Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.2008, Qupperneq 36

áherslu á að þau kynntust norrænum
vinum. Þegar Vigdís var nýorðin fimm
ára var hún búin að læra að þekkja á
Ijósmynd alla fimm formenn félaganna
á Norðurlöndum, bæði með nöfnum og
frá hvaða landi hver og einn væri (FÍH
B/3. Bréf Sigríðar Eiríksdóttur, dags.
16. maí 1935). Árið 1935 var erlendar
samstarfskonur farið að lengja eftir að
sjá börn Sigríðar. Elise Furuholmen, ritari
Félags norskra hjúkrunarkvenna, taldi að
Vigdís gæti innan skamms fylgt móður
sinna á fundi og ráðstefnur (FÍH B/3. Bréf
Elise Furuholmen, dags. 5. júní 1935).
Greta Mueller frá Svíþjóð hvatti Sigríði
um svipað leyti til að koma með þau
systkinin til Kaupmannahafnar. Sign'ður
svaraði að vinir sínir hefðu þrábeðið
um að sjá þau í Kaupmannahöfn en
þau væru enn þá of ung til utanferða
(Margrét Guðmundsdóttir, handrit). Sú
sænska sagði að Vigdís og Þorvaldur
væru fyrstu norrænu „barnabörnin" og þar
af leiðandi sérstakt áhugamál Samvinnu
hjúkrunarkvenna á Norðurlöndum (FÍH
B/2 2. Bréf Gretu Mueller, dags. 21.
september 1937). Löngu eftir að norrænu
forystukonurnar frá fjórðra áratugnum
voru gengnar á vit formæðra sinna og
forfeðra og aðrar teknar við lifði myndin af
telpuhnokka Sigríðar innan samtakanna
(Morgunblaðið, 16. júní 1994).
Norrænar hjúkrunarkonur skiptust
ekki eingöngu á upplýsingum um kjör
stéttarinnar, stöðu fagsins og nýjungar
sem þjónuðu betri umönnun sjúklinga.
Þær deildu einnig ráðum um sameiginleg
áhugamál og réttu hverannarri hjálparhönd
á því sviði. Johanne Mortensen,
hjúkrunarkona á sjúkrahúsinu í Nyköbing,
gaf, svo dæmi sé tekið, Sigríði Eiríksdóttur
góð ráð um garðrækt (FÍH B/3. Bréf
Sigríðar Eiríksdóttur, dags. 9. mars 1937)
og ástríðufullir frímerkjasafnarar í hópi
erlendra starfssystra leituðu til Félags
íslenskra hjúkrunarkvenna eftir aðstoð.
Ferðalöngum úr röðum stéttarinnar, sem
skolaði hér á land, var sýnd lofsverð
gestrisni. Fyrir Alþingishátíðina 1930
auglýsti félagið í hjúkrunartímaritum á
Norðurlöndum, Englandi og í Kanada
að reynt yrði að greiða götu þeirra sem
hefðu hug á að sækja hátíðarhöldin á
Þingvöllum. Hjúkrunarkonur frá Dan-
mörku, Hollandi og Noregi þáðu boðið
- ein frá hverju landi. Þær fóru í kynnisferð
að Kleppsspítala í fylgd stjórnarkvenna
(Margrét Guðmundsdóttir, handrit). Sam-
vinna hjúkrunarkvenna á Norðurlöndum
sendi íslendingum veglega kransaköku að
gjöf. Hún var fyllt með ýmsu hnossgæti
og listilega skreytt með sykurgerðu
víkingaskipi og hjúkrunarkonu sem tróndi
á toppnum. Kakan var flutt til Þingvalla og
komið fyrir á veisluborði þar sem sérstakir
gestir þingsins fengu að njóta hennar
(Tímarit Félags íslenskra hjúkrunarkvenna
6:2 (1930), ágúst, bls. 5).
íslendingar höfðu takmarkaða reynslu af
starfi innan fjölþjóðlegra félagshreyfinga
í upphafi þriðja áratugarins. Samstarf
hjúkrunarkvenna hér á landi við erlend
systurfélög vakti athygli Ingibjargar
Ólafsson framkvæmdastjóra sem bjó í
London. Félag íslenskra hjúkrunarkvenna
sýndi að hennar dómi „víðsýni og
BREYTT HLUTVERK STÉTTARFÉLAGA
Frá altækri umsjón til einstaklingsaðstoðar?
Formaður Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga veltir hér vöngum
yfir hlutverki stéttarfélaga. Tímabil miðstýringar virðist vera fyrir bí,
einnig á þessu sviði. Gengur Félag íslenskra hjúkrunarfræðinga í takt
við þessa þróun? Lesendur eru hvattir til að taka þátt í umræðunni
með því að senda inn viðbrögð við grein Elsu.
Meginhlutverk stéttarfélaga hefur hingað
til verið kjarasamningagerð og réttinda-
gæsla. Á síðastliðnum áratug hafa hins
vegar orðið þær breytingar á samnings-
umhverfi og uppbyggingu kjarasamninga
að þeir hafa færst úr miðstýrðum
samningum í dreifstýrða, og samskipta-
reglur og áherslur vinnuveitenda annars
vegar og stéttarfélaga og starfsmanna
hins vegar hafa breyst. Það er mikilvægt
að stéttarfélög og félagsmenn þeirra þekki
hlutverk sín og taki forystu um breytingar
sem til heilla geta orðið í stað þess að
bregðast eingöngu við því sem orðið er.
Miklir hagsmunir eru jú í húfi.
Elsa B. Friðfinnsdóttir
Tvískipting kjarasamninga, í miðlægan
hluta og stofnanahluta, hefur aukið mjög
möguleika stéttarfélaga og einstakra
starfsmanna eða starfsmannahópa á að
einstaklingstengja laun. Víðast hefur verið
horfið frá þeirri hugmyndafræði að aðall
kjarasamninga sé jöfn laun, nú er iitið svo
á að ákveðinn grunnur sé sameiginlegur
en hver og einn starfsmaður fái síðan að
njóta verðleika sinna í launum.
Markmið stofnanasamninga var og er m.a.:
- Að styrkja starfsemi viðkomandi
stofnunar þegar til lengri tíma er litið með
því að færa í hendur stofnunar og stéttar-
félags/starfsmanna hennar útfærslu til-
tekinna þátta kjarasamningsins og
skapa þannig forsendur fyrir betri starfs-
skilyrðum starfsmanna.
- Að færa ákvörðun um launasetningu
starfa nær starfsvettvangi þar sem hægt
er að bregðast hraðar við breytingum
sem eiga sér stað á störfum og skipulagi
stofnana.
- Að auka gæði þjónustunnar með því að
efla samstarf starfsmanna og stjórnenda
á vinnustað.
Þessi breyting á kjarasamningum frá
miðstýringu til dreifstýringar var að
mínu mati fyrsta skrefið í ferli sem hefur
og mun leiða af sér annað hlutverk
34
Tímarit hjúkrunarfræðinga - 4. tbl. 84. árg. 2008