Tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.07.1971, Blaðsíða 14

Bjnrni Bjamason.
Bjarni Bjamason læknir, form.
KrabbameinsféUigs íslands.
Hæfni mannslíkamans til að
mynda ónæmi gegn krabba-
meini hefur verið rædd og rann-
sökuð geysimikið á undanförn-
um árum, og áhugi vísinda-
manna á hugsanlegum ónæmis-
aðgerðum gegn því fer mjög í
vöxt.
Ég sé af frásögnum af Al-
þjóðakrabbameinsþinginu í
Houston, Texas, s.l. vor, að þar
hafa slíkar umræður verið of-
arlega á baugi. Því miður varð
ég af þeim og naga mig í hand-
arbökin fyrir það. Þó held ég,
að við Guðmundur Jóhannesson
læknir höfum bætt okkur þetta
upp að allmiklu leyti með því
að sækja symposium yfir Im-
munological aspects of cancer,
sem var haldið á vegum Edin-
borgarháskóla í okt. s.l.
Þetta var í stuttu máli sagt
mjög ánægjuleg för, enda var
hennar minnzt á sérstakan hátt
á árshátíðinni okkar hér í
Krabbameinsfélaginu, og allt
það, sem lýtur að þeim þætti
ferðarinnar, var svo vel túlkað
þar, að ég hef engu við það að
bæta, og sný mér því umbúða-
laust að hinum fræðilega hluta
hennar.
Þarna komu fram ýmsir —
eða réttara sagt margir afburða-
menn og einmitt ýmsir þeir
sömu sem hæst bar á þinginu í
Houston. Mest og lengst var
Önœmi gegn
rætt um ónæmi og ónæmisað-
gerðir á tilraunadýrum. Allt,
sem varðar fólk í þessum efn-
um, er enn þá meira á huldu
og skemmra á veg komið, þar
sem ekki þykir viðurkvæmilegt,
að minnsta kosti ekki enn sem
komið er, að nota menn sem til-
raunadýr.
Flestar eru þessar ónæmis-
rannsóknir mjög flóknar og
kosta gífurlega vinnu. En marg-
ar og margvíslegar aðferðir eru
notaðar til að finna og sanna
ónæmisviðbrögð í h'kömum til-
raunadýra.
Eitt af því, sem prófessor
Klein frá Stokkhólmi kom inn á
í sínu mikla inngangserindi um
áhrif ónæmisáhrifa á vöxt mein-
semda, var, að veirumyndaðar
meinsemdir í naggrísum vaxa
miklu hraðar en ella, þegar búið
er að taka úr þeim hóstarkirtil-
inn (thymus), og sýnir það, að
ónæmisviðbrögð gegn æxlum
eiga sér stað hjá þessum dýr-
um, þótt þau nægi ekki til að
eyða meininu. Sama kom fram
hjá Allison, að brottnám hóstar-
kirtils verður til þess að hraða
æxlisvextinum í tilraunadýrum
yfirleitt, en tilraunadýr, sem
hafa verið sprautuð með ]ioly-
oma-veirum, fá hins vegar engar
meinsemdir, sé sprautað í þau
lymphocytum, sem hafa verið
gerðir áhrifanæmir (sensitized).
Hins vegar hefur komið í ljós,
að fólk, sem hóstarkirtill hefur
verið tekinn úr vegna thyoma,
virðist ekki hafa aukna tilhneig-
ingu til að fá krabbamein. En
sjúklingar, sem hafa fengið im-
krabbameini
munosuppressiv meðferð vegna
líffæraflutnings, hættir til að
fá illkynja meinsemdir, langt
fram yfir það, sem gerist og
vanalegt má teljast. Hætt er við,
að þetta geti mjög dregið úr
áhuga lækna framvegis á líf-
færaflutningi.
Doll skýrði frá því, að hann
hefði leitað í sjúkraskýrslum
490 sjúklinga, sem hóstarkirtill
hafði verið tekinn úr vegna
thyoma. Hann náði í fullnægj-
andi upplýsingar um 390 þeirra,
og meðaltalstími frá skurðað-
gerð var þá 12!/•> ár. Hann taldi
krabbameinstíðni þessara sjúkl-
inga ekki áberandi háa. Af þess-
um 390 sjúklingum voru 5 dánir
úr krabbameini.
Doll sagði einnig frá því, að
það hefði fyrst uppgötvazt 1963,
að mikið agammaglobulinæmi
fylgir hvítblæði, og seinna kom
í ljós, að það fylgir flestum ill-
kynja meinum, en kemur mjög
misjafnlega fljótt eftir tegund-
um meinsemdanna, sem um er
að ræða. Það kemur undireins
fram með medulloblastoma, en
stundum mjög seint með maga-
krabba.
Þá sagði hann einnig frá því,
að sjúklingar, sem geislaðir eru
vegna kalkaðra staurliða og
skekkibólgu í hrygg, fengju
mjög aukna krabbameinstíðni,
sem ykist stórum með hækkandi
aldri.
Bagshave talaði m. a. um
æðabelgskrabba og taldi, að
myndun hans kynni að byggjast
á erfðaþáttum. Konur af A-, B-
og O-blóðflokkum fá hann mjög
48 TÍMARIT HJÚKRUNARFÉLAGS ÍSLANDS