Tímarit um endurskoðun og reikningshald - 01.02.1976, Blaðsíða 18

unum frá 1954 og síðari lögum, þar sem
hún tekur eingöngu til íbúðarhúsnæðis,
en gilti áður um fasteignir almennt.
Svo sem greinir hér að ofan var felld
niður flokkun íbúðarhúsnæðis í útleigt
íbúðarhúsnæði og íbúðarhúsnæði, sem
eigandi notar sjálfur ásamt fjölskyldu
sinni. Þetta virðist hafa það í för með
sér, að 3ja ára reglan og undanþágan nái
til alls íbúðarhúsnæðis, þar sem skil-
greiningin, sem áður var á hugtakinu
íbúðarhúsnæði í 1. mgr. E. liðs 15. grein-
ar laga nr. 68/1971, hefur nú verið felld
úr lögunum.
Tillögurnar, sem fólu í sér talsverða
víkkun tekjuhugtaksins breyttust þannig
verulega í meðförum þingsins. Nær allar
breytingarnar, sem þingið samþykkti,
miða að þrengingu tekjuhugtaksins að því
er fasteignir varðar, þannig að segja má,
að reglurnar um skattlagningu söluágóða
fasteigna séu hagstæðari skatt])egnum, en
þær voru samkvæmt lögunum frá 1921,
sem er næsta óvenjuleg þróun, ef miðað
er við þróunina í nágrannalöndum okkar.
5. GRÓÐASKYNSREGLAN OG
ATVTNNUREKSTRARREGLAN
í DÓMAFRAMKVÆMD
5.1. Tnngangur
Samkvæmt dönskum skattarétti — og
áður íslenzkum — er um gróðasjónar-
mið (spekulation) að ræða, þegar salan
fer fram í gróðaskyni (spekulationsöje-
med). Það, sem ræður úrslitum um
skattlagninguna, er þess vegna sú spurn-
ing, hvort viðkomandi eignar hefur verið
aflað í því skyni að afla gróða við sölu
hennar. I Danmörku er hin skattalega
niðurstaða sú sama, hvort sem um er að
ræða sköttun samkvæmt gróðaskyns-
reglunni eða atvinnurekstrareglunni, sam-
anber hinsvegar mismunandi meðferð
taps í íslenzkum skattarétti. Þegar um
verzlun er að ræða, snýst hún einnig um
það, að festa kaup á einhverju til þess
að selja það aftur með hagnaði. Þegar
um er að ræða kaup og sölu á hlutum,
sem viðkomandi hefur atvinnu af að
selja, er talað um verzlun, atvinnu eða at-
vinnustarfsemi. Þegar um er að ræða
hluti, sem viðkomandi hefur ekki atvinnu
af því að selja, er talað um sölu í gróða-
skvni.*
í Danmörku er til fjöldinn allur af
dómum og úrskurðum stjórnvalda um
skattlagningu ágóða af gróðaskynssölu.
Gróðaskynsreglan er mjög erfið í fram-
kvæmd, vegna þess að hún felur það í
sér að taka verður afstöðu til hinnar hug-
lægu afstöðu aðila, þegar hinnar seldu
eignar er aflað.
Þegar dómstólarnir fjalla um sölu í
atvinnuskyni, verða þeir í fyrsta lagi að
taka afstöðu til þess, hvort viðkomandi
skattþegn hefur það að atvinnu að verzla
með fasteignir fyrir eigin reikning. Ef svo
er verða þeir þar að auki að taka afstöðu
til þess, hvort hin einstaka sala hefur
farið fram sem eðlilegur þáttur í atvinnu-
starfseminni. Ef það er einnig tilfellið, er
hægt að slá því föstu, að um atvinnu-
rekstrarsölu er að ræða, án þess að dóm-
*C. Helkett: Opgörelse af den skatte-
pligtige indkomst. 11. útgáfa. Kbh. 1974,
bls. 485.
16