Dagblaðið Vísir - DV - 10.02.2015, Blaðsíða 28

28 Lífsstíll Vikublað 10.–12. febrúar 2015
n Ljósmyndaverkefni um íslenskar konur n Sýning í íslenska sendiráðinu í London
Íslenskar konur með
augum Gabrielle Motola
G
abrielle Motola ljós-
myndari er fædd og upp-
alin í Bandaríkjunum en
hefur búið í meira en ára-
tug í London. Hún ólst að
mestu upp í Chicago og Flórída,
þar sem hún var eina stelpan á
skaganum sem renndi sér á hjóla-
bretti. Í síðustu viku var opnuð sýn-
ing í íslenska sendiráðinu í London
með myndum úr verkefni hennar
„Women of Iceland“.
Vildi kynnast íslenskum konum
Gabrielle, eða Gabi eins og hún
er kölluð, fékk áhuga á Íslandi, og
þá sérstaklega veruleika íslenskra
kvenna, 2008 þegar hún las grein
í The Guardian um viðbrögð ís-
lenskra stjórnvalda og samfélags
við hruninu. Þar kom meðal annars
fram að hér hefði átt sér stað um-
ræða um að efnahagslegur bati
gæti falist í því að kvenvæða banka-
kerfið: „Ég trúði varla mínum eigin
augum, enda er ég frá einu mesta
karlremburíki í heimi og bý í öðru.
Bandaríkin og Bretland komst svo
sannarlega ekki með tærnar þar
sem Ísland hefur hælana hvað varð-
ar jafnrétti kynjanna. Þau komast
ekki einu sinni inn á topp 10-list-
ann. Þarna var fjallað um efnahags-
hrunið og eitt af því sem talið var
nauðsynlegt til að koma efnahags-
lífi þjóðarinnar aftur á réttan kjöl
var að koma fleiri konum í áhrifa-
stöður innan bankanna, og innleiða
kvenleg gildi í ríkara mæli. Þess
vegna var þetta algjör uppljómun
fyrir mig. Fram að þessu vissi ég
þrennt um Ísland – jöklar, eldfjöll
og Björk. Þetta vakti forvitni mína
og mér fannst ég þurfa að komast
að því hvernig samfélag þetta væri.
Mér fannst að þetta hlyti að vera
samfélag þar sem kvenlæg gildi
væru hærra sett en ég er vön – og
þar af leiðandi hlyti almenn greind
að vera vel yfir meðallagi.”
Gabi ákvað í kjölfarið að hún
þyrfti að komast til Íslands til þess
að kynnast íslenskum konum,
viðhorfum þeirra og lífsskoðunum.
Hugmyndin þroskaðist, Gabi hélt
áfram að fylgjast með fréttum frá
Íslandi, og fimm árum síðar kom
hún í fyrsta sinn til hingað, þá með
styrk frá Olympus upp á vasann:
„Olympus spurði mig hvert ég vildi
fara, ég sagði „til Íslands“. Þá spurðu
þau hvað ég vildi mynda. „Konur“
sagði ég. Olympus sagði „frábært!“.
Samningaviðræðurnar voru ekki
flóknari en þetta.“
Verkefnið óx
Í fyrstu ferð sinni til Íslands mynd-
aði Gabi 25 konur: „Þegar ég byrj-
aði hafði ég ekki mikil tengsl í ís-
lensku samfélagi. Ég gúglaði og
fann konur sem voru að leggja eitt-
hvað til málanna í umræðu um
hluti eins og menntun, heilbrigð-
iskerfið, stjórnmál og viðskipti. Ég
vildi tala við menntaðar konur sem
eru afsprengi þessa nútímalega
samfélags – konur sem hafa feng-
ið rétta jarðveginn til að þróa með
sér hæfileika og hugsanagang til
að takast á við vandamál samtím-
ans.“ Verkefnið hefur undið upp
á sig: „Ég byrjaði á að hugsa þetta
sem portrettverkefni – myndir af ís-
lenskum konum. Þegar ég hitti kon-
urnar voru samtölin svo spennandi
að ég ákvað að gera viðtöl að hluta
verkefnisins.“
Samfélagið leyfir styrk
Þegar þetta er ritað hefur Gabi
myndað og talað við um 50 ís-
lenskar konur. En hverju skyldi
hún hafa komist að? „Það sem ég
hélt um íslenskar konur er allt satt
og rétt. Þið eruð ekki ofurkonur, en
þið búið í umhverfi þar sem upp-
bygging samfélagsins leyfir ykkur
að blómstra og nýta styrkleika ykk-
ar. Það sem skiptir kannski mestu
er hvernig málum er háttað varð-
andi barnagæslu. Hér geta öll börn
fengið pláss á leikskóla eða hjá dag-
mömmu frá hálfs árs aldri og þjón-
ustan er niðurgreidd. Í Bretlandi
býðst þessi þjónusta ekki fyrr en
barnið er þriggja ára – það þýðir
að foreldrið sem hefur lægri laun,
sem er í flestum tilfellum kona, þarf
að taka langt frí frá starfi sínu ef
hlutirnir eiga að ganga upp.“ Gabi
bætir því við að hér virðist henni
konur vera almennt öruggari og
sterkari í framkomu: „Ég er svo vön
því að sterkar konur lendi í nei-
kvæðni og niðurrifi af hálfu kyn-
systra sinna. Hér virðist þessu öðru-
vísi háttað. Konur þola betur að sjá
styrk annarra kvenna. Auðvitað er
ákveðið kynjamisrétti til staðar á Ís-
landi, en það birtist á annan hátt.“
Dvelur hér hálft árið
Gabi hefur tekið miklu ástfóstri
við Ísland og Íslendinga: „Fólk hér
er opið og mjög almennilegt við
túrista. Kannski breytist það þegar
ég fer að vera meira hérna og verð
orðin ein af ykkur,“ segir hún og
hlær, „í London eru allir svo reið-
ir og í New York eru allir að tapa
sér úr metnaði. Fólki er sama hvað
um annað. Hér er meira pláss og
því fylgir einhvern veginn betra
jafnvægi og meiri umhyggja fyr-
ir náunganum.“ Gabi hefur kom-
ið nokkrum sinnum til Íslands á
síðustu árum og dvalið allt að þrjá
mánuði í senn. Nú er svo komið að
hún eyðir álíka miklum tíma hér og
heima í London: „Ég hef kynnst svo
mörgum og myndað sambönd sem
eru að nýtast mér betur og betur.
Ekki bara tengt kvennaverkefninu,
heldur öðrum hlutum líka. Fólk
hér er svo sveigjanlegt og ekki í eins
mikilli vörn og úti.“
Vill koma efninu í bók
Í síðustu viku var sýning á mynd-
um úr íslenska kvennaverkefni
Gabi opnuð í íslenska sendiráð-
inu í London. Myndirnar verða
uppi í hálft ár. Áður hafa 20 mynd-
anna verið sýndar á sýningu á veg-
um Olympus, en fyrirtækið valdi að
kynna nýja vöru með þeim hætti.
Gabi leitar nú samstarfsaðila og
fjármagns til að koma myndun-
um og viðtölunum út á bók: „Verk-
efnið hefur þróast úr því að snúast
um ljósmyndir yfir í að vera mann-
fræðileg eða félagsfræðileg um-
fjöllun um íslenskar konur. Mér
finnst nauðsynlegt að nálgast við-
fangið út frá fleiru en myndunum.
Það sem íslensku konurnar hafa
að segja skiptir máli í umræðunni
um hvernig samfélög við viljum
skapa. Verkefnið er auðvitað mjög
femínískt en umræðan er ekki út
frá því að femínismi sé siðferði-
lega réttur heldur frekar út frá efna-
hagslegu sjónarmiði. Það getur ekki
verið vænlegt að annar helmingur
mannkyns fái sjálfkrafa öll tækifær-
in á meðan hinn helmingurinn fær
þau stundum.“
Upplýsingar um verkefnið og
önnur verk Gabrielle er að finna á
www.gabriellemotola.com n
Ragnheiður Eiríksdóttir
ragga@dv.is
„Mér fannst að
þetta hlyti að vera
samfélag þar sem kven-
læg gildi væru hærra sett
en ég er vön - og þar af
leiðandi hlyti almenn
greind að vera vel yfir
meðallagi.
Styrkur íslenskra
kvenna Ég er svo vön því
að sterkar konur lendi í nei-
kvæðni og niðurrifi af hálfu
kynsystra sinna. Hér virðist
þessu öðruvísi háttað. Kon-
ur þola betur að sjá styrk
annarra kvenna.
„Olympus spurði
mig hvert ég
vildi fara, ég sagði
„til Íslands“. Þá
spurðu þau hvað ég
vildi mynda. „Konur“
sagði ég