Tímarit um endurskoðun og reikningshald - 01.02.1976, Blaðsíða 52

fyrir. í meginatriðum virðast tillögur
þeirra vera samhljóða hugmyndum þeirra
Edwards og Bell. Þeir leggja ríka áherzlu
á, að í rekstrarreikningi fyrirtækja sé sýnd
sams konar stærð og sú, sem hér að
framan hefur verið nefnd gengur rekstr-
arhagnaður (gangverðshagnaður; current
cost profit). Hann verður til, eftir að frá
tekjum vegna seldra afurða hafa verið
dregin gæði, sem notuð hafa verið við
öflun teknanna, metin á notavirði. Að því
er varðar mat vörunotkunar eiga þeir al-
gjöra samleið með þeim Edwards og Bell.
Afskriftir, samkv. Sandilands-tillögun-
um, skulu reiknaðar af viðeigandi virðis-
stofni, sem ekki er ávallt EKV eins og
þegar hefur komið fram. Sé notazt við
ákvcðna prósentutölu, getur verið talin
ástæða til að breyta um tölu, ef breyt-
ing verður á skoðunum um væntanlegar
eftirstöðvar notkunartíma fjármunar, al-
veg eins og eðlilegt er að gera í hefð-
bundnum reikningsskilum. A því ári þeg-
ar breyting verður á virðingargrundvell-
inum, t.d. frá EKV til NV, er mælt með
því, að afskriftir séu reiknaðar af hinum
nýja virðisstofni með þeim hundraðs-
hluta, sem svarar til eftirstöðva notkun-
artíma. í dærni, sem tckið er 1 álits-
gerðinni, er í upphafi árs notazt við
EKV, sem er þá £120. í lok árs er NV
= £80 og áætlaður notkunartími 8 ár. Á
árinu yrðu afskriftir ákveðnar £10, en
óinnleystur geymsluhagnaður yrði lækk-
aður um £30. (Því má skjóta inn, að
Sandilands-nefndin rnælir með, að yfir-
leitt sé afskrifað af notavirði í árslok, en
ekki af meðaltali á árinu eins og þeir
Edwards og Bell gera).
Hér er þess ekki kostur að gera þess-
um tillögum frekari skil, enda hefur
meginboðskapur nefndarinnar þegar ver-
ið kynntur. Um þá leiðréttingu vörunotk-
unar og afskrijta, sem gerð hafa verið
sérstaklega að umtalsefni, segir nefndin
(í frjálslegri þýðingu) : „Að því er varð-
ar reksírarreikninginn, þá álítum við, að
þessar tvær leiðréttingar á reikningsskil-
um samkv. hefðbundnum aðferðum, og
þœr tvær einar, feli í sér heiltækt (comp-
rehensive) kerfi reikningsskila, sem séu
fyllilega við hæfi á tímum verðbólgu“.*
Sem dæmi um viðfangsefni, sem hér
hefur ekki verið hægt að taka til með-
ferðar og sem hafa reyndar hjá Sandi-
lands-nefndinni alveg fallið í skugga
hinna brýnni úrlausnarefna, má nefna
meðferð óefnislegra fjármuna. Það mál
þarfnist miklu rækilegri athugunar en
þeir hafi getað komið við og að svo
stöddu mæli þeir með, að beitt verði að-
ferð hefðbundinna reikningsskila við með-
ferð þeirra. Skuldir til langs tíma er ann-
að dæmi um efni, sem hefur orðið útund-
an, og sem sömuleiðis hefur ekki verið
fullafgreitt hjá Sandilands-nefndinni.
Skuld til langs tíma, (t.d. vaxtabréfalán),
getur einhverju sinni borið hærri eða
lægri vexti en markaðsvöxtum nemur, og
fyrirtæki getur átt þess kost að leysa til
sín skuldina hvenær sem er fyrir gjald-
daga. Markaðsvirði skuldabréfa fyrirtæk-
is gæti einhverju sinni verið lægra held-
ur en nemur bókfærðum eftirstöðvum
skuldarinnar. Neikvætt notavirði skuldar-
innar er þá lægra heldur en sú fjárhæð,
*Sjá tilvísun (4), bls. 162-3.
50