Freyr - 01.05.2006, Síða 14

BÚNAÐARÞING
Nemendur grunnskólans í Þykkvabæ, sem nú hefur verið lagður niður, á góðum degi
mörkuð aðstoð þarf að gera mun betur. Til
að draga aðstöðu þess fólks sem við þetta
býr enn frekar fram skal sagt frá því hér að
dæmi eru um að foreldrar þurfi jafnvel að
skipta upp heimili sínu og fjölskyldu til að
börn þeirra komist í grunnskóla. Geta
stjórnvöld lokað augum fyrir því að árið
2006 sé foreldrum gert að sæta sltkum
kostum? Er þá ekki betra að vera hreinskilin
og viðurkenna að við erum ekki tilbúin að
verja alla byggð? Skólar og félagsþjónusta
er einn af hornsteinum byggða, séu slíkir
hlutir ekki i lagi er ekki hægt að ætlast til að
íbúar takist á við að efla og bæta atvinnulif.
Enn skal haldið áfram og nefnt hér að við-
urkenna þarf með ríkari hætti kostnað við
að senda börn i framhaldsnám. Einnig þarf
að viðurkenna þarf kostnað fólks sem sæk-
ir vinnu um langan veg.
Ekki er síður mikilvægt að auka sam-
keppnishæfni dreifðra byggða til búsetu
með því að tryggja sama orkuverð um allt
land. Það er best tryggt, að mínu mati, með
sameiginlegu eignarhaldi landsmanna á
stóru orkufyrirtækjunum.
BÚSETUMÁL
Sveitarfélög ættu að hugleiða að nýta betur
skipulagsvöld sín til að styðja við byggð og
efla. Sveitarstjórnum er falið mikið vald er
þær skipuleggja nýtingu á landi. Ekki ein-
asta hafa þær völd til að setja landeigend-
um hömlur á nýtingu lands heldur geta þær
haft mikil áhrif á samsetningu sinna samfé-
laga. Þær geta með ákvörðunum sínum
skilgreint landnot og þannig haft áhrif á
hvernig eignarhald jarða mótast til framtíð-
ar. Sveitarfélögin og við öll ættum alltaf að
hafa I huga að staðbundið eignarhald á
auðlindum tryggir ábyrgustu nýtingu þeirra
og samfélaginu arð.
Fyrir Búnaðarþingi liggur ályktunartillaga
um búsetumál. Með henni er fyrst og fremst
verið að vekja fólk til umhugsunar að með
auknum fjárráðum og frítíma eigi fólk þess
kost að velja sér búsetu. I mörg ár hefur svo-
kölluð „tvöföld búseta" verið rædd. Það hug-
tak er að mörgu leyti óskýrt og fáir vita hvað
tvöföld búseta þýðir I raun, annað en að fólk
á sér heimili á tveimur stöðum - annað í borg
og hitt í sveit. Löggjöfin gefur okkur hins veg-
ar ekki kost á að velja á hvorum staðnum við
greiðum launatengda skatta og þar með haft
áhrif á rétt okkar til þjónustu sveitarfélag-
anna. Ég tel tímabært að við hugsum „tvö-
falda búsetu" með nýjum hætti.
Jarðir hafa, líkt og aðrar fasteignir, hækk-
að mjög í verði undanfarið. Jarðeigendum
er mikilvægt að þessar eignir þeirra vaxi að
verðmætum. En þessi þróun á sér líka aðra
hlið. Of mörg dæmi eru um að jarðir sem
eru seldar fari í eyði. Fólkið selur og flytur á
brott og enginn kemur (staðinn. Fleiri úti-
Ijós eru slökkt en áður. Fleiri jarðir falla úr
notkun í framleiðslulandbúnaði vegna þess
að hann keppir ekki við það verð sem þar er
boðið. Við viljum taka vel á móti þeim sem
keypt hafa jörð eða landskika til að verða
hluti af þeim samfélögum sem fyrir eru í
sveitum, þótt ekki sé um viðvarandi búsetu
að ræða. Einmitt vegna þeirra erum við að
ræða um nýja hugsun á búsetuformi. Fólk-
ið sem vill dvelja og lifa með okkur íbúum
sveitanna er velkomið. En eftir því sem á
fleiri útiljósum er slökkt verður tæpast við-
haldið blómlegum samfélögum. Eftir því
sem arður af starfsemi og hlunnindum fleiri
jarða er fluttur úr byggðarlögunum veikist
stoðkerfi sveitanna. Umhugsunarefni er
einnig hvernig við tryggjum ættliðaskipti i
slíku umhverfi. Flvernig við viðhöldum fjöl-
skyldubúskap og sjálfseignarformi bújarða.
BÆNDUR OG WTO
Fleira í okkar umhverfi er að breytast. Enn
liggur ekki fyrir niðurstaða f viðræðulotu
WTO. Sú óvissa sem þvi fylgir er okkur erf-
ið. Bændasamtökin hafa verið í góðu sam-
bandi við okkar utanríkisþjónustu og
samningafólk íslands og komið á framfæri
sjónarmiðum sinum. Á þeim hefur verið
allgóður skilningur, en það breytir því ekki
að ástæða til að óttast hver lendingin
verður.
Þess má sjá merki að bændur víða um
lönd séu farnir að ókyrrast vegna þeirra
breytinga sem liggja í loftinu. Norskir
bændur héldu á lofti andúð sinni á fyrir-
huguðum áherslum WTO með því að
ganga frá Noregi til Genfar sl. sumar.
Bændasamtökin áttu fulltrúa í táknrænni
andstöðu þeirra. Bændur innan ESB eru
margir farnir að sjá fram á flókið og þung-
lamalegt kerfi sem atvinnu þeirra er búin.
Með vaxandi óróa og með auknum efa
stjórnmálamanna og bænda er styttra í að
einhver eða einhverjir rísi upp og mótmæli.
Þýskir bændur ræða nú efasemdir sínar
með breytt stuðningskerfi ESB. Franskir
bændur hafa ekki sagt sitt síðasta orð.
14
FREYR 05 2006