Dagblaðið Vísir - DV - 16.02.2018, Blaðsíða 51

16. febrúar 2018 51
Blaðamaður hitti Snorra á Kringlukránni en þangað var hann mættur í fyrsta
sinn á ævinni: „Er þetta ekki eld-
gamall staður? Klassík í Reykja-
vík?“ spyr Snorri um leið og hann
tekur af sér húfuna. Við pöntum
sódavatn, pepsí og hnetur og svo er
kveikt á upptökutækinu.
Snorri er sonur þeirra Sturlu
Þengilssonar forritara og Maríu
Norðdahl, fyrrverandi kennara.
Hann ólst upp hjá foreldrum sín-
um og systkinum, þeim Oddnýju
og Kára, í Árbæ en bæði hafa verið
áberandi í fjölmiðlum á síðustu
árum. Oddný starfaði lengi sem
borgarfulltrúi Samfylkingarinnar
og Kári sem tónleikahaldari. Síðar
eignuðust þau bróðurinn Tómas,
föðurmegin, en sá verður tvítugur
á árinu og gæti því eins verið sonur
systkina sinna … eða þannig. Að
grunnskólanámi loknu fór Snorri
í Menntaskólann við Sund sem
var mjög algengt meðal Árbæinga
hér áður fyrr og ekki leið á löngu
þar til hann stofnaði hljómsveit,
– enda af þeirri kynslóð sem var
undir áhrifum frá Rokki í Reykja-
vík, en þeim fannst það næstum
skylda að gera eitthvað skapandi
eins og Óttarr Proppé kom inn á í
síðasta BIRTU-viðtali. Með Snorra
í bandinu voru meðal annars þeir
Ottó Tynes, Þórir Viðar Þorgeirs-
son og Kristinn Pétursson.
Hljómsveitin, sem fékk nafnið
Ottó og nashyrningarnir, naut
ágætis velgengni á þeim tíma
sem hún starfaði en segja má að
hápunktur ferilsins hafi verið
tónleikar í Moskvu árið 1989.
Hvernig kom það til að þú
flæktist þangað?
„Jú, þetta var svolítið fyndið
og eiginlega hálfgerð tilviljun. Ég
var eitthvað að fletta Þjóðviljanum
við eldhúsborðið heima hjá mér
og rak augun í viðtal við Sigríði
Richards sem sagði frá því að ein-
hver friðar- og umhverfisverndar-
samtök í Danmörku óskuðu eftir
tuttugu og fimm ungmennum frá
Íslandi í vinaferð til Sovétríkjanna.
Tilgangurinn var að brjóta niður
múra milli ungs fólks og ég var
alveg til í það,“ segir Snorri og hlær
en hann var aðeins nítján ára þegar
hann skellti sér út ásamt stórum
hópi ungra Skandinava.
„Þetta var skipulagt frá Kaup-
mannahöfn og hópurinn fékk
fría vegabréfsáritun sem á þeim
tíma var í raun og veru ólöglegt.
Á þessum árum voru heimsókn-
ir ferðamanna til Sovétríkjanna
skipulagðar eins og þær eru í
Norður-Kóreu í dag. Það
var ákveðið fyrir fólk
hvar það átti að gista,
hvaða staði mátti skoða,
hvernig maður færi
þangað og svo framvegis.
Ef þú fórst út af hótelinu
og ætlaðir eitthvert á
eigin vegum þá stóð ein-
hver upp í lobbíinu og
elti þig út. Önnur leið
til að komast inn í ríkin
var sú að sovéskur ríkis-
borgari þurfti að bjóða
manni formlega með
bréfi í gegnum sendi-
ráð. Danirnir hugsuðu
stórt og fóru í það að
finna fimm þúsund
sovéska ríkisborgara til
að bjóða fimm þúsund
manns í heimsókn.
Þegar þeir voru komn-
ir vel á veg þá strand-
aði allt hjá einhverju möppudýri í
Moskvu sem rak augun í þetta og
spurði hvernig stæði á því að fimm
þúsund manns væru samtímis að
bjóða fólki í heimsókn. Hann var
ekki hrifinn og stoppaði ferlið en
þegar Gorbatsjov komst að þessu
þá gaf hann út persónulega tilskip-
un um að uppátækið skyldi leyft og
það í miðri perestrojkunni!“ rifjar
hann upp og hristir höfuðið.
Skorturinn á frelsi áþreifanlegur í
Sovétríkjunum
Hljómsveitin Ottó og nashyrn-
ingarnir hélt út ásamt E-X, Snigla-
bandinu og fleiri hressum ung-
mennum sem fóru bæði í hópum
og sem einstaklingar. Krakkarnir
fjármögnuðu ferðina sjálfir enda
uppihaldið ekki svo dýrt og Snorri
hvatti sína menn til að skella sér
með.
„Til dæmis vildi ég ólmur fá
einn besta vin minn, Gunnar
Bjarna, son Ragnars skjálfta, og
núverandi yfirlækni Krabbameins-
deildarinnar, með mér. Hann
hafði ekkert með tónlist að gera og
langaði alls ekki til að fara en ég
sannfærði hann um að koma enda
væri hann af frægum vinstri ætt-
um. Þetta væri jafnframt
einstakt tækifæri og því
ekki annað við hæfi en að
hann kæmi með. Hann
lét til leiðast og það var
sannarlega örlagarík
ákvörðun því í Sovétríkj-
unum kynntist hann kon-
unni sem hann á tvö börn
með og er enn kvæntur í
dag,“ segir hann og af því
má álykta að alla vega einn
múr hafi brotnað þarna
milli unga fólksins.
Hvernig var það fyrir
strák af vinstri ættum
sem las Þjóðviljann við
eldhúsborðið að koma til
Sovétríkjanna á þessum
tíma. Leist þér á þetta eða
snerirðu til baka sem hægri-
maður?
„Það var reyndar alveg augljóst
að kommúnisminn virkaði ekkert
sérstaklega vel. Margt var í lagi en
annað alls ekki. Fyrst og fremst var
skorturinn á frelsi bæði áþreifan-
legur og áberandi. Strákar á okkar
aldri þurftu til dæmis að smygla
inn tónlist frá Vesturlöndum. Ef
einhver einn komst yfir plötu þá
var hún látin ganga manna á milli
sem voru saman í einhvers konar
hljómplötuklúbbi, – og svo tóku
allir plötuna upp á kassettur. Ríkið
stjórnaði því jú hvaða tónlist fólk
hlustaði á og þetta var allt saman
kolólöglegt.“
Í miðri byltingu við
Vetrarhöllina í Leníngrad
Ungmennin heimsóttu Leníngrad,
Kænugarð og Moskvu en ferðin
tók heilan mánuð. Snorri segir
hápunktinn hafa verið tónleika,
sem þeir reyndar spiluðu ekki á, í
Maxin Gorki-garðinum í Moskvu
en þeim lýsir hann sem stórkost-
legri og jafnframt mjög súrrealískri
upplifun.
„Ég hef aldrei á ævinni séð jafn
mikið af lögreglumönnum. Þeir
stóðu meðfram öllum götum, í
þrefaldri röð fyrir framan sviðið og
allt í kring. Áttu að sjá til þess að
enginn myndi missa sig yfir þessari
vestrænu rokktónlist og það gerðu
þeir. Í eitt skipti þegar við spiluð-
um sáum við þá lúberja nokkra
krakka með kylfum, bara af því
þau dönsuðu „of mikið“. Þetta
var gersamlega ótrúlegt.“
Strákurinn sem þeir félagarnir
gistu hjá í Leníngrad varð góður
vinur Snorra og tveimur árum
síðar fór hann aftur að heimsækja
hann. Í ágúst árið 1991 var hann
staddur í auga stormsins dagana
sem sovéska byltingin upphófst
sem leiddi síðar til upplausnar
kommúníska fjölþjóðaríkisins.
„Berlínarmúrinn féll daginn
eftir að ég kom heim úr fyrri
ferðinni til Sovétríkjanna og það
fannst mér magnað enda nýkom-
inn heim úr kommúnistaríki. Í
sjálfu sér kom uppreisnin ekki
mikið á óvart því allir höfðu verið
að bíða eftir henni. Spennan lá í
loftinu og spurningin var aldrei
hvort heldur hvenær. Við Dimitri
ætluðum til Moskvu þann 19. ágúst
en komumst ekki þar sem allar
lestarsamgöngur lágu niðri. Ég
man að við stóðum á torginu fyrir
framan Vetrarhöllina í Leníngrad
þar sem fóru fram mótmælafundir
og það voru hermenn alls staðar
en við vorum samt ekki smeykir
enda íbúar Leníngrad fremur
friðsælir og frjálslyndir miðað við
fólk annars staðar í landinu,“ segir
Snorri sem komst klakklaust aftur
til Íslands á þeim tíma sem hann
ætlaði sér.
Hann var staddur í Leníngrad þegar Sovétríkin féllu
árið 1991 og tíu árum síðar stóð hann og horfði á
reykjarmökkinn stíga upp frá tvíburaturnum í New
York. Þótt Snorri Sturluson sé rétt að verða 48
ára hefur þessi geðþekki auglýsingamaður upplifað
fleiri örlagaviðburði en margir geta ímyndað sér. Eftir
sextán ára búsetu í New York er hann snúinn aftur til
fósturjarðarinnar ásamt eiginkonu og tveimur sonum
og starfar sem hugmyndasmiður og leikstjóri hjá
auglýsingastofunni Pipar\TBWA.
Margrét H. gústavsdóttir
margret@dv.is
„Hann var ekki
hrifinn og
stoppaði ferlið en
þegar Gorbatsjov
komst að þessu þá
gaf hann út persónu-
lega tilskipun um að
uppátækið skyldi
leyft og það í miðri
perestrojkunni.
Gott að
vera inni
í GeymSlu
Eitt fjölmargra
verkefna
Snorra var
til dæmis
skemmtileg
herferð um að
hægt væri að
finna athvarf
í leigðu
geymslurými.
með DenniS Hopper Snorri starfaði
með mörgum stórstjörnum í Bandaríkjunum,
meðal annars Dennis Hopper heitnum sem
hér má sjá í góðu stuði. Mynd Snorri SturluSon