Læknablaðið - 01.10.2016, Síða 29

LÆKNAblaðið 2016/102 445
því hefur aðgerðum þar sem fjarlægja þarf augað fækkað.2,4 Í dag
eru aðskotahlutir í aftari hluta augans í flestum tilfellum fjarlægð-
ir í glerhlaupsaðgerð og þá er ýmist notast við töng eða segul.4
Aðskotahlut úr málmi og lífrænum efnum er mikilvægt að
fjarlægja. Agnir úr málmi valda oxunarálagi á vefi augans og
frumudauða. Sé aðskotahlutur úr steini eða lífrænu efni eru aukn-
ar líkur á sýkingu.3 Gler og plast eru hlutlaus efni og hafa ekki
sambærilega fylgikvilla í för með sér og kemur til greina að láta
þá vera og fylgja sjúklingi náið eftir.5,6
Vegna sýkingarhættu er mælst til þess að sjúklingar fái breið-
virk sýklalyf um munn/æð og einnig í formi augndropa fyrir og
eftir aðgerð. Algengustu sýkingarvaldar eru gram-jákvæðar bakt-
eríur, kóagúlasa-neikvæðir stafýlókokkar og streptókokkar.4
Síðkomnir fylgikvillar eftir fjarlægingu aðskotahlutar úr aftari
hluta augans eru sýkingar, himnumyndun yfir sjónhimnu (ep-
iretinal membrane), sjónhimnulos og örmyndun (proliferative vitre-
oretinopathy). Þessir fylgikvillar valda verulegu sjóntapi hjá allt að
8% þeirra sem fá aðskotahlut inn í augað og undirgangast gler-
hlaupsaðgerð.2
Horfur með tilliti til sjónskerpu fara eftir áverkanum, hvaða
vefir augans skaddast og hvort sjúklingur fái einhverja síðkomna
fylgikvilla.1,4,7
Heimildir
1. Ehlers JP, Kunimoto DY, Ittoop S, Maguire JI, Ho AC, Regillo CD. Metallic intraocular foreign
bodies: characteristics, interventions, and prognostic factors for visual outcome and globe
survival. Am J Ophthalmol 2008; 146: 427-33.
2. Erakgun T, Egrilmez S. Prognostic factors in vitrectomy for posterior segment intraocular
foreign bodies. J Trauma 2008; 64: 1034-7.
3. Kanski JJ, Bowling B. Clinical Ophthalmology: A Systematic Approach. Elsevier Health
Sciences, UK 2011.
4. Yeh S, Colyer MH, Weichel ED. Current trends in the management of intraocular foreign
bodies. Curr Opin Ophthalmol 2008; 19: 225-33.
5. Al-Thowaibi A, Kumar M, Al-Matani I. An overview of penetrating ocular trauma with
retained intraocular foreign body. Saudi J Ophthalmol 2011; 25: 203-5.
6. Greven CM, Engelbrecht NE, Slusher MM, Nagy SS. Intraocular foreign bodies:
Management, prognostic factors, and visual outcomes. Ophthalmology 2000; 107: 608-12.
7. Choovuthayakorn J, Hansapinyo L, Ittipunkul N, Patikulsila D, Kunavisarut P. Predictive
factors and outcomes of posterior segment intraocular foreign bodies. Eye (London) 2011; 25:
1622-6.

T I L F E L L I M Á N A Ð A R I N S
Vísinda- og þróunarstyrkir
Úthlutun 2016-2017
Vísindasjóður Félags íslenskra heimilislækna (FÍH) úthlutar styrkjum til vísinda- og þróunarverkefna á sviði heilsugæslu einu sinni á ári. Lögð er áhersla
á að styrkja rannsóknir í heimilislækningum, um heimilislækningar og á forsendum heimilislækninganna sjálfra.
Sjóðurinn veitir einnig sérstaka starfsstyrki til slíkrar vinnu.
Umsóknir um úthlutun fyrir styrkárið 2016-2017 þurfa að berast sjóðnum fyrir 20. október næstkomandi. Umsóknir sem berast eftir þann tíma verða ekki
teknar til greina.

Umsóknum ber að skila rafrænt til Margrétar Aðalsteinsdóttur (margret@lis.is), hjá Læknafélagi Íslands, Hlíðasmára 8, 201 Kópavogi, ásamt rannsókn-
ar- og fjárhagsáætlunum eða framgangsskýrslu ef um endurumsókn sama verkefnis er að ræða. Umsóknareyðublað er að finna á innra neti heimasíðu
Læknafélagsins, lis.is, undir Tenglar.
Starfsstyrkir geta verið allt frá 1 til 12 mánaða í senn. Upphæð starfsstyrks miðast við fasta upphæð sem svarar til dagvinnulauna styrkþega og er þá tekið mið af menntun og
starfsaldri, þó aldrei hærri en sem svarar dagvinnulaunum yfirlæknis í heilsugæslu. Sé styrkþegi starfandi á heilbrigðisstofnun innan heilsugæslunnar leggur stjórn Vísindasjóðsins
til að styrkurinn verði greiddur beint til þeirrar stofnunar. Á móti komi að forsvarsmenn stofnunarinnar sjái til þess að styrkþegi haldi áfram starfi sínu, óbreyttum launum og réttind-
um, en fái jafnframt tíma til að sinna rannsóknarstörfum á dagvinnutíma. Sjóðurinn veitir að jafnaði starfsstyrki til verkefna sem krefjast minnst tveggja mánaða vinnu eða meira.
Við mat á umsóknum er lögð áhersla á að rannsóknarverkefnið sé á forsendum heilsugæslunnar. Sé um vísindaverkefni að ræða er einnig lögð áhersla á tengsl rannsakenda við
heimilislæknisfræði Háskóla Íslands eða aðra akademíska háskólastofnun í heimilislækningum.
Nánari upplýsingar veitir Emil L. Sigurðsson (emilsig@hi.is)
Stjórn Vísindasjóðs FÍH