Tímarit um endurskoðun og reikningshald - 01.02.1976, Blaðsíða 44

Til þess nú að finna gengan rekstrar-
hagnað (A) þarf að endurmeta þá
gjaldaliði, sem ekki hafa verið metnir á
gangverði í rekstrarreikningnum að of-
an, en það eru liðirnir vörunotkun, af-
skrift tækis — 1 og tækis — 2. Verzlun-
arkostnaður hefur hins vegar, samkvæmt
forsendu, fallið á jafnt og þétt á árinu á
nokkurn veginn sama tíma og þær tekj-
ur, sem eru tilefni gjaldanna.
Til þess að finna gangvirði vörunotk-
unar á árinu, þ.e.a.s. það virði, sem að
tíma til svarar til sölunnar, er eðlilegt að
fara þá leið að reikna út meðalkaup-
verð á árinu. Heildarkaupverð hinna 450
eininga er kr. 5.490, sem gefur meðal-
kaupverðið kr. 12,2. Samkvæmt þessu
hefur vörunotkun numið 400 ein. á kr.
12,2 pr. ein. — kr. 4.880, sem er kr. 380
hærri tala en sú, sem sett var í rekstrar-
reikninginn að ofan.
Gangverðsafskriftir skal reikna sem til-
tekinn hundraðshluta af meðalverði nýs
fjármunar á árinu. Það virði má nám-
unda með því að taka meðaltal virðis í
ársbyrjun og virðis í árslok, eins og þeir
Edwards og Bell gera. Fyrir tæki — 1
var nývirði í ársbyrjun kr. 1.400; í árslok
kr. 1.680; meðaltal = kr. 1.540. Ársaf-
skrift yrði 10% af kr. 1.540 = kr. 154.
Með sama hætti verður fundin afskrift
af tæki — 2, sem var í notkun allt árið
Nývirði í upphafi árs var kr. 500; í lok
árs kr. 600, meðaltalið er kr. 550, og 10%
afskrift gerir kr. 55.
Að gerðum þessum útreikningum fæst
niðurstaða um gengan rekstrarliagnað
(A):
Tekjur af seldum vörum kr. 6.000
Gjöld:
Vörunotkun 4.880
Afskrift: Tæki — 1 154
Afskrift: Tæki — 2 55
Verzlunarhagnaður 900 5.989
Gengur rekstrarhagnaður 11
Mismunurinn á hagnaði samkvæmt
hefðbundinni aðferð og á gengum rekstr-
arhagnaði er kr. 449 (=460-11). Megin-
hluti mismunarins, kr. 380, stafar af
breyttu mati vörunotkunar, en afgangur-
inn, kr. 69, orsakast af hækkun afskrifta
(kr. 54 vegna tækis — 1 og kr. 15 vegna
tækis — 2).
Við höfum nú reiknað út þrjá fyrr-
greindra haganaðarhluta: A=ll, (A+
D) =460, sem gefur D = 44, og C
= 180. Þá er ógert að reikna út tölugildi
B, sem er sá geymsluhagnaður, sem
myndast á árinu 1975 og óhjákvæmilegt
er að þekkja til að geta fundið út inn-
leysanlegan hagnað í heild (hagnaðarhug-
tak I á bls. 39).
Við skulum fyrst skrifa upp efnahags-
reikning hinn 1/1 1975 eins og hann er
þegar allir fjármunir eru metnir á gang-
verði þá, til þess að séð verði, hvaða
stærðir það eru, sem fylgjast þarf með.
Þessi efnahagsreikningur er reyndar sá
efnahagsreikningur, sem fram kemur sem
óaðskiljanlegur hluti ársreikninga, ef
fylgt er gangverðsreikningi.
42