Fréttatíminn

Tölublað

Fréttatíminn - 12.08.2016, Blaðsíða 8

Fréttatíminn - 12.08.2016, Blaðsíða 8
8 | FRÉTTATÍMINN | Föstudagur 12. ágúst 2016 Súðavíkurhreppur 184 126.5 8 732.377 Skagaströnd 489 253.5 22 563.582 Tálknafjarðarhreppur 267 134.6 12 549.089 Seyðisfjarðarkaupstaður 658 320.8 30 532.630 Breiðdalshreppur 183 80.1 8 482.897 Bolungavíkurkaupstaður 904 333.5 41 414.062 Snæfellsbær 1.663 605.0 75 408.895 Kaldrananeshreppur 103 36.3 5 397.588 Vesturbyggð 1.013 356.5 46 397.022 Ísafjarðarbær 3.623 1.179.3 163 370.606 Fjallabyggð 2.025 650.4 91 366.282 Grundafjarðarbær 899 262.6 41 337.175 Langanesbyggð 505 146.1 23 334.399 Djúpavogshreppur 456 130.8 21 331.881 Stykkishólmsbær 1.113 319.0 50 331.706 Sandgerðisbær 1.577 443.5 71 326.318 Vestmannaeyjabær 4.282 1.197.6 193 324.791 Fjarðabyggð 4.693 1.267.6 212 315.220 Ölfus 1.956 502.5 88 302.033 Garður 1.425 354.9 64 294.140 Vopnafjarðarhreppur 650 140.5 29 261.186 Grýtubakkahreppur 357 76.5 16 259.405 Hornafjörður 2.171 457.2 98 255.715 Grindavíkurbær 3.126 639.0 141 249.515 Borgarfjarðarhreppur 124 24.5 6 243.003 Dalvíkurbyggð 1.840 349.8 83 235.220 Strandabyggð 467 84.5 21 226.020 Norðurþing 2.825 458.8 127 207.523 Akraneskaupstaður 6.908 477.8 312 114.281 Vogar 1.148 72.9 52 108.579 Skagafjörður 3.902 204.4 176 97.499 Húnaþing vestra 1.160 53.8 52 91.512 Reykjanesbær 15.233 647.6 687 87.621 Akureyrarkaupstaður 18.294 692.8 825 82.981 Árborg 8.206 289.8 370 80.421 Blönduósbær 865 20.1 39 68.301 Hafnarfjarðarkaupstaður 28.189 420.7 1.272 60.032 Reykjavíkurborg 122.460 1.134.9 5.524 54.377 Kópavogsbær 34.140 51.2 1.540 46.608 Hörgársveit 557 0.3 25 45.627 Akrahreppur 200 0.0 9 45.109 Árneshreppur 55 0.0 2 45.109 Ásahreppur 218 0.0 10 45.109 Bláskógabyggð 979 0.0 44 45.109 Borgarbyggð 3.637 0.0 164 45.109 Dalabyggð 678 0.0 31 45.109 Eyja- og Miklaholtshreppur 138 0.0 6 45.109 Eyjafjarðarsveit 1.035 0.0 47 45.109 Fljótdalshreppur 74 0.0 3 45.109 Fljótsdalshérað 3.443 0.0 155 45.109 Flóahreppur 619 0.0 28 45.109 Garðabær 14.717 0.0 664 45.109 Grímsnes- og Grafningshreppur 465 0.0 21 45.109 Helgafellssveit 55 0.0 2 45.109 Hrunamannahreppur 807 0.0 36 45.109 Húnavatnshreppur 403 0.0 18 45.109 Hvalfjarðarsveit 622 0.0 28 45.109 Hveragerðisbær 2.463 0.0 111 45.109 Kjósarhreppur 217 0.0 10 45.109 Mosfellsbær 9.481 0.0 428 45.109 Mýrdalshreppur 525 0.0 24 45.109 Rangárþing eystra 1.774 0.0 80 45.109 Rangárþing ytra 1.526 0.0 69 45.109 Reykhólahreppur 267 0.0 12 45.109 Seltjarnarnes 4.415 0.0 199 45.109 Skaftárhreppur 470 0.0 21 45.109 Skagabyggð 109 0.0 5 45.109 Skeiða- og Gnúpverjahreppur 521 0.0 24 45.109 Skorradalshreppur 53 0.0 2 45.109 Skútustaðahreppur 408 0.0 18 45.109 Svalbarðshreppur 99 0.0 4 45.109 Svalbarðsstrandarhreppur 438 0.0 20 45.109 Tjörneshreppur 60 0.0 3 45.109 Þingeyjarsveit 918 0.0 41 45.109 Alls: 332.529 15.000 15.000 90.212* *Meðaltal á íbúa Veiðileyfa- gjald á mann í kr. Hlutur ríkis í m. kr. Hlutur sveitar- félags í m. kr. Íbúar 2016 Taflan sýnir hvernig leigutekjur ríkis og sveitarfélaga myndu skiptast á milli sveitar- félagana ef helmingur af tekjunum af auðlindarentunni yrði settur í ríkissjóð en helmingnum skipt á milli sveitarfélaga í hlutfalli við landað aflaverðmæti árin áður en kvótakerfið umbreytti öllu. Gert er ráð fyrir að auðlindarentan til hins opinbera verði 30 milljarðar króna og skiptist jafnt á illi ríkis og sveitarfélaga. Þetta er há upphæð miðað við innheimtu veiðileyfagjalds í dag en lág upphæð í samanburði við tekjur Færeyinga af uppboði á kvóta í sumar. um fækkað á sama tíma og Ís- lendingum hefur fjölgað. Þeir ættu að vera um 493 ef sveitarfélagið hefði haldið í við íbúaþróun lands- ins en í dag búa aðeins 267 manns á Tálknafirði. 46 prósent Tálkn- firðinga lifir og starfar annars stað- ar en í bænum. Rentan til fárra Eins og fram hefur komið í Frétta- tímanum á undanförnum vikum hefur kvótakerfið haft gríðarleg áhrif á byggðir landsins. Kvóta- kerfið verndaði fiskstofna, dró úr offjárfestingu og stuðlaði að aukinni hagkvæmni í greininni. Við það fluttist auðlindarentan, sá hagnaður sem fæst af því að nýta villta fiskistofna, frá óhagkvæmum rekstri hringinn í kringum landið til fárra stórra útgerðarfyrirtækja. Auðlindarentan dró áfram upp- byggingu sjávarbyggðanna þótt hún hafi ekki endað sem hagnað- ur í rekstri sjávarútvegsfyrirtækja. Hún dreifðist á mörg fyrirtæki sem veittu fjölda fólks vinnu og skilaði sér þannig áfram inn í byggðar- lögin þótt ekki hafi verið hægt að benda á hana sem hreinan hagnað af rekstri. Þegar aðgengi að auðlindinni var takmarkað var hægt að safna auðlindarentunni saman. Hún dreifðist ekki um mörg fyrirtæki í slælegum rekstri heldur safnaðist að miklum mun færri fyrirtækj- um sem gátu hagrætt, dregið úr fjárfestingum og nýtt aflann mun betur. Óréttlætið í kerfinu er að auð- lindarentan var með þessu færð frá íbúum sjávarbyggðanna til ör- fárra fjölskyldna sem áttu stærstu útgerðarfélögin. Einfeldningslegar röksemdir stuðningsmanna kvóta- kerfisins hafa verið þær að benda á hagnað útgerðarfyrirtækjanna og segja að þar sem áður var tap eða lítill sem enginn hagnaður væri kominn myndarlegur rekstraraf- gangur og mikil fjárfestingageta. Því er haldið fram að kvótakerf- ið hafi búið þennan hagnað til úr engu. Réttara að líta svo að kvótakerf- ið hafið flutt auðlindarentuna til, frá offjárfestingu og óhagkvæmni dreifðrar en tiltölulega öflugrar byggðar með mörgum fyrirtækj- um til fárra fyrirtækja og örfárra eigenda. Gagnrýni á kerfið bein- ist ekki að hagkvæmninni sem skömmtun veiðileyfa getur af sér heldur hvernig auðlindarentan af Íslandsmiðum var gefin fáum. Rentan færð heim Til að halda í kosti kerfisins en sníða af því gallanna mætti gera ráð fyrir sanngjörnu auðlinda- gjaldi sem rynni til sjávarbyggð- anna sem byggðust upp af auð- lindarentunni og eru háðastar henni. Í töflunni sem fylgir grein- inni er sýnt hvernig 30 milljarða króna auðlindagjald, sem fengist með skattheimtu eða uppboðum, myndi skiptast milli sveitarfélaga ef helmingur gjaldsins rynni til ríkis og helmingur til sveitarfélaga eftir því hvernig landað aflaverð- mæti skiptist milli þeirra árin fyrir kvótakerfi, 1982 til 1984. Samkvæmt slíkri útdeilingu rynni stærsti hluti auðlindagjalds- ins til Fjarðabyggðar, 1267 millj- ónir króna árlega þótt að í ár sé Reykjavík kvótaríkasta sveitar- félagið. Ef litið er til tekna á íbúa kæmi mest í hlut Súðvíkinga eða 687 þúsund krónur á mann. Þetta fyrirkomulag felur ekki í sér fullkomið réttlæti enda er það varla til. En þar sem auð- lindagjaldið myndi skiptast eftir aflaverðmæti fyrir kvótakerfið á íbúafjöldann í dag er tilhneiging innan svona skiptingar að íbúar þeirra byggðarlaga sem hafa farið verst út úr kvótakerfinu fái hlut- fallslega mest. Skattheimtan gæti þá nýst íbúunum til að umbreyta atvinnulífi sinna byggðarlaga til að mæta nýjum raunveruleika, sjáv- arbyggðinni eftir kvótakerfi. Húsavík hefur týnt tveimur þriðju hluta aflans Aflaverðmæti landaðs afla á Húsavík og annars staðar í Norð- urþingi hefur dregist saman um tvö þriðju innan kvótakerfsins. Fyrir kvótann var landaður afli á Húsavík, Raufarhöfn og annars staðar í byggðarlaginu um 3,06 prósent af heildarverðmæti landaðs sjávarfangs. Í fyrra var hlutfallið komið niður í 1,01 prósent. Miðað við aflaverðmæti síðasta árs jafn- gildir þetta um 2,9 milljörðum króna í tapaðar árstekjur, sem gerir rúma milljón króna á hvern íbúa á ári. Ef 15 milljarða króna veiðileyfagjaldi yrði deilt út í sjávarbyggðir miðað við landaðan afla fyrir kvótakerfi fengi Norðurþing um 459 milljónir króna árlega sem hlutdeild í auð- lindarentu hafsins. Það væri uppbót fyrir tapaðan kvóta þótt það næði ekki að vega upp þau áföll sem sveitarfélagið hefur orðið fyrir inn- an kvótakerfsins. Hver íbúi Seyðisfjarðar hefur misst 2,6 milljónir króna Fyrir kvótakerfi var landaður afli á Seyðisfirði um 2,14 prósent af verðmæti alls sjávarfangs á Ís- landi. Í fyrra var aðeins landað fiski á Seyðisfirði að andvirði um 0,90 prósent af heildarverðmæti landaðs afla á Íslandi. Mismunur- inn jafngildir um 1,7 milljörðum króna, sem gera um 2,6 milljón- ir króna á hvern íbúa í bænum. Seyðisfjörður hefur miðað við þetta farið einkar illa út úr þeim breytingum sem kvótakerfið hefur valdið í sjávarútvegi. Hlutfallslega er aðeins áfall Súðavíkur stærra en þar nema tapaðar tekjur meira en 5 milljónum króna á hvern íbúa. Ef 15 milljarða króna veiði- leyfagjaldi yrði dreift til sveitarfé- laga eftir hlutfalli í auðlindarent- unni fyrir kvótakerfi yrði hlutur Seyðisfjarðar um 321 milljón króna á ári eða um 488 þúsund krónur á íbúa. Mest af auðlindarentunni til sjávarbyggðanna KRINGLUNNI 2. HÆÐ | HAGKAUPSHÚSINU, SKEIFUNNI SPÖNGINNI, GRAFARVOGI SELESTE UMGJÖRÐ Á: 1 kr. við kaup á glerjum
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80

x

Fréttatíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttatíminn
https://timarit.is/publication/944

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.