Ráðunautafundur - 15.02.2001, Síða 210

200
1. Rýgresiskerfi, 6 ára hringur: Þetta kerfi hentar ekki annars staðar en þar sem kalhætta er
minnst, því að fóðuröflun byggir á fjölæru rýgresi. Olíklegt er líka að nokkur leggi upp með
það eingöngu, heldur verði það notað samhliða öðru kerfi. Kerfið miðar við að tún verði
plægt og grænfóðri sáð, næstu tvö ár sáð komi, fjórða árið sáð korni og með því fjölæru
rýgresi og ef til vill rauðsmára, fimmta og sjötta árið verður svo heyjað rýgresistún.
2. Kornkerfi, 9 ára hringur: Þetta kerfi hentar þar sem menn vilja leggja áherslu á komrækt og
hafa komið sér upp aðstöðu til þeirra hluta. Þá er tún plægt og sáð komi tvö ár í röð, þriðja árið
er sáð korni með vallarfoxgrasi og ef til vill rauðsmára, næstu sex ár verður heyjað vallar-
foxgrastún. Þetta er kerfíð sem Ólafúr á Þorvaldseyri notar og hugmyndin er frá honum komin.
3. Korn og grœnfóður, 10 ára hringur: Þetta kerfi líkist því næsta hér á undan, en leggur
minna upp úr kornræktinni. Þá er tún plægt og sáð grænfóðri tvö ár í röð og ef nota á repju
eða næpu er rétt að gera það fyrra árið, en höfrum eða rýgresi sáð hið síðara. Það er nefnilega
óráð að sá korni beint á eftir grænfóðri sem hefur verið beitt. Kýr hafa þá lagt af sér mikinn
áburð í landið og á það illa við kornið. Þriðja ár er svo sáð korni og fjórða árið korni með
vallarfoxgrasi og eftil vill rauðsmára. Sex ára vallarfoxgrastún lokar svo hringnum.
4. Grœnfóðurkerfi, 9 ára hringur: Þetta kerfi er ætlað til nota á þeim svæðum þar sem kom-
rækt er ekki möguleg. Að sjálfsögðu má sá byggi í þessu kerfi, en það reiknast þá sem græn-
fóður. Tún er plægt og sáð grænfóðri tvö ár í röð, síðan er sáð grænfóðri með vallarfoxgrasi
og ef til vill rauðsmára. Það grænfóður verður að vera arniað hvort hafrar eða bygg, annað
kæfir grasið. Hringnum lokar svo sex ára vallarfoxgrastún.
Til að einfalda útreikninga settum við upp eins konar viðmiðunarkerfi. Það er í aftasta
dálki í 5. töflu. Þar er gert ráð fyrir 10 ára hring. Grænfóður verður tvö ár í röð, korn eitt ár og
kom með vallarfoxgrasnýrækt aimað. Vallarfoxgrastún i 6 ár samfellt lokar siðan hringnum.
Gert er ráð fyrir að ijölært rýgresi verði í tíunda hluta túns og skýrir það brotatölumar í
dálkinum.
NÝIR TÍMAR
Þá er kornið að því að meta
hvemig fóður sáðskiptaræktun
getur gefið og hversu gott það er í
samanburði við kúafóður nýliðins
árs. Forsendur fyrir útreikningum
á fóðurræktuninni eru gefnar í 6.
töflu. Hlutfall grastegunda í því
sem kallað er vallarfoxgrastún er
fengið úr túnaskoðun Guðna
Þon'aldssonar (1994). Uppskera
og meltanleiki einstakra tegunda er fengið úr tilraunum á Korpu síðustu 20 ár (Jarðræktartilraunir/
JarðræktaiTannsóknir Rala). Miðað er við að tún sé slegið snemma og tvíslegið.
Lokaniðurstaða okkar kemur fram í 7. töflu. Mestu umskiptin eru að fyrirbærið gamalt
tún hverfur úr kúabúskapnum. Þar með er kalvandamálið margumrædda að mestu úr sögunni.
Og með því að ganga ræktunarmenningunni á hönd geta kúabændur aukið uppskeru af túnum
sínum um 25% án þess að bæta við nýju ræktunarlandi. Miklu meira munar þó um það að
meltanleiki heimaaflaðs fóðurs eykst úr 71% í 78% að meðaltali. Það eykur át kúnna og er
ávísun á aukna nyt úr hverri kú. Öllum hlýtur að vera ljóst að breytingar í þessa átt eru bráð-
nauðsynlegar og löngu tímabærar.
6. tafla. Forsendur tyrir útreikningum á heildarfóðurframleiðslu.
% Meltanleiki fe/kg t/ha Uppskera fe/ha
Gamalt tún 68 0,69 4,5 3.100
Vallarfoxgrastún 73 0,76 5,0 3.800
Rýgresistún 78 0.84 9,0 7.500
Nýrækt 75 0.80 2,5 2.000
Grænfóður 80 0,87 6,0 5.200
Korn 90 1,00 3,5 3.500