Morgunblaðið - 05.07.2018, Blaðsíða 42

Skúli Halldórsson
sh@mbl.is
Heildarbergmálsvísitala fullorð-
innar norsk-íslenskrar síldar í Nor-
egshafi og aðliggjandi hafsvæðum
mældist 5,0 milljón tonn í maí síð-
astliðnum. Sé talan borin saman við
vísitölu síðasta árs, sem nam 4,2
milljónum tonna, má sjá að um er að
ræða 20% hækkun.
Frá þessu er greint í samantekt á
niðurstöðum alþjóðlegs uppsjáv-
arleiðangurs sem gerður var í maí,
en eitt meginmarkmiða hans var að
meta magn og útbreiðslu norsk-
íslenskrar síldar og annarra upp-
sjávartegunda.
Fram kemur í niðurstöðunum,
sem birtar voru í vikunni, að út-
breiðsla norsk-íslenskrar síldar hafi
verið vestlægari en áður hafi sést
síðan hafið var að leggja í slíka leið-
angra árið 1995. Stærstan hluta
stofnsins hafi þannig verið að finna
innan íslensku og færeysku lögsagn-
anna, en einnig hafi síld verið í og
við alþjóðlega hafsvæðið á milli Jan
Mayen og Noregs.
Stofnstærðin nokkuð stöðug
„Stærsta og elsta síldin hafði að
öllu jöfnu gengið lengst í vestur og
var því yngri síld að finna austar og
norðar,“ segir í samantektinni. Vísi-
tölur síðustu ára hafi sveiflast lít-
illega en heilt yfir sýni þær nokkuð
stöðuga stofnstærð.
„Aukningin nú var að stærstu
leyti tilkomin vegna hærra mats á
2013-árganginum. Nú við fimm ára
aldur lítur hann út fyrir að vera yfir
meðalstærð en þó aðeins hálfdrætt-
ingur á við stóra árganginn frá
2004.“
Athygli er vakin á að fjöldi
tveggja ára síldar hafi verið meiri
en undanfarin ár. „Þetta er því ann-
að árið í röð vísbending um að
þokkalegur árgangur kunni að vera
í uppsiglingu,“ segir í samantekt-
inni. Þó verði að hafa í huga að mikil
óvissa fylgi mælingunum og ennþá
séu tvö til þrjú ár þar til árgang-
urinn komi inn í veiðistofninn.
Fjöldi eins árs fiska í Barentshafi
bendi enn fremur til þess að sá ár-
gangur sé lítill.
Lífmassi kolmunna lækkað
Bent er á að kolmunna sé að finna
utan landgrunns á mestöllu athug-
unarsvæðinu, að undanskildu svæði
þar sem kalda Austur-Íslands-
strauminn austur af Íslandi sé að
finna.
„Mesti þéttleikinn var á suður-
hluta athugunarsvæðisins svo og
með landgrunnsbrún Noregs. Þessi
leiðangur nær ekki yfir allan kol-
munnastofninn, og þá síst fullorðna
veiðistofninn. Niðurstöðurnar gefa
þó vísbendingar um stærð nýrra ár-
ganga,“ segir í samantektinni auk
þess sem bent er á að heildarvísitala
fyrir lífmassa kolmunna hafi lækkað
um 46% frá síðasta ári.
„Niðurstöðurnar benda til þess að
árgangarnir frá 2016 og 2017 séu
litlir. Alþjóðahafrannsóknaráðið
(ICES) hefur áður metið árganginn
frá 2014 sterkan og frá 2015 yfir
meðaltali.“
Lágar í sögulegu samhengi
Að lokum er þess getið að vísitöl-
ur um magn átu hafi lækkað á milli
ára fyrir allt rannsóknarsvæðið, að
undanskildu svæðinu austur af Ís-
landi þar sem lítilsháttar hækkun
mældist.
„Um miðbik og austurhluta svæð-
isins eru vísitölurnar nálægt meðal-
tali áranna 1995-2017. Norðaustur
af Íslandi, þar sem jafnan voru
hæstu gildin, eru vísitölurnar ennþá
lágar í sögulegu samhengi þótt þær
séu hækkandi.“
„Þokkalegur árgangur“ í uppsiglingu?
Annað árið í röð eru vís-
bendingar um að norsk-
íslenski síldarstofninn
geti farið stækkandi á
komandi árum, sam-
kvæmt nýjum tölum.
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Siglt til rannsókna Hafrannsóknaskipið Árni Friðriksson tók þátt í leið-
angrinum í maí ásamt skipum nokkurra annarra nærliggjandi ríkja.
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. JÚLÍ 2018
Vogir sem sýna verð
á vörum eftir þyngd
Löggiltar fyrir Ísland og
tilbúnar til notkunar
ELTAK sérhæfir sig í sölu
og þjónustu á vogum
VERSLUNAR-
VOGIR
Sjórinn ýmist
hlýrri eða
kaldari
Ástand hafsins og vistkerfisins
í heild sinni er jafnan kannað í
þessum árlega leiðangri. Í
þetta sinn mældist hitastig
sjávarins yfir meðaltali síð-
ustu 23 ára á 0-200 metra dýpi
á vestari hluta hafsvæðisins,
en undir meðaltali í hlýrri
sjónum austar og sunnar. Á
200 til 500 metra dýpi var hit-
inn ýmist undir eða yfir með-
altali.
Niðurstöður leiðangursins,
og þá einkum síldarmæling-
anna, verða meðal annars not-
aðar á fundi Alþjóðahafrann-
sóknaráðsins í lok ágúst þar
sem vinna við stofnstærðar-
mat og ráðgjöf þessara upp-
sjávarfiskistofna fer fram.
Þátttakendur í leiðangrinum,
auk rannsóknarskipsins Árna
Friðrikssonar, voru rannsókn-
arskip frá Noregi, Færeyjum,
Danmörku og Rússlandi.
Skúli Halldórsson
sh@mbl.is
„Veðrið hefur verið ágætt, það hefur
verið ríkjandi vestanátt í sumar en
þetta hefur verið allt í lagi,“ segir Elí-
as þegar blaðamaður slær á þráðinn
til hans að morgni miðvikudags, en
þá hafði hann lokið veiði dagsins
klukkan tíu að morgni. „Það er ágæt-
is fiskirí og þetta er allt að lagast sýn-
ist mér, fiskurinn er farinn að ganga í
flóann.“
Fiskurinn gengur jafnan síðar á
veiðislóðum Strandamanna og því
leist mörgum illa á breytingar á
strandveiðikerfinu, sem gerðar voru
með frumvarpi atvinnuveganefndar
Alþingis í vor. Með frumvarpinu var
skipting afla til strandveiða á fjögur
svæði eftir landshlutum afnumin, en
hún hafði verið við lýði allt frá því
strandveiðarnar hófu göngu sína árið
2009.
Áhyggjurnar miklar í vor
Svæðaskiptinguna segir Elías
„galið fyrirkomulag“, þegar litið sé til
þess að allir strandveiðimenn lands-
ins gangi á sömu aflaheimildir.
„Menn eru kannski að mokveiða
fyrir vestan en á sama tíma get ég
ekki farið vestur fyrir Horn til að
veiða,“ segir hann. Áhyggjur af þessu
voru enda miklar við upphaf strand-
veiðanna í vor:
„Nú er kominn heill pottur fyrir
allt landið, og það sem við hræð-
umstum hérna á B-svæðinu, og ég
veit að fleiri hræðast líka, er þessi
mikli sóknarþungi á A-svæðinu og
gott fiskerí þar. Okkar martröð væri
sú að heildarpotturinn kláraðist í júlí
og við fengjum ekkert að veiða í
ágúst,“ sagði Kristmundur Krist-
mundsson, sem gerir út á bátnum
Lunda ST-11, í samtali við blaða-
mann í maí, eftir að frumvarpið tók
gildi.
„Arfavitlaust að breyta þessu“
Elías segir að betur hafi farið en á
horfðist hvað þetta varðar. „Það sem
bjargaði okkur hérna var að veiðin
hefur reynst léleg fyrir vestan. Ann-
ars hefðu þeir klárað þetta, Vestfirð-
ingarnir, í júlí,“ segir Elías. „Þetta
var enda arfavitlaust að breyta þessu.
Ef bætt hefði verið við meiri kvóta, til
að tryggja að maður fengi þessa tólf
daga til róðrar, þá hefði þetta verið
allt í lagi.“
Veðrið hefur verið sjómönnum
hagstætt eins og áður sagði, en tví-
sýnt þótti í gær með veðrið þennan
fimmtudaginn.
„Það er spurning hvort það verði
bræla á morgun [í dag]. Við erum í
biðstöðu, skoðum veður og ræðum
við alla þá veðurglöggvustu menn
sem við þekkjum,“ segir Elías. „Það
er tvísýnt á morgun, hvort það verð-
ur veður eða ekki,“ bætir hann við og
bendir á að nauðsynlegt sé fyrir
strandveiðimenn á Norðurfirði að
samræma veiði sína.
Aflinn keyrður suður
„Það kemur bíll að sunnan að
sækja aflann og þess vegna verðum
við að taka sameiginlega ákvörðun;
að róa, eða róa ekki. Það er ekki hægt
að láta manninn keyra norður með
tóman bíl og svo mætir honum lítill
sem enginn afli. Þess vegna getur
þetta verið svolítið vandasamt.“
Elías segist telja að um tíu bátum
sé nú róið út frá Norðurfirði.
„Þetta voru fáir sem byrjuðu en
síðan hefur aðeins bæst í. Maður ótt-
aðist að þessar breytingar á kerfinu
myndu rústa þessum stað en það hef-
ur kannski ekki orðið að veruleika
undir eins. Þó er þetta ekki svipur hjá
sjón miðað við í fyrra og hittiðfyrra.
Hér er ekki einu sinni helmingur
þeirra báta sem voru þá.“ Verð á fisk-
mörkuðum segir hann heldur ekki
gott. „Það er samt sem áður betra en
það var í fyrra. Það er ekkert hátt en
alveg viðunandi. Krónan er auðvitað
sterk og það hefur mikið að segja.“
Bátum fækkað um helming
Um tíu bátum er um
þessar mundir róið til
strandveiða frá Norður-
firði, eða um helmingi
færri en síðustu tvö ár,
segir Elías S. Kristins-
son, sem gerir bátinn
Þyt út frá Norðurfirði.
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Á bryggjunni Elías segir veiðina hafa gengið ágætlega að undanförnu.
„Einn og
einn moli“
Spurður um hafís segist Elías
hafa rekist á „einn og einn
mola“.
„Þeir koma svona einn og
einn, og bráðna og molna nið-
ur. Maður þarf að passa sig á
þessu, sérstaklega þegar ísinn
er að bráðna svona niður því
þá sést þetta illa. Maður má
ekki hanga mikið á netinu á
meðan maður er að sigla,“
segir hann að lokum og hlær
við.