Ráðunautafundur


Ráðunautafundur - 15.02.2001, Síða 57

Ráðunautafundur - 15.02.2001, Síða 57
47 glataðist landnámskornið. Byggyrki frá Svíþjóð og Noregi hafa verið hryggjarstykkið í korn- ræktinni, en nú hyllir undir kynbætt íslensk yrki. I matjurtarækt hafa á hinn bóginn varðveist gamlir stofnar sem eru enn mikilvægir fyrir ræktun. Kartaflan kom upphaflega til landsins fyrir atbeina Björns í Sauðlauksdal og hefur verið ræktuð síðan. Þrír kartöflustofnar em varðveittir í Norræna genbankanum sem íslenskir og ganga þeir undir nöfnunum gular, rauðar og bláar íslenskar. Rauðar íslenskar eru um fjórðungur af íslensku stofnútsæðisræktuninni og því enn vinsælar hjá neytendum. Gulrófur hafa verið ræktaðar hér í tvær aldir. í kjölfar inn- lendrar fræræktar urðu til staðbundnir stofnar lagaðir að veðurfari hér. Nú er hins vegar svo kornið að einungis þrír þeirra hafa sjálfstætt vörslugildi og nefnast þeir Ragnarsrófa, Maríu- bakkarófa og Sandvíkurrófa. Einn er í ræktun og unnið er að því að koma hinum í notkun. í íslenskum plöntum leynast ýmsir eftirsóknarverðir eiginleikar sem hagnýta má með ntargs konar hætti. Auk eiginlegra nytjaplantna má geta þess að margar plöntur búa yfir lækningamætti og eru uppi áforrn um að nýta þær við framleiðslu á náttúrulyfjum ýmiss konar. Má þar nefna ýmsar fléttur og skófir, ætihvönn, geithvönn, vallhumal og blóðberg. Nýting villtra plantna telst til hlunninda. Auk eiginlegra lækningajurta má nefna berjatínslu, fjallagrös og fleiri jurtir sem nýttar eru t.d. í jurtate og snyrtivörur. Hefðbundin búfjárrækt á íslandi er bundin við gönrlu íslensku búQárkynin sem voru flutt hingað með landnámsmönnum. lslenska kúakynið, sauðfjárkynið og hrossakynið teljast öll vera upprunaleg íslensk kyn og eru í fullri notkun sem hefðbundin framleiðslukyn. Þessi kyn hafa mikla sérstöðu vegna þess hve lítið þau hafa blandast effir komuna til Islands. Heimildir eru um nokkurn innflutning nautgripa á 18. og 19. öld, en áhrifa þess gætir lítt og erfða- rannsóknum ber saman við sögulegar heimildir urn aðskilnað íslenska kúakymsins frá öðrurn stofnum í 1100 ár. Endurteknar tilraunir voru gerðar til að flytja inn sauðfé til kynbóta, en þær tilraunir enduðu flestar með ósköpum eins og kunnugt er vegna sjúkdóma sem innflutta féð bar með sér. Ekki fara sögur af innflutningi lirossa til kvnbóta. Þrengingar urðu í öllurn inn- lendu stofnunum þegar harðindatímabil gengu yfir og búfé var fellt vegna fóðurskorts eða féll hreinlega úr hor. Þrátt fyrir þessar þrengingar og langtímaeinangrun hefur skyldleikarækt ekki aukist til skaða að því er virðist og mikill árangur hefur náðst í ræktun þessara kynja efti’ ið skipulegar ky'nbætur hófust. íslenska geitin er rnjög garnalt kyn, sem tekist hefur að halda við þrátt fyrir mjög lítinn stofn í áratugi. Nytjar af geitum eru því miður litlar og þær eru í flestum tilfellum haldnar til skemmtunar og því hefur gengið hægt að ijölga í stofninum. Greiddur hefur verið stofn- vemdarstyrkur til geitfjáreigenda síðan 1965 og hefur það án efa haft rnikla þýðingu fyrir við- hald stofnsins. Görnlu íslensku hænsnin eru einnig aðallega höfð til skemmtunar og skrauts þar sem þau þykja treg til varps, en litadýrð þeirra er hins vegar rómuð. Töluverður áhugi er á íslenskum hænsnunum og virðist stofninn fara heldur vaxandi samkvæmt athugun sem gerð var fyrir nokkrum árurn. Nytjar annarra búf|ártegunda byggjast á stofnum sem fluttir voru til landsins á 20. öld, annað hvort sent nýjar tegundir, svo sem minkar. blárefír, silfurrefir. kanínur og kalkúnar eða sem endumýjun tegunda sem urðu útdauðar (svín) eða þóttu ekki hæfar sem framleiðslukyn (varphænur og holdahænsni). Svín voru ræktuð hér frá landnámi og fram á 16. öld. en þá dó upprunalegi stofninn út. Svín voru flutt frá Evrópu sitt hvoru megin við aldamótin 1900 og ræktuð að mestu án skipu- legra kynbóta fram til 1997 þegar innílutningur var tekinn upp að nýju. Svínastofninn hefur aldrei verið stór og sá stofn sem kallaður hefur verið íslenskur var sennilega á mörkum þess að geta talist sérstakur stofn, nema ef hugsast gæti að hann væri dæmigerður fyrir svínastofna sem voru ræktaðir í Evrópu á fyrri hluta 20. aldar og eru nú flestir horfnir eða gjörbreyttir.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184
Síða 185
Síða 186
Síða 187
Síða 188
Síða 189
Síða 190
Síða 191
Síða 192
Síða 193
Síða 194
Síða 195
Síða 196
Síða 197
Síða 198
Síða 199
Síða 200
Síða 201
Síða 202
Síða 203
Síða 204
Síða 205
Síða 206
Síða 207
Síða 208
Síða 209
Síða 210
Síða 211
Síða 212
Síða 213
Síða 214
Síða 215
Síða 216
Síða 217
Síða 218
Síða 219
Síða 220
Síða 221
Síða 222
Síða 223
Síða 224
Síða 225
Síða 226
Síða 227
Síða 228
Síða 229
Síða 230
Síða 231
Síða 232
Síða 233
Síða 234
Síða 235
Síða 236
Síða 237
Síða 238
Síða 239
Síða 240
Síða 241
Síða 242
Síða 243
Síða 244
Síða 245
Síða 246
Síða 247
Síða 248
Síða 249
Síða 250
Síða 251
Síða 252
Síða 253
Síða 254
Síða 255
Síða 256
Síða 257
Síða 258
Síða 259
Síða 260
Síða 261
Síða 262
Síða 263
Síða 264
Síða 265
Síða 266
Síða 267
Síða 268
Síða 269
Síða 270
Síða 271
Síða 272
Síða 273
Síða 274
Síða 275
Síða 276
Síða 277
Síða 278
Síða 279
Síða 280
Síða 281
Síða 282
Síða 283
Síða 284
Síða 285
Síða 286
Síða 287
Síða 288
Síða 289
Síða 290
Síða 291
Síða 292
Síða 293
Síða 294
Síða 295
Síða 296
Síða 297
Síða 298
Síða 299
Síða 300
Síða 301
Síða 302
Síða 303
Síða 304
Síða 305
Síða 306
Síða 307
Síða 308
Síða 309
Síða 310
Síða 311
Síða 312
Síða 313
Síða 314
Síða 315
Síða 316
Síða 317
Síða 318
Síða 319
Síða 320
Síða 321
Síða 322
Síða 323
Síða 324
Síða 325
Síða 326
Síða 327
Síða 328
Síða 329
Síða 330
Síða 331
Síða 332
Síða 333
Síða 334
Síða 335
Síða 336
Síða 337
Síða 338

x

Ráðunautafundur

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ráðunautafundur
https://timarit.is/publication/1260

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.