Tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.07.1971, Blaðsíða 5

Athygli hefur beinzt að því,
hvenær bláæðaseginn byrjar að
myndast. Margir hafa haldið
því fram, að strax á skurðborð-
inu sé upphafið. Sjúklingurinn
liggi þar slappur og hreyfing-
arlaus. Jafnvel geti nýjasta
svæfingartækni með vöðvaslapp-
andi lyfjum og öndunarvélum
átt sinn þátt í að hægja rennsli
blóðsins.
Duran og félagar í Bretlandi
hafa getið um tilraun með að
lyfta fótum sjúklings um 15° og
hvetja vöðva í fótum með galv-
anískum rafstraum, og minnk-
nði það tíðni bláæðasega veru-
inga, hvor aðferðin sem notuð
var.
Hér á landi eru 22 sjúkling-
ar taldir hafa dáið árin 1966 og
1967 úr bláæðabólgu og lungna-
blóðtappa. Ber að treysta varlega
svo lágum tölum, því að þar sem
nannsakað hefur verið frekar
nrn tíðni dauðsfalla, hefur tíðn-
]n verið miklu hærri, t. d. telja
Conn og Willis, að um 47000
þianns deyi í Bandaríkjunum
avlega af lungnablóðtappa og
hann eigi verulegan hlut að
hauða 150 000 manns í viðbót.
Samsvarandi tölur hér ættu að
vera 47 og 150, ef miðað er við
íbúatölu.
KI.VKHVM
Eins og áður getur, eru ein-
kenni oft óljós og sjúkdóms-
greining óviss.
Fyrstu einkenni bláæðabólgu:
1. Væg hitahækkun, sem ekki
skýrist öðruvísi.
2. Væg hraðaaukning á púlsi,
jafnvel án hitahækkunar.
3. Eymsli í kálfum. Stundum
verkir þar. Eymsli innan á
læri og neðan í iljum eru
sjaldgæfari.
Seinni einkenni:
1. Þensla á yfirborðsæðum á
fótlegg.
2. Bjúgur, lítill eða mikill, sem
oft segir til, hve mikil blá-
æðabólgan er.
3. Homans einkenni: Verkur í
kálfa, þegar rist er „passivt
dorsalflekteruð".
Einkenni um lungnablóStappa:
1. Verkur í brjósti eins og við
br j ósthimnubólgu.
2. Blóð í hráka.
3. Merki um lungna-„infarkt“
við hlustun.
4. Hækkaður hiti, púls og önd-
un hraðari.
5. Breytingar á Röntgen-mynd-
um af lungum ásamt ein-
kennum á hjartarafriti.
Eins og upptalning þessi, sem
er þó að sjálfsögðu ekki tæm-
andi, gefur til kynna, eru ein-
kenni oft óljós, og verður að
taka tillit til margra atriða, þeg-
ar sjúkdómsgreining fer fram.
MEBFEltn
Skipta má meðferð í tvo meg-
inflokka: fyrirbyggjandi að-
gerðir og lækningu sjúkdómsins,
þegar hitt bregzt.
Fyrirbyggjandi aögerðir:
Þær skipta mestu máli eins
og víðar í læknisfræði. Mikið
má gera í ljósi þess, sem áður
hefur verið sagt:
1. „Aktivar“ æfingar fóta:
Mikilvægt er, að rúmlega
sjúklingsins verði sem stytzt.
Sjúklingum sé hjálpað fram
úr rúmi, strax og sjúkdóms-
ástand leyfir. I flestum til-
fellum geta sjúklingar farið
fram úr með hjálp að kvöldi
aðgerðardags og gengið
kringum rúmið. Ekkert gagn
l'XIi.VA-AXKIOIÍIUKIV
Til vinstri: Margir bló'ötappar báöum megin, en gegnblæði all-gott. Til hægri: Stórir blóötappar í
báðum lungnaslagæðum og gegnblæði lítið.
TÍMARIT HJÚKRUNARFÉLAGS ÍSLANDS 39