Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.04.1999, Side 29

samfellda þjálfun í að fjalla um manneskjur og meðhöndla
þær á tæknilegan hátt, sem væri að vísu geysilega
árangursríkt, en stangaðist gjörsamlega á við venjulega
siðræna afstöðu til mannsins. Hversdagsleg siðræn við-
horf væru numin úr gildi vegna þess að tækniþjálfunin væri
í fyrirrúmi.
Ég vitna í þennan unga lækni vegna þess að mér finnst
hann lýsa ástandi og viðhorfum sem ég heyri hjúkrunar-
fræðinga vera hvað óánægðasta með: Sjúklingum er
rúllað í gegnum spítalana eins og hverju öðru tæknilegu
fyrirbæri og um leið og búið er að kippa gangverkinu í lag
eru þeir sendir út aftur. Því fyrr sem það tekst, því sneggri
sem tæknimennirnir á spítalanum eru, því betra.
Þetta eru atriði sem ég held og vona að muni áfram
vekja óánægju hjúkrunarfræðinga. Ánægja með slíkt
ástand er við hæfi í verksmiðjum eða á verkstæðum, en í
hjúkrun sinnum við fólki af holdi og blóði sem er gætt
tilfinningum, vilja og hugsun. Virðingarleysi gagnvart fólki á
að vekja óánægju. Þannig getur óánægja verið vísbending
um að eitthvað sé að og sé hún greind sem slík er hægt
að virkja hana til að breyta málum til hins betra.
Ef hægt er að tala um niðurstöðu af þessum vanga-
veltum mínum er hún í stuttu máli þessi. Hjúkrunarfræð-
ingar verða að skoða væntingar sínar. Til hvers ætlast þeir,
af sér sjálfum og öðrum, og hversu raunhæft er það? Þeir
sem reyna að bjarga heiminum upp á eigin spýtur vakna
iðulega upp við vondan draum þegar þeir uppgötva að
kraftarnir eru á þrotum en verkefnin óþrjótandi. Þeir sem
bíða með hendur í skauti eftir að aðrir leysi vandamálin
verða óvirkir þolendur, uppfullir af beiskju og vonbrigðum.
Þess vegna þarf hver og einn að líta í eigin barm og leitast
við að greina á milli þess sem er í hans valdi og þess sem
hann fær ekki breytt og varast í því sambandi bæði
vanmat og ofmat á getu sinni. Hjúkrunarfræðingar þurfa
að sundurgreina þau atriði sem vekja óánægju, kalla hlut-
ina réttum nöfnum, láta í sér heyra og vinna úr óánægjunni
á viðeigandi stöðum. Við höldum auðvitað áfram að berj-
ast fyrir betri launum en látum ekki óánægju með launakjör
seytla út um allt því þannig eyðileggjum við fyrst og fremst
fyrir okkur sjálfum. Hjúkrunarfræðingar þurfa líka að gæta
þess þegar þeir bera kjör sín saman við aðra hópa að
horfa á heildarmyndina en ekki eingöngu þann hluta
hennar sem gefur hagstæða útkomu hverju sinni.
Laun eru ekki eingöngu krónur í vasann, þau eru einnig
viðurkenning fyrir starfið og þess vegna eru lág laun oft
túlkuð sem vanmat eða lítilsvirðing. Um fátt hafa hjúkr-
unarfræðingar rætt af meiri hita síðastliðið ár en kjaramál,
og þó svo að menn séu misjafnlega sáttir vona ég að þeir
nýti nú krafta sína í önnur mál. Vissulega skipta launin máli
en það er ekki hægt að byggja upp sterka sjálfsmynd eða
tryggja starfsánægju með laununum einum saman. Aðrir
mikilvægir þættir, sem stuðla að starfsánægju, eru til
dæmis þeir að finna tilgang með því sem maður gerir, að
takast á við krefjandi viðfangsefni, að fá og nýta tækifæri til
símenntunar, að eiga samskipti við samstarfsfólk og
sjúklinga, að njóta viðurkenningar annarra og eiga kost á
þverfaglegu samstarfi á ólíkum vinnustöðum. Það er hins
vegar á ábyrgð hvers og eins hvernig hann spilar úr
þessum þáttum. Gleymum því ekki að við eyðum okkar
bestu stundum í vinnunni og það eru forréttindi að geta
nýtt þær til starfa sem maður hefur áhuga á. Því þurfum
við að varðveita áhugann eins og hverja aðra gersemi.
Heimildir:
Epiktets (1955) handbók, Hver er sinnar gæfu smiður, þýðandi dr. Broddi
Jóhannesson, Reykjavík.
Skírnir (1998), tímarit Hins íslenska bókmenntafélags, Reykjavík, Hið
íslenska bókmenntafélag.
Greinin er byggð á erindi sem var flutt á haustfundi
hjúkrunarráðs Sjúkrahúss Reykjavíkur 1998.

7^

£
FOSSVOGI
Þegar andíát
bar ab köndum
Útjararstoja Kirlzjugarðanna Fossvogi
Sími 551 1266
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 2. tbl. 75. árg. 1999
109