Tímarit um endurskoðun og reikningshald - 01.02.1976, Blaðsíða 8

sem t.a.m. er maður selur eign sína . . .“
Samkvæmt þessu hefur ágóði af eigna-
sölu ekki verið talinn falla undir hug-
takið tekjur.
í áliti milliþinganefndar 1907 er hins
vegar gert ráð fyrir þ\'í, að ágóði við sölu
á eign, sem vaxið hefur í verði án til-
kostnaðar af hálfu eiganda, teljist til
skattskyldra tekna. Segir í áliti nefndar-
innar, að á undanförnum árum hafi það
ekki sjaldan borið við, að þeir, sem eign-
ast hafi lóðir í kaupstöðum fyrr lítið eða
ekkert, hafi síðan selt þær fyrir hátt verð.
Líkt sé um fossa og fleira. Þegar svo
standi á, mæli öll sanngirni með því, að
ríflegum skatti sé svarað af jafnauð-
fengnum gróða.*
Árið 1913 lagði stjórnin fram frum-
varp til laga um tekjuskatt. Frum-
varpið, sem ekki náði fram að ganga,
var að mestu leyti byggt á tillögum milli-
þinganefndarinnar frá 1907, en ákvæð-
inu um söluágóða hafði verið breytt.
Ákvæðið var nú á þá leið, að skatt-
skyldur skyldi talinn ágóði við sölu á
eign, enda þótt salan félli ekki undir at-
vinnurekstur skattgreiðanda, ef ætla
mátti, að hann hefði keypt eignina eða
öðlast hana á annan hátt í því skyni að
selja hana aftur með ágóða eða hún
hefði ekki verið lengur í eigu hans en 3
ár. Um ástæður fyrir þessari breytingu
*Álit milliþinganefndar, er skipuS var
með konungsúrskurði 2. desember 1907
til þess að endurskoða skattalög lands-
ins. Reykjavík 1908, bls. 45.
frá 1907-tillögunum segir í athugasemd-
um við frumvarpið, að ekki sé rétt að
leggja tekjuskatt á verðhækkun yfirleitt,
vegna þess að það væri ranglátt gagn-
vart seljanda, sem greiða þyrfti skattinn
á einu ári. Hins vegar gæti verið rétt-
mætt að leggja sérstakan skatt á slíka
verðhækkun, verðhækkunarskatt, sem
greiddist árlega af eigninni sjálfri í hvers
höndum sem hún væri, og hvort sem hún
væri seld eða kyrr í eigu sama manns.
Ekki voru þó gerðar tillögur um slíkan
verðhækkunarskatt. Þá segir ennfremur í
athugasemdum að ástæðurnar fyrir hinni
breyttu mynd ákvæðisins um söluágóða
séu þær, að full ástæða sé til þess að
leggja tekjuskatt á spekulationssölu (hér
eftir oft nefnd gróðaskynssala), sem
sé sama eðlis og atvinna og á-
vallt framkvæmd til að afla tekna.
Hins vegar sé erfitt að gera grein-
armun á því, hvenær bæri að skoða sölu
sem spekulationssölu og hvenær ekki. Síð-
an segir orðrétt: „En fram úr þeim
vanda virðist heppilega ráðið með þeirri
reglu, sem norska skattanefndin frá 1904
hefur stungið upp á, að láta skattinn
koma niður á sölu allra þeirra eigna, sem
seldar eru skömmu eftir að þær eru
komnar í eigu seljanda, og hefur sú regla
því verið tekin hér upp. Með því móti
munu flestar spekulationsölur komast
undir skattinn, og þó ekki væri um slíka
sölu að ræða, gerði minna til þótt skatt-
ur væri greiddur, þegar verðhækkunin
er alveg nýtilkomin.“*
*Alþingistíðindi 1913 A, bls. 210 og 217.
6