Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.12.2004, Page 36

Litið um öxl
Þegar hundurinn át skó læknisins
Fyrir mörgum árum, þegar ég var ung hjúkrunarkona, átti
ég heima í litlu þorpi úti á landi. Þetta var áður en heilsu-
gæslustöðvar komu til sögunnar og var landinu skipt í
læknisumdæmi sem sum hver voru þó læknislaus tímunum
saman og þannig var um umdæmiö þar sem ég bjó. Þar
sem því varð við komið voru ráðnar héraðshjúkrunarkonur
og var ég ein þeirra.
Þannig háttaði til að læknisbústaðurinn var í næsta húsi við
mig og var íbúð læknisins á efri hæð en sjúklingamóttaka á
neðri hæðinni. Vinnuaðstaðan var ágæt og stofan þokkalega
búin tækjum og tólum.
Eins og áður sagði var héraðið læknislaust tímunum saman og
var þá um 90 km leið til næsta læknis. Læknirinn, sem þar sat,
var mikill ágætismaður og hafði stóru héraði að sinna en bætti
alltaf við sig okkar héraði þegar á þurfti að halda.
Þá lcomum við okkur upp ákveðinni vinnutilhögun. Hann kom
einu sinni í viku, tók á móti sjúklingum og fór í vitjanir. Þess
á milli höfðum við símasamband einu sinni á dag á föstum
tíma, auk þess alltaf þegar skynditilfelli komu upp. Milli þess
að hann kom hafði ég opna stofuna, tók á móti sjúklingum,
afgreiddi lyf, tók röntgenmyndir, gerði einfaldar þvag- og blóð-
rannsóknir, bólusetti börn, vann sem læknaritari og fleira þess
Tímarit hjúkrunarfræöinga 5. tbl. 80. árg. 2004
háttar. Hann sendi mig oft í vitjanir og skyldi ég
reyna að gera mér grein fyrir hvort hann þyrfti að
koma þennan langa veg eða ekki. Fólk í héraðinu
kallaði mig líka oft í vitjanir og voru heilsuvanda-
málin af mörgum toga. Eg ætla að segja frá nokkr-
um eftirminnilegum vitjunum.
Fyrirburi fæðist
Það var um páska. Uti var stórhríð og ófært frá|
þorpinu í allar áttir. Ég var vakin um miðja nótt
vegna konu sem var komin að fæðingu mörgum
vikum fyrir tímann. Hjá henni var Ijósmóðir
héraðsins, ein af þessum frábæru konum sem
ekki var fisjað saman. Fæðingin gekk eðlilega og
sinnti Ijósmóðirin konunni, en ég tók barnið sem
var líflítið að mér fannst. Nú reið á að rifja upp
fyrir sér það sem okkur var kennt um fyrirbura
og meðferð þeirra. Ég hafði lítið súrefnistjald og
hyggjuvitið að styðjast við. Nóttin leið eins og
örskot og um morguninn var barnið farið að anda
eðlilega og litarhátturinn var líka orðinn eðlileg-
ur. Um hádegið rofaði til og kom sjúkraflugvél og!
sótti móður og barn en þær voru svo á fæðingar-
deildinni í nokkrar vikur. Rétt eftir að flugvélin
var farin skall á stórhríð á ný.
„Hann er dáinn"
Snemma morguns var ég beðin að koma að bæ
í ca. 40 km fjarlægð frá þorpinu. Bóndinn, sem
var eldri maður, hafði fengið brjóstverk. Þegar
ég kom sat kona mannsins á rúmstokknum, hélt
utan um manninn sem sat við hlið hennar og
hún réri fram í gráðið. Við lögðum manninn út
af í rúmið og ég skoðaði hann eins vandlega og
ég gat. Það var ekkert lífsmark og augljóst að
maðurinn var látinn fyrir nokkurri stundu. Þá var
að ná sambandi við lækninn í nágrannahéraðinu.
Þarna var gamaldags sveitasími og þurfti samtalið
að fara gegnum símstöð auk þess sem allir í sveit-
inni gátu hlustað á símtalið og gerðu það. Ég náði
fljótt tali af lækninum en sambandið var afleitt
því svo margir „lágu á línunni". Mér er ógleyman-