Morgunblaðið - 05.07.2018, Qupperneq 40

40
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. JÚLÍ 2018
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Athyglisverðgrein CarlsBildts, fyrr-
verandi forsætis-
ráðherra Svíþjóð-
ar, birtist í
Morgunblaðinu í
gær. Bildt hefur
lengi verið trúr hugsjónum
sem sagt er að Evrópusam-
bandið byggi á. Hann er með
böggum hildar þegar hann
horfir á stöðuna á meginland-
inu og erfiðleikana í þýskum
stjórnmálum. Bildt orðar það
svo, að nú standi yfir orrusta
um sál Þýskalands og bætir því
við að arfleifð Helmuths Kohls,
sem var ásamt Konrad Aden-
auer áhrifamestur leiðtoga
Þýskalands eftir stríð, sé í húfi.
Þá er það sérstaklega athyglis-
vert að Bildt segir svo í lok
greinar sinnar: „Núverandi
krísa verður líklega leyst með
röð ófullkominna málamiðlana
– bæði innan ESB og innan rík-
isstjórnar Þýskalands. Það er,
þrátt fyrir allt, oft þannig sem
Evrópusambandið virkar, líkt
og í skuldakreppu Grikklands.“
Það er sjaldgæft að ábyrgir
áhugamenn um Evrópusam-
bandið (sem betur gæti heitið
Afneitunarsambandið) kannist
við það opinberlega hvernig
leiðtogar og æðstu embættis-
menn stóðu svefnlausir að „nið-
urstöðum“ leiðtogafundanna.
Forystumenn einstakra ríkja
héldu svo hver til sinnar höf-
uðborgar og túlkuðu „niður-
stöður“ hver eftir sínum hent-
ugleikum án þess
að nokkur viður-
kenndi að ágrein-
ingur væri uppi um
hvað í þeim fælist.
Þetta skrítna
vinnulag var ein
helsta ástæða þess
hversu illa tókst að koma þeim
málum frá. En það er ekki
endilega rétt hjá Carl Bildt að
uppnámið þá hafi snúist um
Grikkland og örlög þess. Á
næturfundunum mörgu gat
mönnum ekki verið meira sama
um örlög Grikkja. Grikkja-
vandinn var nafn á tíma-
sprengju sem snerist um evr-
una og tilverurétt hennar og
þess vegna voru búrókratar í
Brussel og handlangararnir í
höfuðborgunum svo titrandi á
taugum.
Það sem er helst öðruvísi
núna í fyrsta kafla ESB-upp-
námsins (Grikkand var aðeins
forleikur) er að nú segir hver
leiðtoginn af öðrum að meint
„niðurstaða“ á leiðtogafund-
inum í Brussel sé meiningar-
laus eða botnlaus. Og ekki bara
þeir. Hinn eldheiti ESB-sinni
og þungavigtarmaður Guy Ver-
hofstadt, fyrrverandi forsætis-
ráðherra Belgíu, hellti sér yfir
Tusk, forseta leiðtogaráðsins,
og Juncker, forseta fram-
kvæmdastjórnarinnar, á mál-
fundi ESB-þingsins og bað um
skýringar á ruglingslegustu
greinum „sáttarinnar“. Engin
svör bárust. Það var þó a.m.k.
hefðbundið.
Það þarf nokkuð til
svo að Carl Bildt
skrifi grein eins og
þá sem birtist í
blaðinu í gær}
Bildt er brugðið
Laun lækna erugreinilega við-
kvæmt mál. Í
fyrradag kom fram
á heimasíðu
Læknafélags Íslands yfirlýsing
í tilefni af frétt, sem birtist í
Morgunblaðinu sama dag. „Í
Morgunblaðinu í dag, 3. júlí
2018, er gefið í skyn að heildar-
laun lækna eftir 6 ára nám séu
um 1.500.000 kr. Þetta er rangt
og er harmað að reynt sé að
blanda læknum inn í yfirstand-
andi launadeilur annarra heil-
brigðisstétta. Hið rétta er að
dagvinnulaun lækna eftir 6 ára
nám eru skv. kjarasamningi
fjármála- og efnahagsráðherra
og Læknafélags Íslands (LÍ)
kr. 479.000 á mánuði …,“ segir
í yfirlýsingunni.
Þetta er furðuleg leiðrétting.
Textinn í frétt Morgunblaðsins
var skýr. Þar sagði orðrétt:
„Samkvæmt vef stjórnarráðs-
ins voru heildarlaun lækna að
meðaltali 1,5 milljónir á mán-
uði í fyrra.“ Þarna er ekkert
gefið í skyn um að þetta séu
heildarlaun lækna eftir sex ára
nám. Þarna er einfaldlega sagt
að þetta séu heildarlaun lækna
að meðaltali. Það
fer ekki á milli
mála í textanum,
hvorki þegar lín-
urnar eru lesnar
eða lesið á milli þeirra. Erfitt
er að sjá að þetta kalli á yfirlýs-
ingu með orðunum „þetta er
rangt“ og „hið rétta er“ því að
textinn var ekki rangur og
hlýtur þar af leiðandi að hafa
verið réttur.
Í fréttinni var hins vegar
rætt við Katrínu Sif Sigur-
geirsdóttur, formann kjara-
nefndar Ljósmæðrafélags Ís-
lands, sem segir að ljósmæður
horfi til annarra stétta með
fimm til átta ára háskólanám,
margar með styttra nám en
talsvert hærri grunnlaun. Síð-
an bætir hún við: „Það er engin
stétt sem við getum beint sam-
samað okkur við. Læknar eru
ansi nærri þegar þeir eru búnir
með sín sex ár í grunnnámi og
haf jafnvel bætt við sig einu,
tveimur árum í viðbót, eins og
við ljósmæður höfum margar
gert.“ Ef til vill hugnast
Læknafélaginu ekki þessi sam-
anburður. Er þá ekki rétt að
segja það?
Villandi yfirlýsing
frá Læknafélaginu}Rétt og rangt
N
ú eru rúm tvö ár frá því farið var
af stað í þriggja ára átak til að
stytta biðlista eftir völdum
skurðaðgerðum. Um er að ræða
átak heilbrigðisráðuneytisins
með það fyrir augum að stytta biðtíma eftir lið-
skiptaaðgerðum, hjartaþræðingum og auga-
steinsaðgerðum. Bið eftir fyrrnefndum aðgerð-
um á Landspítala hafði á þeim tíma sem ráðist
var í átakið verið langt umfram viðmiðunar-
mörk Embættis landlæknis um ásættanlegan
biðtíma eftir aðgerð, en þau viðmiðunarmörk
eru 90 dagar.
Embætti landlæknis fylgist með biðlista-
átakinu og stöðu þess með reglubundnum
hætti. Eftir að ráðist var í átakið hafa mikil um-
skipti orðið í bið eftir skurðaðgerð á augasteini
á Landspítala. Af þeim sem biðu eftir aðgerð
þar í febrúar 2018 höfðu einungis 9% beðið lengur en þrjá
mánuði, en hlutfallið var 84% fyrir tveimur árum. Bið eftir
hjarta- og/eða kransæðamyndatöku er nú vel innan ásætt-
anlegra marka, en af þeim sem voru á biðlista í febrúar
2018 höfðu aðeins 7% beðið lengur en þrjá mánuði.
Ef liðskiptaaðgerðir eru skoðaðar sérstaklega, þ.e. að-
gerðir á hnjám og mjöðmum, má sjá að árangur átaksins
er greinilegur. Mun færri eru á biðlista eftir liðskipta-
aðgerð á Landspítala eftir að ráðist var í biðlistaátakið
hinn 1. janúar 2016. Á þeim degi voru 937 manns á bið, eft-
ir fyrsta ár átaksins voru 774 manns á biðlista og 1. janúar
2018 voru 660 manns á biðlista eftir aðgerð. 1. júní 2018
voru 617 manns á biðlista. Heildarfækkun á
biðlista eftir liðskiptaaðgerð á Landspítala
nemur því 34% frá því að átakið hófst. Í þessu
samhengi er mikilvægt að halda því til haga að
fjöldi nýrra sjúklinga á umræddum biðlistum
hefur aukist um 20% frá upphafi átaksins. Ef
fjöldi nýrra sjúklinga hefði haldist óbreyttur
frá ársbyrjun 2016 væru nú aðeins um 400
sjúklingar á biðlista eftir liðskiptaaðgerð.
Meðalbiðtími eftir liðskiptum á hné og
mjöðm hefur styst verulega. Í upphafi átaks
var biðlistinn að meðaltali 10,4 mánuðir en 1.
júní síðastliðinn var meðalbiðtími eftir lið-
skiptum á hné 5,5 mánuðir en 4,4 eftir lið-
skiptum á mjöðm. Af þessum gögnum má sjá
að biðlistaátakið hefur haft ótvíræðan ávinning
í för með sér. Jákvætt er einnig að sýkingar-
tíðni eftir aðgerðir hefur ekki aukist, þrátt fyr-
ir fjölgun aðgerða.
Biðlistaátakið er dæmi um samvinnu heilbrigðisstofn-
ana sem hefur tekist vel. Samvinnan hefur leitt af sér
styttri biðlista eftir völdum skurðaðgerðum, og þar með
bættri heilbrigðisþjónustu, og biðlistaátakinu verður hald-
ið áfram. Á sama tíma er mikilvægt að muna að við leysum
þessi mál ekki með átaki. Verkefnið er stórt og viðvarandi
og verður aðeins leyst til framtíðar með styrkingu opin-
bera heilbrigðiskerfisins og innviða þess. Það er stóra
verkefnið.
Svandís
Svavarsdóttir
Pistill
Alvöruárangur – styttri bið
Höfundur er heilbrigðisráðherra.
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
FRÉTTASKÝRING
Axel Helgi Ívarsson
axel@mbl.is
Fyrirætlanir um að reisanýtt meðferðarheimilifyrir börn á höfuðborgar-svæðinu hafa verið í far-
vegi frá árinu 2011. Virðist eitthvað
vera að rofa til í þeim málum en
Barnaverndarstofa sendi fyrir mán-
uði beiðni til Garðabæjar um við-
ræður um lóð fyrir meðferðarheim-
ilið. Er hugsanlegur lóðarkostur á
svæði vestan við Kjóavelli, skammt
frá Vífilsstaðavatni. Ekki er komið
að eiginlegri lóðarúthlutun en stað-
setningin virðist henta þörfum
Barnaverndarstofu nokkuð vel.
Staðsetningin hentar vel
„Út frá þessari frumathugun
virðist margt benda til þess að þessi
staðsetning komi vel til greina og
okkur finnst ástæða til að skoða
þennan kost nánar með Garðabæ og
erum spennt að sjá hvað kemur út
úr því,“ segir Heiða Björg Pálma-
dóttir, starfandi forstjóri Barna-
verndarstofu, í samtali við Morgun-
blaðið.
Var bréf Barnaverndarstofu
um lóð fyrir meðferðarheimilið tekið
fyrir á fundi bæjarráðs Garðabæjar
26. júní sl. og vísaði ráðið bréfinu til
umfjöllunar skipulagsnefndar. Er
málið statt þar og áætlað að það
verði tekið til frekari athugunar í
ágúst, eða þegar sumarleyfum lýk-
ur, segja þau Heiða Björg Pálma-
dóttir og Arinbjörn Vilhjálmsson,
skipulagsstjóri Garðabæjar, í sam-
tali við Morgunblaðið. Segir Arin-
björn að það skipulagsferli gæti tek-
ið nokkurn tíma, en ekki heyrist
annað en vilji sé fyrir hendi til þess
að skoða þetta tiltekna mál af alvöru
hjá bænum.
Þörfin lengi verið til staðar
Lengi hefur verið þörf fyrir
nýtt meðferðarheimili á höfuðborg-
arsvæðinu sem byði upp á lengri
vistunartíma, en gert er ráð fyrir að
dvalartími á fyrirhuguðu meðferðar-
heimili verði 6-9 mánuðir með um-
fangsmikilli eftirfylgd að dvöl lok-
inni. „85% barnanna sem eru í
meðferð eru af suðvesturhorninu og
þá er svo mikilvægt að þau séu eins
nálægt sínu nærumhverfi og mögu-
legt er í meðferðinni,“ segir Heiða
Björg. Einnig er staðsetningin á
höfuðborgarsvæðinu mikilvæg til að
ná til menntaðs starfsfólks, sem er
aðallega á suðvesturhorninu.
Er forsaga þess að reisa nýtt
meðferðarheimili á höfuborgar-
svæðinu sú að árið 2011 lagði
Barnaverndarstofa fram tillögur til
velferðarráðuneytisins um endur-
bætur á meðferðarkerfinu. Árið
2015 ákveður velferðarráðuneytið
að það eigi að ráðast í slíka upp-
byggingu. Fjármálaráðuneytið ósk-
ar eftir því að það fyrst verði farið í
að leita að húsnæði og orðið er við
því. „Sá ferill tekur um hálft ár og
kemur í ljós að því loknu að ekki er
til húsnæði sem hentar, en það var
nokkuð sem áður gerð þarfagrein-
ing hafði þegar tekið fram. Eftir að
leitin að húsnæði rann út í sandinn
er byrjað að leita að lóð í byrjun árs
2017,“ segir Heiða Björg aðspurð
um hvenær leit að lóð undir heimilið
hófst.
Aðspurð hvort lengd leitar-
innar að hentugri lóð sé farin að
valda áhyggjum segir Heiða að ekki
sé biðlisti inn í meðferð á öðrum
meðferðarheimilum Barnaverndar-
stofu. „Þetta er hins vegar annars
konar þjónusta sem á að veita á fyr-
irhuguðu meðferðarheimili, sem
lengi hefur verið vöntun á, og því er
brýnt að það rísi sem allra fyrst og
að því leyti er mikilvægt að lóð und-
ir heimilið finnist fljótlega,“ segir
Heiða Björg að lokum.
Áform um meðferðar-
heimili þokast áfram
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Aðstoð Stuðlar er eitt af meðferðarheimilum Barnaverndarstofu. Lengi
hefur staðið til að reisa nýtt og sérhæfðara heimili á höfuðborgarsvæðinu.
Barnaverndarstofa fyrirhugar
að reisa u.þ.b. 1.000 fermetra
meðferðarheimili, með mögu-
leika á viðbyggingu í framtíð-
inni, með 6-8 plássum fyrir ung-
linga á aldrinum 15-18 ára sem
glíma við alvarlegan hegðunar-
og vímuefnavanda.
Yrði starfsemin svipuð þeirri
sem fer fram á Stuðlum í
Grafarvogi en skæri sig úr hvað
varðar vistunartíma, sem væri
lengri. Lengri vistunartími þýðir
meiri stöðugleiki og minni líkur
á truflun í nánasta umhverfi, að
því er kemur fram í beiðni
Barnaverndarstofu til Garða-
bæjar um fyrirhugað meðferð-
arheimili.
Áætlaður dvalartími á heim-
ilinu er 6-9 mánuðir og verður
mikil eftirfylgd með hverju og
einu barni í allt að sex mánuði
eftir að dvöl lýkur. Gert er ráð
fyrir 25-30 manna starfsliði við
sérfræðistörf og vaktavinnu á
meðferðarheimilinu.
Pláss fyrir
6-8 unglinga
NÝTT MEÐFERÐARHEIMILI