Freyr - 01.05.2006, Síða 31

BÚNAÐARÞING
Edda Björnsdóttir og Hlynur Halldórsson í Miðhúsum á Héraði komu á setningarhátíð Búnaðarþings til þess að veita
Landbúnaðarverðlaununum viðtöku
hinum alþjóðlega vettvangi fyrir viðgang
og velferð framtíðarinnar hefði leitt til þess
að gleymst hefði hvað er límið í samfélag-
inu og hvað það er sem tengir saman fólk
sem myndar svo eina heild - þjóð, þjóð sem
á sér móðurmál og föðurland. Gleymska
og andvaraleysi sem getur svo áður en var-
ir máð út vitundina um sjálfstæðið, tilfinn-
inguna fyrir gildi þess og meðvitundina um
auðlegðina sem því fylgir.
í nútímaumræðu er lögð mikil áhersla á
að við séum ekki eyland fjærst í eilífðar
útsæ heldur meginland mitt I hringiðu við-
burðanna og þess vegna ríði á að afleggja
hjástoðarhugsunarhátt og taka upp al-
gleymisvitund. Það er að sjálfsögðu rétt,
tækni nútímans hefur aflagt flesta afkima
og gert nær öllum kleift að vera alls staðar
og það nær samstundis og atburðir eiga
sér stað. Það er hins vegar alrangt að það
þýði að sérkenni og sérstaða sé afdala-
mennska. I nútímanum reynir þvert á móti
mun meira á innviði hvers samfélags en
áður. Einangrunin sem áður fyrr var sjálf-
gefin og af margvíslegum ástæðum er ekki
lengur fyrir hendi.
Alda hinna alþjóðlegu strauma og áreitis
verður sffellt þyngri og eins auðveldlega og
hún getur skilað okkur lengra og betur inn
í hið alþjóðlega samfélag getur hún jafn
auðveldlega sogað okkur út á reginhaf.
Virk og kinnroðalaus þátttaka í alþjóða-
samfélaginu byggist fyrst og fremst á því
að skírskotað sé til uppruna og athvarfs
sfns sem mark er tekið á. Þangað sækja
menn fótfestu, þaðan kemur mönnum afl-
ið, áhrif og virðing á hinum alþjóðlega vett-
vangi.
Innri samfélagslegur styrkur og metnað-
ur fyrir hönd menningar sinnar og tungu
verður sífellt mikilvægari og þeir sem láta
undan síga f þeim efnum verða reköld á al-
þjóðahafinu og éhrifalausir með öllu. Þeir
sem harðast ganga fram í umræðunni um
algleymisheim framtíðarinnar virðast á ein-
hvern hátt vera haldnir minnimáttarkennd
sem lýsir sér í því að allir verði að vera eins
til þess að teljast gjaldgengir, ekkert megi
vera með sérkennum og sérstöðu viðkom-
andi samfélags. Þetta er dæmigerð eylend-
isminnimáttarkennd og er í raun hættuleg
framvindunni. Það að vera eitt samfélag,
hluti af meginstraumi, felur nefnilega í sér
þær skyldur að varðveita og vernda, um-
gangast af ábyrgð og nýta af skynsemi.
HORNSTEINAR SAMFÉLAGSINS ERU
ÞJÓÐIN, LANDIÐ OG MÓÐURMÁLIÐ
Grundvöllurinn að ábyrgri þátttöku í al-
þjóðasamfélaginu er að byggja upp í eigin
ranni samfélag sem getur staðist til fram-
tíðar. Hornsteinar þeirrar byggingar eru hin
samofna þrenning, við sjálf þjóðin, landið
sem vistar okkur og móðurmálið sem nær-
ir og Ijær afl til að tjá hina dýpstu sorg og
æðstu hugsun.
íslenskir athafnamenn sem farið hafa fyr-
ir útrás atvinnuveganna hafa fyrst og fremst
vakið athygli og verið mærðir fyrir það sem
þeir sögðu, hvernig þeir stóðu að verki en
ekki fyrir það hversu þeir tjáðu sig á þeim
erlendu málum sem þeir þurftu að nýta sér
til þess að ná fram markmiðum sínum.
Hér heima hefur hins vegar á stundum
þótt fínt að geta skreytt málfar sitt með alls
kyns erlendum slettum og það talið bera
vott um mikla kunnáttu og færni. Þegar að
þessu hefur verið fundið er það kallað út-
nesjamennska og þjóðremba, sem standi
gegn eðlilegri þróun málsins og nútíma-
væðingu þess. Þetta er alvarleg hugsana-
villa og leiðir aðeins af sér andvaraleysi,
deyfir máltilfinninguna og auðgar ekki á
neinn hátt skilning á framandi tungum. Af
sama toga er umræðan um nauðsyn
tvítyngingarinnar. Þar láta menn vegast á
móðurmálið, sem er sem samnefnari okkar
og þjóðareinkenni, einn af hornsteinum
samfélagsins, annars vegar, og færni í mála-
kunnáttu, hins vegar.
Málakunnátta er að sjálfsögðu mikilvæg
og því brýnni sem við liggjum nær megin-
straumum. Deila má um hvort þar eigi að
ríkja einhæfni eða fjölbreytni og bendir
margt til þess að þar beri að gefa fleiri val-
kosti en færri. Þessari umræðu má hins veg-
ar aldrei blanda saman við umræðuna um
FREVR 05 2006
31