Dagblaðið Vísir - DV - 27.04.2018, Qupperneq 28

28 fólk - viðtal 27. apríl 2018
„Á þessum tíma voru aðeins
100 bestu hlauparar heimsins
með slíkan tíma en ég vissi það
ekki þá. Það var enginn sem sagði
mér það.“
Kom íþróttaferill aldrei til
greina?
„Það komu eitt sinn menn frá
háskóla í Flórída og vildu bjóða
mér frítt nám ef ég myndi hlaupa
fyrir þá. Örn Eiðsson, formaður
ÍSÍ, kom með þeim. En ég vildi
heldur vera hérna hjá lundanum
og gella. Ég var ekkert að pæla í
einhverju stjörnulífi í íþróttum.“
Á þessum árum vildi Árni verða
náttúrufræðingur því sjórinn og
fuglalífið heillaði hann svo mikið.
Hann fór hins vegar í Kennaraskól­
ann og lauk prófi þar árið 1966.
Eftir námið dvaldi hann í Surtsey,
sem þá var nýrisin úr sjó, og starf­
aði þar í tvö ár sem vaktmaður yfir
eynni og við rannsóknarvinnu.
„Eyjan varð til árið 1964 og
það var ótrúleg upplifun að vera
þarna. Gosið var alltaf í gangi og
það kraumaði í eynni. Ég var mik­
ið einn þarna en stundum voru
margir vísindamenn. Þetta var
góður skóli en það varð þó ekkert
úr náttúrufræðinni hjá mér.“
Árni fann sig heldur ekki í
kennarastörfunum og kenndi að­
eins í eitt ár fyrir útskrift og eitt ár
eftir. Árið 1967 fann hann loks sína
fjöl í blaðamennskunni og dag­
skrárgerð.
Gosið og Gísli á Uppsölum
Árni bankaði upp á hjá Matthíasi
Johannessen, ritstjóra Morgun­
blaðsins, og fékk þar vinnu sem
blaðamaður og því starfi átti
hann eftir að sinna í 24 ár, eða til
ársins 1991, og um tíma var hann
fréttastjóri blaðsins. Á sama tíma
var hann einnig dagskrárgerðar­
maður hjá Ríkisútvarpinu, bæði í
sjónvarpi og útvarpi, og stjórnaði
meðal annars fyrsta helgarþættin­
um, Í vikulokin.
„Þetta var það skemmtileg­
asta sem ég hef gert um ævina. Ég
var mest í innlendum fréttum og
karakterviðtölum. En ég sá einnig
um slysafréttir og önnur stór mál
þar sem þurfti að fara á vettvang.“
Þú hefur væntanlega séð um
gosið hér 1973?
„Já. Móðir mín hringdi í mig
þremur mínútum eftir að gosið
hófst, klukkan tvö um nóttina, og
sagði mér að það væri soldið að
ske austur í Eyjum. Ég var á vakt
þá og hringdi í Styrmi Gunnars­
son, sem var þá nýorðinn ritstjóri,
og sagði honum að við þyrftum að
stoppa blaðið. Ég yrði að fara út í
Eyjar af því að það væri að byrja
gos og við þyrftum að setja nýja
forsíðu á blaðið. Eftir þetta samtal
hringdi Styrmir í Björn Jóhanns­
son, fréttastjóra, og spurði hvort
ég væri byrjaður að drekka.“
Hvernig varð þér við að sjá
heimabyggðina loga?
„Mér bregður aldrei en þetta
var sérkennilegt. Fólkið var ekki
hrætt og það tók þessu með yfir­
vegun. Fyrst héldu margir að
þetta væri flugeldasýning á bæn­
um Kirkjubæ af því að það var af­
mæli þar. Ég fór beint af flugvell­
inum upp á Helgafell til að ná sem
bestu útsýni og svo niður í bæ
þar sem ég skrifaði stanslaust um
hvað var að gerast. Síðan gaf ég út
bók sem Ómar Ragnarsson kallaði
stóru kokkabókina. Hún hét Eldar
í Heimaey og Ómar leit svo á að ég
væri að elda í Heimaey,“ segir Árni
kíminn.
Á blaðamannaferli Árna var
hann sennilega best þekktur fyrir
mannlífsviðtölin sín, til dæmis
við Gústaf guðsmann á Siglufirði
og Gísla á Uppsölum. Árni og síð­
ar Ómar Ragnarsson gerðu Gísla
að þjóðþekktum manni í einu vet­
fangi en fram að því hafði hann
verið nánast alveg óþekktur. Árni
heyrði fyrst af Gísla á Bíldudal árið
1977. Hann spurði kunnuga menn
hvort það væru ekki einhverjir
kynlegir kvistir í sveitinni og þeir
sögðust halda að það væri maður
sem héti Gísli í Selárdalnum, en
vissu ekki einu sinni hvort hann
var á lífi.
Árni bað Ómar að fljúga með
sig og þar hitti hann Gísla og tók
viðtalið fræga. Fjórum árum síðar
fóru Árni og Ómar saman til hans
en þá með sjónvarpsmyndavélar
með sér.
„Gísli vildi fyrst ekki koma út
úr húsinu en þá var hann spurður
hvort hann vildi ekki koma og hitta
blaðamanninn af Morgunblaðinu
sem hafði heimsótt hann um árið.“
Árni setur sig í stellingar og herm­
ir eftir Gísla: „Ha? Jú, ég man eftir
honum. Hann var svo skrítinn.“
Árni segist aldrei hafa verið í
innsta hring Ríkissjónvarpsins, eða
klíkunni eins og hann kallar það.
Hann hafi frekar verið talinn að­
skotahlutur þar. En hann stýrði þó
yfir hundrað þáttum og þar á með­
al þeim fyrsta sem sýndur var í lit.
„Í þættinum tók ég viðtöl við
söngkonurnar Guðrúnu Símonar­
dóttur og Þuríði Pálsdóttur. Þáttur­
inn var einn og hálfur tími og það
var sagt að þegar þættinum lauk
hafi verið mikið álag á vatnskerfið
í borginni því að það hefði enginn
tímt að fara á klósettið og missa af
þeim, kellingunum.“
Vestfirsk kona hengdi
klóna á gítarinn
Tónlist var ávallt stór þáttur á
heimili Árna í barnæsku og alltaf
sungið þegar fólk kom saman.
Hann byrjaði hins vegar ekki að
sinna listinni fyrir alvöru fyrr en á
miðjum táningsaldri þegar Odd­
geir Kristjánsson kenndi honum á
gítar. Í kringum árið 1967 fór hann
að skemmta opinberlega í fyrstu
skiptin, á þjóðlagakvöldum í Tóna­
bæ. Um þetta leyti samdi hann
fyrstu lögin sín og 1971 kom fyrsta
platan út, Milli lands og Eyja. Síð­
an hefur plötunum fjölgað í 20 og
tónleikunum í nærri 4.000.
Árni hugsar sig vel um þegar
hann er spurður um fyrirmyndir í
tónlist en segir svo: „Presley! En ég
átti engan séns í hann þannig að
ég fór mína eigin leið.“
Hann hefur flutt öll helstu sjó­
mannalögin og þjóðlagaperlurnar
en einnig samið ótal lög sjálfur. Þá
sérhæfði hann sig í að semja lög
við ljóð íslenskra skálda, til dæm­
is heila plötu sem hann vann náið
með Halldóri Laxness árið 1975.
„Halldór sagði við mig að það
besta sem hann hefði skrifað væru
ljóðin.“ Árni setur sig í leikræn­
ar stellingar á ný og hermir eftir
nóbelskáldinu: „En krítíkerar, þeir
telja eitthvað annað, ég skil það
ekki.“
Gítarinn frægi með fuglsklónni
er fyrir löngu orðinn óaðskiljanleg-
ur hluti af ímynd Árna sem tónlist-
armanns. En hvernig rataði hún
þangað?
„Það var ekki mín hugmynd. Ég
var að spila á kvöldvöku um páska
í Hlíðarfjalli á Akureyri árið 1968.
Um miðnætti kom til mín eldri
kona frá Vestfjörðum og hengdi
klóna á gítarinn hjá mér. Síðan
hefur hún verið þarna. Hún er nú
svolítið komin til ára sinna enda
hafa margir verið að grípa í hana
og fikta á öllum þessum skemmt­
unum. Þá lét ég smíða silfurhosur
á klærnar, og kostaði 20 þúsund
kall hosan.“
Annað sem Árni er þjóðþekkt­
ur fyrir er brekkusöngurinn sem
hann hefur stýrt á lokadegi Þjóð­
hátíðar, flest ár síðan 1977. Hann
segir einn mesta hápunkt á ferl­
inum hafa verið þegar mættu hátt
í 20 þúsund manns til að hlýða á.
„Ein gítardrusla og fátækleg rödd
fyrir framan þennan skara.“
Bros fatlaðs barns minnisstætt
Árni er með þrjú tónlistarsöfn,
glæný úr pressunni, undir hönd­
um. Í fyrsta lagi er það þreföld
DVD­útgáfa sem nefnist Sólar­
svítan. Þar má finna safn af lögum
sem Árni saumaði saman í svítu
fyrir sinfóníu og flutti Sinfóníu­
hljómsveit Úkraínu verkið. Þar
má einnig finna hina áðurnefndu
Grísku sólarsvítu sem flutt er af
sömu sveit og bouzouki­leikaran­
um Panagiotis Sterigou en það ku
vera í fyrsta skiptið sem hljóðfærið
er notað með sinfóníu. Þriðji disk­
urinn er kóraútsetning á lögum
Árna, flutt af Karlakórnum Þröst­
um frá Hafnarfirði.
„Ég fékk hugmyndina þegar ég
heyrði svítu byggða á lögum Odd­
geirs. Mér fannst þetta svo fallegt
og datt í hug að gera þetta með
mín eigin lög. Einn af mínum göll­
um er að ég veð í það sem mér
dettur í hug. Ég hvorki kann né
get geymt hluti. Síðan verð ég að
reyna að bjarga mér á sundi.“
Við gluggann er tvöföld tón­
leikaplata, Við gluggann, tekin
upp á sjötugsafmæli Árna sem
haldið var í Salnum í Kópavogi.
Þar lék undir með honum úr­
val íslenskra tónlistarmanna,
Magnús Kjartans son, Birgir Níel­
sen, Ingólfur Magnússon, Björn
Thoroddsen og Úlfar Sigmarsson.
„Þetta er topplið. Ég hef alltaf
bjargað mér með því að vinna með
þeim bestu. Þá flýt ég með, eins og
korktappi. Þetta voru sígild og fal­
leg lög sem mér finnst gaman að
syngja. Bara bjútí og ævintýr.“
Síðast en ekki síst er það tvö­
falda barnaplatan Bara gaman
sem inniheldur meira en hundrað
af helstu barnasöngvum síðustu
áratuga og með honum sungu
stúlkur úr Stúlknakór Reykjavík­
ur. Þetta er fyrsta barnaplatan sem
Árni gefur út en það er ástæða fyr­
ir útgáfunni:
„Þetta eru lög sem leikskólarnir
eru meira og minna hættir að
spila. Í stað þess taka þeir slitr­
ur úr erlendum lögum og semja
einhverja drasltexta við. Þetta eru
lög sem hægt er að syngja í
„Stjórnmálin í dag
ráðast að miklu
leyti af dægurflugum og
uppþotum. Hlutir eins og
naglalakk geta hleypt
öllu í bál og brand.
„Það er ekkert til sem er
eins sárt og sorgarsárs-
auki, ekkert“
mynd hanna