mætavel á því
að flokkur sem vill skil-
greina sig sem hófsaman
miðjuflokk getur ekki lagt
blessun sína yfir mál-
flutning þar sem ákveðn-
ir hópar eru gerðir tor-
tryggilegir.
Kolbrún Bergþórsdóttir
kolbrun@dv.is
Leiðari
MyNd SIGtRyGGuR ARI
Ég er alla vega ekki að
missa svefn yfir þessu
Sveinbjörg Birna segir ósætti í öllum flokkum yfir framgöngu ákveðinna fulltrúa. - DV
Ég held að
við vinnum
Guðfinnur Sveinsson flutti lagið Fjaðrir í Söngvakeppni Sjónvarpsins. - DV