Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.06.1997, Síða 50

Vinnuvernd
í verki
Vtnnuvemd starfsmanna
á sjukrastofnunum
Yinnan er mikilvægur
J»áttur í líí’i fólks. Flest-
ir fullorðnir verja miklum
hluta tíma síns á vinnustað.
Því er mikilvægt að fólki
líði vel og sé ánægt í vinn-
unni. Til þess að svo megi
verða má andlegt álag ekki
vera of mikið og fólk Jiarf
að finna að frainlag Jiess sé
metið að verðleikum, |>ví sé
ekki inisboðið eða órétti beitt á nokkurn hátt. Ekki
er síður áríðandi, að fyllsta öryggis sé gætt og varúð-
arráðstafanir gerðar til að koma í veg fyrir vinnuslys.
Ileillirigðisstarfsfólk er vegna eðlis vinnunnar útsett
fyrir ýmsum hættum, sem eru aðrar en ahnennt ger-
ist á vinnustöðum og eru mismunandi el'tir störfum,
deildum og stofnunum. Um getur verið að ræða ýmis
efni sem notuð eru t.d. til sótthreinsunar og geta
verið hættuleg heilsu fólks, sé ekki rétt með Jiau
farið. Má Jiar nefna etylen-oxíð-foinaldehýð og glút-
araldehýð. Þessi efni liggja undir grun um að vera
krabbaméinsvaldandi. Þau erta slímhúð og öndunar-
færi og valda oft skinnþrota, ertingu, astma og of-
næmi. Hætta á sjúkdómasmiti bæði vegna baktería og
veira er að sjálfsögðu Jiekkt staðreynd. Með tilkomu
almæmis og aukinnar útbreiðslu lifrarhólgu sem smit-
ast með veirum hefur athygli og áhugi heilbrigðis-
starfsfólks skerpst á nauðsyn Jiess að heita smitgát og
sótthreinsun. Nú er öllum ljóst að fúkkalyf og önnur
sýkladrepandi efni leysa ekki allan vanda. Almennt
hreinlæti og sýkingavarnir eru Jiví ekki síður mikil-
vægar í dag en á fyrri tímum þegar ekki voru Jiekkt
lyf við algengum smitsjúkdómum.
Ný tækni liefur skapað hættur sem fylgja rangri
notkun tækja og tækni. Löngu er Jiekkt hætta vegna
röntgengeisla, sem oft keniur ekki fram fyrr en rnörg-
um árum eftir að geislun hefur átt sér stað, t.d. sem
illkynja æxli. Leysergeislar eru nú notaðir við ýmsar
aðgerðir, en Jæir geta valdið starfsfólki skaða t.d. á
sjón sé varúðar ekki gætt. Við brennslu vefja mynd-
ast gufur sem taldar eru geta valdið heilsutjóni andi
fólk Jieim að sér. Rafljrennslutæki „diathermi“ geta
valdið brunasárum ef þeim er ekki heitt rétt eða
skammhlaup verða vegna ófullkominnar einangrun-
ar. Meðferð shkrar tækni krefst því sérþekkingar og
aðgátar starfsfólks og nauðsynlegt er að jafnan séu
tiltækir tæknimenntaðir starfsmenn sem fylgjast með
tækjunum og sjá til Jiess að þau starfi rétt og valdi
ekki hættu í umhverfi sínu.
Auk hinna ýmsu hættulegu efna, smithera og
varasamra geisla sem heilhrigðisstarfsfólk er útsett
fyrir geta ýmsir aðrir þættir valdið bæði hkamlegri og
andlegri ájtján. Hjúkrun krefst oft líkamlegrar
áreynslu (t.d. við að hagræða og lyfta sjúklingum).
Rétt líkamsbeiting, skynsamleg vinnuhrögð og
notkun hjálpartækja geta komið í veg fyrir atvinnu-
sjúkdóma og slys.
Andlegt álag al' ýmsu tagi er ríkur þáttur í starfi
hjúkrunarfólks. Starfsfólk þarf að fá næga Jjjálfun í
að bregaðst við slíku á réttan liátt og geta leitað sér
aðstoðar og styrks eins og Jiörf krefur.
Af Jiessari stuttu upptalningu má ljóst vera að
hjúkrunarfræðingar eru útsettir fyrir ýmsum hættum
og álagi í starfi. Þeir verða því að kynna sér rækilega
aðstæður og afla sér nægrar þekkingar á þeim tækj-
um og tólum sem þeir starfa með. Til viðbótar bein-
um skaða af völdum ýmissa efna bætist liætta á ol’-
næmi vegna endurtekinnar beinnar og óbeinnar
snertingar við lyf og efni svo sem fýkkalyf, frumu-
hemjandi lyf, sótthreinsandi efni og latex.
Hjúkrunarfræðingar Jiurfa að vita hvert Jieir eiga
að leita, Jiegar óliöpp verða, t.d. stunguslys, smit eða
ofnæmi kemur í ljós. Hjúkrunarfræðingar Jiurfa oft
og eiga að fræða og leiðbeina öðrum í þessum efnum.
Því er áríðandi, að Jjeir afli sér góðrar þekkingar, og
sjái til Jjess að farið sé eftir leiðbeinandi reglum, til
að forðast slys, smit og aðrar hættur á vinnustað. Að
sjálfsögðu Jrnrfa hjúkrunarfræðingar að gera sér
grein fyrir skyldum sínuin gagnvart sjúkhngum og
öðru starfsfólki livað varðar fyrirhyggjandi aðgerðir
og vita rétt sinn gagnvart vinnuveitanda ef smit eða
vinnuslys á sér stað.
Unnur Ragnars
186
TÍMARIT HJÚKRUNARFRÆÐINGA 2.TBL. 73.ÁRG. 1997