Tímarit um endurskoðun og reikningshald - 01.02.1976, Blaðsíða 14

til skattskyldra tekna. Sönnunarbyrðin
um ásetninginn hvíldi hins vegar á skatt-
yfirvöldum, svo sem síðar verður fjallað
nánar um.
3)5 ára reglan
Ágóði af sölu fasteignar, sem verið
hafði í eigu skattþegns skemur en 5 ár,
var skattskyldur. Hér er um að ræða ó-
afsannanlega líkindareglu. Grundvöllur
reglunnar er, eins og áður greinir, að
flestar gróðaskynssölur fari fram skömmu
eftir að eignarinnar er aflað. Þessa reglu
mætti e.t.v. kalla hlutlæga gróðaskyns-
reglu, sbr. hins vegar regluna í 2, sem
byggir á huglægum atriðum.
Frá söluágóða af sölu fasteignar, sem
skattskyld var samkvæmt gróðaskyns-
reglunni eða 5 ára reglunni, mátti draga
tap, sem orðið hafði á sams konar sölu á
árinu. Tapið mátti hinsvegar ekki draga
frá öðrum tekjum.
3.2. íslenzka og danska gróðaskyns-
reglan
Þegar íslenzka gróðaskynsreglan er
borin saman við þá dönsku, kemur strax
í ljós talsverður munur á reglunum.
Danska reglan gerir að vísu ráð fyrir því,
að sala innan 2ja ára feli í sér líkur fyrir
því að um gróðaskyn hafi verið að ræða.
Hins vegar er sá afgerandi munur, að
skattþegn hefur möguleika á að hrinda
þessum líkum. 2ja ára reglan er því fyrst
og fremst sönnunarregla, þar sem sönn-
unarbyrðin um að salan hafi ekki verið
gróðaskynssala, hvilir á skattþegni hafi
salan farið fram innan 2ja ára frá því að
eignarinnar var aflað. Ef salan fer hins
vegar fram eftir 2 ár frá því að eignar-
innar var aflað, hvilir sönnunarbyrðin
á skattyfirvöldum.
íslenzka gróðaskynsreglan gat átt við
allar sölur án tillits til eignarhaldstíma, ef
skilvrði hennar voru að öðru leyti upp-
fyllt. 5 ára reglan hafði það hins vegar
í för með sér, að gróðaskynsreglan varð
ekki raunhæf nema um sölur, sem fóru
fram eftir 5 ár, samanber þó eftir 1954.
3.3. Breytingarnar til 1971
3.3.1. Árið 1942
Með lögum nr. 20/1942, 2. gr. 2.
mgr., er gerð viðbót við e. lið 7. greinar.
Þar var ákveðið að 5 ára reglan um
skattlagningu söluágóða fasteigna skyldi
ekki gilda, ef skattþegn hafði eignast hina
seldu eign við arftöku. En ef um fyrir-
framgreiðslu arfs væri að ræða, skyldi
eignarhaldstíminn ákveðinn sem saman-
lagður eignarhaldstími arfleifanda og erf-
ingja. Nú er samanlagður eignarhalds-
tími arfleifanda og erfingja lagður til
grundvallar bæði við arftöku og fyrir-
framgreiðslu arfs, sbr. 12. mgr. E. liðs 7.
gr. laga nr. 68/1971. Mér er ekki kunn-
ugt um neinn dóm eða úrskurð, sem sker
úr um það, hvort undanþágan frá skatt-
skyldu vegna sölu eigna, sem fengnar eru
að arfi. hafi einnig náð til gróðaskynssölu,
en eðlilegt er að álíta að sama aðalregl-
an hafi gilt og í Danmörku, þ.e. að þær
kringumstæður, að eignin væri fengin að
arfi, hafi útilokað beitingu gróðaskyns-
reglunnar.
12