Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.2006, Blaðsíða 16

sátu stjórnarfundina í sínu umdæmi, svo
hafði Heilsuverndarstöðin sína sérstöku
stjórn formenn stjórnanna mynduðu
síðan samstarfsráð. Þetta var slæmt
fyrirkomulag, að mínu mati allt of þungt
í vöfum enda fór svo að ein stjórn var
mynduð fyrir alla heilsugæsluna í Reykja-
vík og nauðsynlegt að þar ættu hjúkr-
unarforstjórar sinn fulltrúa."
Úr kveðjuhófinu ásamt Guðmundi Einarssyni,
forstjóra
Þá hefur verið kominn tími á stöðu
hjúkrunarforstjóra heilsugæslunnar?
„Já, en það gerðist ekki strax. Stöðu
hjúkrunarforstjóra heilsugæslunnar var
komið á fót og auglýst til umsóknar árið
1999. Ég sótti að sjálfsögðu um enda
með sérnám í heilsugæslu og stjórnun.
Ég hafði lokið einu ári eða 30 eininga
stjórnunarnámi sem var á háskólastigi
en við vorum síðasti hópurinn sem
útskrifaðist úr Hjúkrunarskólanum áður
en hann var lagður niður. Þar að auki var
ég með þessa gífurlegu starfsreynslu en
auðvitað allir löngu orðnir þreyttir á mér,
auk þess voru keppinautar ekki af verri
endanum, allar með mikla starfsreynslu
og sumar með meistaragráður og guð
má vita hvað. Það var Þórunn Ólafsdóttir,
hjúkrunarforstjóri heilsugæslunnar á Sel-
tjarnarnesi, sem var ráðin.
Það var oft afar erfitt að vera hjúkrunar-
forstjóri Heilsuverndarstöðvar Reykjavíkur
sem var deyjandi stofnun, stofnun sem var
kominn „þurrafúi" í að sögn eins yfirlæknis
í heilsugæslunni en hélt þó uppi líflegri
starfsemi. Eins og kunnugt er hefur skortur
á hjúkrunarfræðingum verið viðvarandi en
það hefur þó lagast í heilsugæslunni.
Heilsuvernd naut ekki skilnings hjá
yfirvöldum, var því afgangsstærð, ekki
mátti keppa við spítalana, við fengum
aldrei barnaheimilispláss, þar var fyrst og
fremst um dagvinnu að ræða og launin
því lægri, ef ég nefndi að mig vantaði
hjúkrunarfræðinga var svarið: „Veistu
hvað vantar mikið af hjúkrunarfræðingum
á spítalana?"
En ég var afar heppin með starfsfólk,
flest af því kom til starfa vegna áhuga á
heilsugæslu og margir sérmenntuðu sig í
faginu. Þar eignaðist ég marga af mínum
bestu vinum sem halda sambandi við mig
enn í dag og halda mikilli tryggð við mig.“
Bergljót kenndi heilsuvernd smátíma við
hjúkrunarskólann. „Ég spurði nemendur
gjarnan hversu margir hefðu áhuga á
heilsuvernd og sinna frísku fólki. Mér
fannst þær tæpast vita um hvað ég væri
að tala, þær voru að læra hjúkrun til að
hjúkra veiku fólki enda það sem fólki
dettur fyrst í hug. En það er langt síðan
og mér virðist viðhorfin hafa breyst."
Margar stéttír, hópar
og einstaklingar í
þeirri stöðu að geta
ekki farið í verkfall
Hvað með önnur störf fyrir Hjúkrunar-
félagið?
„Ég hef alltaf verið mjög lin í kjarabaráttu
og því ævarandi þakklát þeim sem hafa
sinnt henni. Ég er einhvern veginn vön að
hugsa í lágum upphæðum. Ég hef ekki
áhuga á kjaramálum, ef til vill er þetta
einhvers konar sljóleiki. Það var einu sinni
fyrir langa löngu orðað við mig hvort ég vildi
gefa kost á mér til formennsku í félaginu
en ég sagðist ekki vera góður kandidat
af framangreindum ástæðum og til að
bæta gráu ofan á svart var ég á móti því
að hjúkrunarfræðingar fengju verkfallsrétt
og er enn. Sumar stéttir eru einfaldlega
ekki í þeirri stöðu að geta farið í verkfall,
þar á meðal eru hjúkrunarfræðingar. Það
skiptir til að mynda miklu minna máli ef
þær stéttir sem stöðva ekki samfélagið
fara í verkfall. Mér var sagt að hópur leik-
ritahöfunda hefðu verið í verkfalli í tvö ár
án þess að nokkur vissi af því. Hvað ætli
Halldór okkar Laxness hefði getað verið
lengi í verkfalli án þess að við tækjum
eftir því?
Læknar hafa að vísu verkfallsrétt en
þeir hafa að því er mig minnir afar
sjaldan notað hann, þeir nota aðrar
aðferðir. Nú er ég komin á hálan ís því
ég er ekki hlynnt því að konur, og þá
ekki síst hjúkrunarfræðingar, eigi að sýna
fórnarlund og vinna þegar þörf krefst án
þess að hugsa um eigin hag. En það
er ekki ástæðan, auðvitað á stéttin að
fá mannsæmandi laun, láta í sér heyra,
vera sjálfstæð og upplitsdjörf, láta engan
troða á sér, en verkfall er ekki rétta
leiðin að mínu mati. Enda hefur komið
í Ijós að þegar hjúkrunarfræðingar hafa
farið í verkfall hefur það verið mjög
máttlaust. Sjúklinganna vegna hefur
það stór hópur fengið undanþágu til
að vinna að vopnið hefur misst bit.
Mér sýnist verkföll vera forstig styrjaldar.
Verkfallsréttur var áhrifamikið tæki hér
áður fyrr þegar verkalýðshreyfingin hafði
engin önnur ráð en með árunum hefur
þessi réttur verið misnotaður, t.d. þegar
hálaunastéttir eru að fara í verkfall og
skaða þar með þjóðfélagið stórlega og
það sem er sorgleg staðreynd, verkföll
koma umfram allt niður á saklausu fólki."
Þú ert þá á þeirri skoðun að það sé
hægt að fara aðrar leiðir?
„Já, eru verkföll ekki að verða úrelt
baráttutæki í upplýstu velferðarríki eins og
íslandi? Það kann ég í hagfræði að þegar
skortur er á vöru hækkar verð hennar en
lækkar þegar offramboð er. Af einhverjum
ástæðum hefur þetta markaðslögmál
aldrei gilt um hjúkrunarfræðinga, getur
ekki ástæðan líka verið sú að þetta er
kvennastétt? í jafnréttisbaráttunni hefur
allt kapp verið lagt á að koma konum í
há embætti, stjórnir o.s.frv., og er það
vel og hefur árangur verið verulegur, en
hvernig væri að leggja nú áherslu á að
fá karlmenn í hefðbundin kvennastörf.
Ég held að það sé næsta skref og þá
munu launin örugglega hækka, en eins
og kunnugt er er kynbundinn launamunur
enn við lýði. En það er ekki nóg og það
tekur tíma. Hvað eigum við að gera til
Tímarit hjúkrunaríræöinga - 4. tbl: 82. árg. 2006