Fréttatíminn - 08.01.2016, Blaðsíða 32

spurt er
svanhildur Gréta Krist-
jánsdóttir
svanhildur@frettatiminn.is
K raftur og ákveðni einkennir stelpurnar tvær á móti mér, þær Unu Maríu Óðinsdóttur
og Unu Torfadóttur. Fyrir utan það
að eiga nafnið sameiginlegt og ald­
ur þá hafa þær báðar háð baráttu á
vígvöllum jafnréttis síðastliðið ár.
Una Torfadóttir er ein af höfundum
atriðisins „Elsku stelpur“ sem sigr­
aði fyrir hönd Hagaskóla í Skrekk á
síðasta ári.
Atriðið vakti mikla eftirtekt þar
sem ungar stelpur komu saman og
túlkuðu raunheim sinn í gegnum
ljóð og dans. Heimur þar sem kon­
ur fá ekki jafn mikið pláss og þurfa
að sæta drusluskömm (e. slutsham­
ing). Una María lét til sín taka í bar­
áttu flóttamanna á Íslandi þegar hún
boðaði til samstöðufundar á Aust­
urvelli fyrir langveiku albönsku
drengina Kevi og Arjan. Mótmæla
átti ákvörðun Útlendingastofnunar
að vísa á brott albönsku fjölskyld­
unni. Degi fyrir mótmælin kom
fram að vilji væri innan allsherjar­
nefndar alþingis að veita fjölskyld­
unni ríkisborgararétt.
Unurnar tvær segja sína kynslóð
vera óhrædda við að láta í sér heyra,
taka meira pláss og eru orðnar
þreyttar á hlusta á fullorðna fólkið
kenna stjórnvöldum um allt sem fer
úrskeiðis. Þær segja baráttuna byrja
hjá okkur sjálfum og það þýði ekki
að sitja heima á bak við tölvuskjáinn
og bíða eftir breytingum.
Ég sat og hlustaði á þær fara um
víðan völl í hápólitískum málefnum
flóttamanna, um úrelta skólakerfið
og baráttuna um jafnrétti allra hópa
samfélagsins þar sem aldrei er unnt
sér hvíldar. Þær heilsast, Una og
Una, hlæja aðeins yfir sameigin­
lega nafninu og Una María spyr Unu
Torfa hvort hún sé ekki með Jónatan
Baldvins í árgangi.
Una Torfa: Jú, einmitt það passar.
Hef búið hérna í Vesturbænum allt
mitt líf.
Una María: Ég þekki hann aðeins.
Ég er nýflutt í borgina úr Borgar­
nesi.
Una Torfa: Ég vil endilega heyra
meira um þennan samstöðufund
sem þú skipulagðir, mér þótti þetta
mjög áhugavert. Hvernig gekk?
Una María: Ég var svo reið yfir
þessu ástandi og ákvörðun stjórn­
valda að senda veik börn flótta­
manna og fjölskyldur þeirra úr
landi. Útlendingastofnun var með
hræðileg rök en mamma sagði það
væri lítið hægt að gera í þessu. Ég
fór að hugsa hvort það væri virki­
lega ekkert sem ég gæti gert. Þá
ákvað ég að boða til mótmæla og
það gjörsamlega sprakk út.
Una Torfa: Vá, geðveikt.
Una María: Ég held að stjórnvöld
hafi verið stressuð því búið var að
boða 22 þúsund manns á Austur­
völl. Þau vildu, held ég, róa niður al­
múgann svo daginn fyrir mótmælin
var gefin út tilkynning um að verið
væri að skoða umsókn þeirra um
ríkisborgararétt. Þá hægðist aðeins
á þessu en við héldum samt sam­
stöðufund til að þrýsta á að eitthvað
yrði örugglega gert.
Una Torfa: Þetta er svo magnað,
fólk segir oft að það sé ekkert hægt
að gera. En það eru svo margar
mismunandi leiðir eins og sam­
stöðufundurinn þinn, „Beauty tips“
byltingin og atriðið okkar í Skrekk.
Þetta eru allt leiðir sem ungt fólk er
að nota til að þess að láta í sér heyra.
Una María: Það eru ekki bara sam­
félagsmiðlar sem hafa breytt öllu
heldur einnig vilji fólks til að taka á
móti þessu öllu saman.
Una Torfa: Það er einhver byltinga­
stemning í samfélaginu og fólk hef­
ur áhuga á því að taka þátt í breyt­
ingum og einhverju stóru.
Una María: Við erum kynslóð sem
ólst upp í þessari kreppu. Við þurft­
um að hlusta á foreldra okkar kvarta
endalaust undan stjórnvöldum.
Núna er það flóttamannaástandið og
hvort við eigum að taka á móti þeim.
Ég held að unga fólkið sé svolítið
að taka málin í sínar hendur. Það er
auðveldara fyrir okkur að nálgast
fréttir úti í heimi milliliðalaust og
þetta stendur okkur nærri vegna al­
þjóðavæðingar. Þess vegna held ég
að við séum róttæk kynslóð.
Una Torfa: Ég held samt að stjórn­
völd þurfi að setja peninga í að
hjálpa þessu fólki. Af því að það er
ekki hægt að reiða sig á góðgerða­
samtök til langframa og að fólk sé
tilbúið til að gefa peningana sína.
Það verður að vera eitthvert kerfis­
bundið öryggisnet. Þetta er ástand
sem verður að takast á við sem raun­
verulegt krísuástand. Það gengur
ekki að sitja hjá.
Una María: Nei ég meina, Íslend­
ingar ætla að taka á móti 50 flótta­
mönnum. Það er jafn mikið og ár­
gangurinn minn í skólanum og
hann er pínulítill! 50 manns, þetta
er bara hlægilegt. Það er hægt að
gera svo miklu betur.
Íslendingar eru
alltaf tilbúnir að
taka frá öðrum
þjóðum en þegar
kemur að því að
gefa til baka þá er
lok, lok og læs.
Una Torfa: Algjörlega, ég þoli ekki
viðhorfið að „þetta sé okkar“ eins og
við eigum Ísland.
Una María: Já, algjörlega! „Þau eru
ekki búin að vinna fyrir þessu landi“
viðhorfið. Okkur ber siðferðisleg
skylda til þess að hjálpa þessu fólki.
Ég er ekki að segja að Íslendingar
geti tekið við fleiri hundruð þúsund
flóttamönnum en við skulum taka á
móti þeim sem við getum. Þetta er
eins og að læra undir próf, þú lærir
ekki bara pínulítinn part til þess að
rétt ná prófinu. Þú lærir eins vel og
þú getur, færð eins hátt og þú getur
og lærir af mistökunum.
Una Torfa: Ég trúi að stuðningur­
inn skiptist í tvennt. Annarsvegar
þetta efnislega að skaffa húsnæði,
vinnu, mat og öryggi. Þessi áþreif­
anlega hjálp sem þarf að koma frá
stjórnvöldum. Á hinn bóginn er það
hugarfar fólks sem skiptir ekki síð­
ur máli. Það eru svo miklir fordóm­
ar, fáránlegar hugmyndir um trúar­
brögð og ólíka menningarheima.
Þessir litlu hlutir sem virka ekki
merkilegir í stóru myndinni eins og
að skipta um prófílmynd eða boða
til mótmæla en það sýnir stuðning
og vonandi breytir hugarfari fólks.
Una María: Þetta er farið að minna
á Gyðingana og tíma Hitlers. Síðan
er skólakerfið svo úrelt með alla
þessa áherslu á bóklegt nám en það
er ekki verið að fræða um svona
málefni. Mér finnst áhrifaríkast
þegar hlutirnir eru settir í samhengi
við okkar eigið líf.
Una Torfa: Já, það þarf að tengja
þetta við okkar raunveruleika. Um­
ræður um jafnréttismál, hinsegin­
fræðslu, trúarbrögð og ólíka menn­
ingarheima þurfa að geta lifað
allsstaðar, ekki bara inni í lífsleikn­
itíma þar sem umræðuefnið er sam­
kynhneigð í 40 mínútur og svo búið.
Að geta rætt hlutina í allskonar að­
stæðum og í mismunandi samhengi.
Fólk sem tilheyrir
minnihlutahópnum
þarf nefnilega að
upplifa þessa hluti
í öllum aðstæðum.
Ef þú ert lesbía þá
finnur þú fyrir því í
öllu sem þú gerir.
Við þurfum að mega taka um­
ræðuna hvar sem er, ekki lokuð inni
í skólastofu.
Una María: Á þessum samstöðu­
fundi á Austurvelli áttaði ég mig á
því að ég get haft áhrif. Tilgangur­
inn var að þrýsta á stjórnvöld og fá
fólkið til baka og það tókst. Þú átt
að gera það sem þú trúir á. Hafa trú
á sjálfum þér og því sem þú gerir.
Una Torfa: Ég held að stærsta bylt­
ingin í öllum þessum byltingum sé
að fólki finnist í lagi að taka pláss
og vera með smá læti. Hrista upp
í þessu.
Una María Óðinsdóttir og Una Torfadóttir, 15 ára. Mynd/Rut
Una sér í baráttunni
Þær eru 15 ára, Una María, skipuleggjandi samstöðufundarins fyrir albönsku fjölskylduna, og Una Torfadóttir, höfundur
siguratriðis Skrekks, sem settust niður og ræddu málefni flóttamanna, úrelta skólakerfið og jafnrétti.
Af hverju
að gifta sig?
snærós sindradóttir og Freyr
rögnvaldsson, trúlofuð: Fyrst og
fremst snýst þetta allt saman um að
halda eitt rosalegt partí og fagna
lífinu og ástinni með okkar bestu
vinum og fjölskyldu. En hvatinn er líka
absúrd lög um réttindi fólks sem eru
minni ef fólk er bara skráð í sambúð.
Giftingin er því að sumu leyti bak-
trygging ef eitthvað skyldi koma fyrir.
Varúðarráðstöfun. Við finnum ekki hjá
okkur þörf til að staðfesta ást okkar
frammi fyrir ríkisvaldinu. Trúlofunin er
eiginlega staðfesting okkar á ástinni
en giftingin partí og formsatriði.
Magnús Magnússon og Hallveig
Kristín rúnarsdóttir, í sambandi:
Því maður elskar vini sína og vill halda
geggjað partí fyrir þá.
Guðný rós Vilhjálmsdóttir og Björk
Björgúlfsdóttir, trúlofaðar: Af því
okkur langar að fagna því með fjöl-
skyldum okkar og vinum og láta heim-
inn vita af því að við höfum lofað hvor
annarri að verja restinni af lífinu okkar
saman í blíðu og stríðu. Það er besta,
stærsta og auðveldasta loforð sem við
höfum nokkurn tímann gefið og því
viljum við fagna.
32 | fréttatíminn | Helgin 8. janúar-10. janúar 2016